Δρ. Μαρία Αποστολοπούλου
Ενδοκρινολόγος-Διαβητολόγος
Ενδοκρινολογική Κλινική Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ντίσελντορφ
Οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής και οι αυξημένες μας υποχρεώσεις συχνά δε μας αφήνουν αρκετό χρόνο ώστε να ξεκουραστούμε όσο θα θέλαμε.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να νιώθουμε συχνά τις δυνάμεις μας να μας εγκαταλείπουν και να μην έχουμε αρκετή ενέργεια.
Μήπως πίσω απ’ αυτή την κατάσταση κρύβεται όμως κάποια λάθος συνήθειά μας ή ίσως και κάποια σωματική πάθηση;
1. Κακή διατροφή, αλκοόλ, έλλειψη άσκησης
Μια διατροφή πλούσια σε υδατάνθρακες που απορροφώνται εύκολα. Για παράδειγμα, η κατεργασμένη ζάχαρη που ενώ αρχικά ίσως μας δίνει την ψευδαίσθηση ότι μας τονώνει και μας γεμίζει ενέργεια, στην πραγματικότητα μετά από λίγο, μας κάνει να νιώθουμε ακόμη πιο κουρασμένοι.
Καθώς τα επίπεδα γλυκόζης που αρχικά αυξάνουν γρήγορα στο αίμα μας, πέφτουν απότομα ως συνέπεια της δράσης της αυξημένης ινσουλίνης που παράγεται αντιρροπιστικά απο το πάγκρεας.
Επίσης η μειωμένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, καθώς και η συχνή κατανάλωση αλκοόλ, μπορούν να μας κάνουν να νιώθουμε πιο κουρασμένοι καθώς μας λείπουν σημαντικές βιταμίνες και αφυδατωνόμαστε.
Η άσκηση από την άλλη, έχει πολύ θετικές συνέπειες στο μεταβολισμό καθώς και στην κυκλοφορία του αίματος, έτσι ώστε να αποκτούμε το αίσθημα περισσότερης ενέργειας.
2. Αναιμία και καρδιακή ανεπάρκεια
Η αναιμία συχνά εκδηλώνεται στα αρχικά της στάδια με υπερβολική κούραση.
Συχνές αιτίες είναι η ανεπάρκεια σιδήρου, στοιχείου απαραίτητου για τη μεταφορά του οξυγόνου από το αίμα στους ιστούς, καθώς και η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 και φυλλικού οξέος.
Η αναιμία χρήζει πάντα περαιτέρω διερεύνησης, τόσο για την αποκατάσταση στοιχείων που μπορεί να βρίσκονται σε έλλειψη, όσο και γιατί μπορεί να δηλώνει κάποια πιο σοβαρή ή χρόνια πάθηση. Η καρδιακή ανεπάρκεια επίσης μέσω της μειωμένης αιμάτωσης του σώματος ή και του αισθήματος δύσπνοιας και μη ικανότητας επαρκούς σωματικής άσκησης, οδηγεί σε χρόνια κόπωση.
3. Χρόνιες παθήσεις και φάρμακα
Χρόνια νοσήματα, ιδιαίτερα αυτοάνοσα συνδέονται συχνά με ένα συνεχές αίσθημα κόπωσης. Επίσης φαρμακευτική αγωγή για διάφορες καταστάσεις, για παράδειγμα όπως αντιισταμινικά, κορτικοστεροειδή σε υψηλή δόση ή κάποια αντικαταθλιπτική αγωγή μπορεί να αυξάνουν το αίσθημα κόπωσης και υπνηλίας.
4. Ανεπάρκεια βιταμίνης D
Η βιταμίνη D είναι στην πράξη μια ορμόνη που παίζει σημαντικό ρόλο πρωτίστως στο μεταβολισμό του ασβεστίου και την επιμετάλλωση των οστών. Πέρα από αυτές τις σημαντικές λειτουργίες φαίνεται πως έχει και άλλες δράσεις στον οργανισμό.
Η έλλειψη βιταμίνης D είναι μια συχνή κατάσταση και έχει βρεθεί πως η υποκατάστασή της μπορεί να βοηθήσει και σε περιπτώσεις χρόνιας κόπωσης. Έτσι θα ήταν χρήσιμο όταν υπάρχει ένδειξη, να γίνεται μια μέτρηση της βιταμίνης αυτής.
5. Παθήσεις θυρεοειδούς αδένα
Οι θυρεοειδικές ορμόνες είναι απαραίτητες στο μεταβολισμό του ανθρώπινου σώματος και πολύ σημαντικές για την ανάπτυξη και λειτουργία του εγκεφάλου.
Όταν υπάρχει έλλειψη αυτών των ορμονών νιώθουμε κουρασμένοι, έχουμε υπνηλία, ληθαργικότητα και διαταραχές στη συγκέντρωση.
Συχνά συνοδά συμπτώματα είναι εδώ η αύξηση του βάρους, η τριχόπτωση, το ξηρό δέρμα η δυσκοιλιότητα καθώς και καταθλιπτική διάθεση. Απαραίτητη θεραπεία αποτελεί η υποκατάσταση των θυρεοειδικών ορμονών.
Από την άλλη, ακόμη και μια περίοδος υπερθυρεοειδισμού με αυξημένη κατανάλωση ενέργειας ακολουθείται επίσης συχνά από εξάντληση. Είναι απαραίτητη λοιπόν η εξέταση του θυρεοειδούς σε περιπτώσεις χρόνιας εξάντλησης.
6. Ανεπάρκεια επινεφριδίων
Τα επινεφρίδια είναι υπεύθυνα για την παραγωγή σημαντικών ορμονών όπως η κορτιζόλη, η αλδοστερόνη, τα ανδρογόνα, η αδρεναλίνη και η νοραδρεναλίνη.
Η ανεπάρκεια του οργάνου αυτού μπορεί να έχει ποικίλες αιτίες, από αυτοάνοση προσβολή των επινεφριδιων μέχρι ανεπάρκεια της υπόφυσης του μέρους του εγκεφάλου, που ρυθμίζει την παραγωγή ορμονών σε όλο το σώμα.
Η έλλειψη κορτιζόλης μπορεί να γίνει επικίνδυνη για τη ζωή και η συγκεκριμένη κατάσταση, εκφράζεται στα αρχικά στάδια με αυξημένο αίσθημα κούρασης ενώ σταδιακά προστίθεται η απώλεια βάρους, υπόταση, υπογλυκαιμίες μέχρι και κατάρρευση της κυκλοφορίας. Θεραπεία είναι η υποκατάσταση της φυσικής κορτιζόλης μέσω δισκίων.
7. Παχυσαρκία, αντίσταση στην ινσουλίνη, σακχαρώδης διαβήτης
Οι καταστάσεις αυτές συχνά σχετίζονται με ελλιπή άσκηση και επιβαρυντικές διατροφικές συνήθειες καθώς και κακή ποιότητα ύπνου, σχετιζόμενη συχνά με σύνδρομο υπνικής άπνοιας.
Τα υψηλά επίπεδα σακχάρου αίματος σε αδιάγνωστο διαβήτη οδηγούν σε αφυδάτωση με αποτέλεσμα την πολυδιψία, πολυουρία με ακόλουθη απώλεια σακχάρου και επομένως ενέργειας και πολυφαγία.
Ο οργανισμός μας νιώθει εξαντλημένος και έχουμε υπνηλία και απώλεια συγκέντρωσης. Έτσι, η μέτρηση σακχάρου αίματος ανήκει στις απαραίτητες εξετάσεις που πρέπει να γίνουν στα πλαίσια διερεύνησης μιας χρόνιας κόπωσης.
Συμπερασματικά, σε περιπτώσεις χρόνιας ανεξήγητης κόπωσης, ειδικά όταν συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα όπως οι αλλαγές βάρους, η τριχόπτωση, υπόταση, πολυουρία, πολυδιψία, δύσπνοια και διαταραχές συγκέντρωσης, θα πρέπει να αναζητούμε την ιατρική συμβουλή, καθώς μπορεί να υποκρύπτεται μια πάθηση που μπορούμε να θεραπεύσουμε.
