Ζήσης Ψάλλας
Ψυχολόγοι από το Πανεπιστήμιο της Βασιλείας ανέφεραν νέα ευρήματα στο περιοδικό Scientific Reports, με βάση τρεις μελέτες στις οποίες συμμετείχαν πάνω από 400 άτομα.
Το συμπέρασμα είναι ότι τα αποτελέσματα του placebo (εικονικού φαρμάκου) δεν εμφανίζονται μόνο στην ιατρική περίθαλψη. Ως placebo μπορεί να λειτουργήσει και μια ψυχολογική αφήγηση.
Η ψυχοθεραπεία και το εικονικό φάρμακο είναι ψυχολογικές επεμβάσεις που δεν έχουν μόνο συγκρίσιμα αποτελέσματα, αλλά βασίζονται και σε πολύ παρόμοιους μηχανισμούς. Και οι δύο μορφές θεραπείας επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τη σχέση μεταξύ των ασθενών και εκείνων που τους θεραπεύουν, καθώς και από τις προσδοκίες ανάκαμψης.
Ενώ η έρευνα του εικονικού φαρμάκου επικεντρώνεται κυρίως στο βιοϊατρικό μοντέλο – ένα αδρανές χάπι παρέχεται με ιατρική λογική, η οποία παράγει ένα αντίστοιχο αποτέλεσμα – λίγα είναι γνωστά για την επίδραση του ψυχολογικού εικονικού φαρμάκου.
Ψυχολογική δόση
Το placebo μπορεί επίσης να έχει αποτελέσματα και υπό μορφή ψυχολογικής επίδρασης. Αυτό είναι το συμπέρασμα των ερευνητών από το Τμήμα Κλινικής Ψυχολογίας και Ψυχοθεραπείας στο Πανεπιστήμιο της Βασιλείας που εξέτασαν τρία ανεξάρτητα πειράματα με 421 υγιείς συμμετέχοντες. Η συνοδευτική εξήγηση – η αφήγηση – διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο κατά τη χορήγηση του placebo, όπως και η σχέση μεταξύ των ερευνητών και των συμμετεχόντων.
Σε όλα τα πειράματα, τα άτομα έλαβαν πλασέμπο, το οποίο συνίστατο από κινούμενα βίντεο. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το πράσινο χρώμα ως εικονικό φάρμακο στα βιντεοσκοπικά πειράματα, το οποίο ήταν μια πράσινη κινούμενη μπαλίτσα. Άλλα βίντεο περιείχαν επιπλέον χρώματα.
Τα βίντεο παρακολουθήθηκαν είτε τόσο με όσο και χωρίς ψυχολογική αφήγηση (το πράσινο ενεργοποιεί τα ήρεμα συναισθήματα), καθώς και στο πλαίσιο μιας ουδέτερης ή φιλικής σχέσης.
Μετά την προβολή των βίντεο, οι συμμετέχοντες αξιολόγησαν την υποκειμενική τους κατάσταση με ερωτηματολόγια για αρκετές ημέρες.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το εικονικό φάρμακο είχε θετική επίδραση στην ευημερία των συμμετεχόντων όταν “συνταγογραφήθηκε” μαζί με μια ψυχολογική αφήγηση στο πλαίσιο μιας φιλικής σχέσης.
«Τα παρατηρούμενα αποτελέσματα ήταν συγκρίσιμα με εκείνα των ψυχοθεραπευτικών παρεμβάσεων στους ίδιους πληθυσμούς», είπε ο κύριος ερευνητής της μελέτης καθηγητής Jens Gaab.
