Ζήσης Ψάλλας
Στον τομέα της λοίμωξης, τα prions (πρίονες) είναι μοναδικά. Όπως τα βακτηρίδια ή οι ιοί, έτσι και αυτά τα μυστηριώδη παθογόνα εξαπλώνονται σαν μια θανατηφόρα μόλυνση μέσα στον εγκέφαλο, αναγκάζοντας τις πρωτεΐνες να αναδιπλωθούν σε στριμμένα, άρρωστα σχήματα.
Αυτή η καταστροφική και ελάχιστα κατανοητή μορφή μετάδοσης έχει συνδεθεί με μια σειρά σπάνιες αλλά θανατηφόρες νευροεκφυλιστικές ασθένειες. Τώρα, νέα στοιχεία δείχνουν ότι ο εγκέφαλος δεν είναι ο μόνος ξενιστής των πριόνων: μπορούν επίσης να αναπτυχθούν και στα μάτια.
Ο τρόπος με τον οποίο οι πριόνες φτάνουν στο μάτι δεν είναι πλήρως κατανοητόςΥπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους μπορείτε να έρθετε σε επαφή με ασθένειες που σχετίζονται με πρίονες, και συλλογικά ονομάζονται μεταδοτικές σπογγώδεις εγκεφαλοπάθειες. Ορισμένες μορφές είναι κληρονομικές, αλλά μπορείτε επίσης να κολλήσετε από την κατανάλωση μολυσμένου κρέατος ή από έκθεση σε μολυσμένο χειρουργικό εξοπλισμό.
Μια σπάνια μορφή έκθεσης είναι οι χειρουργικές επεμβάσεις του κερατοειδούς, όπου οι ασθενείς μολύνονται μετά από μεταμόσχευση κερατοειδούς από νεκρούς δότες που είχαν (αλλά δεν είχαν ποτέ διαγνωστεί) τη νόσο Creutzfeldt-Jakob (CJD). Οι έρευνες σε τέτοιες περιπτώσεις έχουν δείξει ότι τα μολυσματικά πριόνια μπορούν να παραμείνουν στα μάτια των ανθρώπων αλλά σε ποιο βαθμό συνέβαινε αυτό παρέμεινε άγνωστο μέχρι τώρα.
«Θέλαμε να μάθουμε πόσο συχνά επαποτίθενται τα πριόνια στο μάτι, η κατανομή τους και τα επίπεδά τους», εξηγεί η παθολόγος Christina Sigurdson από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας του Σαν Ντιέγκο.
Διαγνωστικό τεστ
Όταν η Sigurdson και άλλοι ερευνητές εξέτασαν τα μάτια 11 νεκρών ασθενών που πέθαναν με τη μη κληρονομική, σποραδική μορφή CJD (sCJD), διαπίστωσαν ότι τα νεκρά όργανα ήταν διασταυρωμένα με πρίονες σε έκταση που ποτέ δεν είχε παρατηρηθεί μέχρι σήμερα – υπήρχε εξάπλωση σε όλο τον αμφιβληστροειδή χιτώνα, στον κερατοειδή, το οπτικού νεύρο, το φακό, και αλλού.
Ο τρόπος με τον οποίο οι πριόνες φτάνουν στο μάτι δεν είναι πλήρως κατανοητός, με τους ερευνητές να επισημαίνουν ότι είναι δυνατόν να εξαπλωθούν από έναν εγκέφαλο στον αμφιβληστροειδή μέσω μεταφοράς τους στο οπτικό νεύρο. Η άλλη πιθανότητα είναι η μόλυνση να προέρχεται από επαφή κατευθείαν με το μάτι, ίσως με χειρουργικά εργαλεία που δεν έχουν αποστειρωθεί αποτελεσματικά. «Οι χειρουργοί θα μπορούσαν να μολύνουν τα εργαλεία τους χωρίς να το γνωρίζουν», λέει η Sigurdson.
Το επόμενο βήμα, λέει η Sigurdson, είναι η ανάπτυξη διαγνωστικών εξετάσεων που μπορούν να εκμεταλλευτούν αυτά τα ευρήματα, ενδεχομένως αναλύοντας τα δάκρυα των ασθενών με CJD για να δουν αν υπάρχουν οι παθογόνοι πρίονες.
