Ζήσης Ψάλλας
Η κύρια αιτία θανάτου των Αμερικανών σήμερα δεν είναι οι καρδιακές προσβολές όπως θα περίμενε κανείς αλλά η υπερβολική δόση κάθε είδους φαρμάκων και κυρίως οπιοειδών, συνταγογραφούμενων ή παράνομων.
Οι θάνατοι από υπερβολική δόση οποιοδήποτε φαρμάκου -νόμιμου ή παράνομου- αυξήθηκαν κατά 10% το 2017, φτάνοντας τους 70.237, αποκαλύπτει η νέα έκθεση από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC). Αυτό σημαίνει ότι, τα τελευταία 20 χρόνια, το ποσοστό θνησιμότητας από υπερβολική δόση φαρμάκων έχει σχεδόν τετραπλασιαστεί, από 6,1 θανάτους ανά 100.000 άτομα το 1999 σε 21,7 το 2017.
Ο Αμερικανός υπουργός Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών Alex Azar λέει ότι η αυξητική τάση των θανάτων λόγω υπερδοσολογίας έχει ανατραπεί και ότι τα στατιστικά στοιχεία του επόμενου έτους θα παρουσιάσουν κάμψη. Αλλά ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι μετά από αλλαγές που έγιναν στη νομοθεσία σε πολλές Πολιτείες οι οποίες έθεσαν όρια στην συνταγογράφηση των οπιοειδών παυσίπονων, οι χρήστες άρχισαν να καταναλώνουν παράνομα οπιοειδή, όπως η ηρωίνη και η φαιντανύλη, για να τροφοδοτήσουν τον εθισμό τους, επιδεινώνοντας τη θανατηφόρα επιδημία.
Η κρίση
Είναι γνωστό τι έγινε. Πριν μερικά χρόνια, οι φαρμακευτικές εταιρείες έπεισαν τους γιατρούς να συνταγογραφούν οπιοειδή χάπια για την αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου, λέγοντας ότι δεν προκαλούν εθισμό. Τελικά, τουλάχιστον 2 εκατομμύρια ασθενείς εθίστηκαν, εν αγνοία τους, στα οπιοειδή που τους συνταγογραφούσε ο γιατρός τους και στη συνέχεια άρχισαν να καταφεύγουν σε παράνομα ναρκωτικά που ήταν πιο φθηνά. Το αποτέλεσμα ήταν να καταγραφεί μια σημαντική αύξηση θανάτων που ονομάστηκε “επιδημία των οπιοειδών”.
Τώρα, οι συνταγές των οπιοειδών στις ΗΠΑ έχουν μειωθεί αλλά όχι και οι θάνατοι από τις υπερβολικές δόσεις τους. Το 2017, ο αριθμός των θανάτων από υπερβολική δόση οποιουδήποτε φαρμάκου έφτασε σε νέα επίπεδα ρεκόρ, με περίπου 200 Αμερικανούς να πεθαίνουν την ημέρα, σύμφωνα με νέα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν αυτόν το μήνα. Η υπερδοσολογία σκότωσε 64.632 Αμερικανούς το 2016 και 70.237 το 2017. Σχεδόν τα δύο τρίτα αυτών των θανάτων αφορούσαν είτε νόμιμη συνταγογράφηση οπιοειδούς είτε παράνομη λήψη του.
Ο Δρ. Daniel Ciccarone, καθηγητής οικογενειακής και κοινωνικής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, στο Σαν Φρανσίσκο, είπε ότι οι γιατροί έχουν καταβάλει προσπάθειες τα τελευταία χρόνια για να μειώσουν την ποσότητα των οπιοειδών παυσίπονων που κυκλοφορούν.
Την τελευταία δεκαετία υπήρξε αριθμός ρεκόρ τέτοιων συνταγών για την καταπολέμηση του χρόνιου πόνου. Αυτό ήταν που προκάλεσε εθισμό σε εκατομμύρια ασθενείς οι οποίοι στη συνέχεια κατέφυγαν στα παράνομα ναρκωτικά. Όταν έγινε αντιληπτό τι ήταν αυτό που προκάλεσε την αύξηση των θανάτων καταβλήθηκε προσπάθεια μείωσης της συνταγογράφησης των οπιοειδών κάτι που άρχισε από το 2012. Τελικά, το 2017 η συνταγογράφηση μειώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 10 ετών.
Σήμερα, πολλοί Αμερικανοί δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τα συνταγογραφούμενα παυσίπονα και καταλήγουν στα ναρκωτικά του δρόμου. Αρκετοί δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τα 20 δολάρια για τις συνταγές τους και παίρνουν ηρωίνη με 10 δολάρια. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την ηλικιακή ομάδα 35-44 ετών, η οποία είχε το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας, με 39 θανάτους ανά 100.000 άτομα.
Η φαιντανύλη
Ορισμένοι ειδικοί φοβούνται μήπως ο περιορισμός της συνταγογράφησης δεν αποτελέσει λύση και στην πραγματικότητα φέρει την “παράνομη επιδημία οπιοειδών”. Κι αυτό γιατί το πρότυπο των ναρκωτικών που εμπλέκονται σε θανάτους από υπερβολική δόση έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια, απομακρύνοντας την ηρωίνη και τα φυσικά οπιοειδή και ενισχύοντας τα συνθετικά οπιοειδή, συμπεριλαμβανομένης της φαιντανύλης.
Ένας βασικός λόγος των θανάτων είναι η κινεζική φαιντανύλη που πλημμύρισε τις ΗΠΑ. Η φαιντανύλη που είναι τουλάχιστον 30 φορές ισχυρότερη από την ηρωίνη και 100 φορές ισχυρότερη από τη μορφίνη, μπορεί να σκοτώσει ακόμα και με 2 mg. Η ουσία έγινε γνωστή στο ευρύ κοινό από το θάνατο του διεθνούς φήμης τραγουδιστή Πρινς. Στις ΗΠΑ διαδόθηκε τόσο πολύ τα τελευταία χρόνια που το 2016 έστειλε στον τάφο 18.335 άτομα. Το 2017 σκότωσε 45% περισσότερους ανθρώπους.
Οι χρήστες έχουν στραφεί προς τη φαιντανύλη γιατί είναι σχετικά φθηνή. Το 68% της φαιντανύλης και των πρόδρομων ουσιών που χρησιμοποιούνται για να φτιαχτεί προέρχεται από την Κίνα. Πρόκειται για φθηνό και εύκολα κατασκευασμένο προϊόν που πωλείται είτε απευθείας στις ΗΠΑ από την Κίνα είτε μέσω δικτύων διακίνησης που δημιουργούνται στο Μεξικό.
