.jpg)
Είτε υπάρχει ένας παθολογικός ψεύτης στο περιβάλλον σας, είτε ένας τρελός άνθρωπος που εμπορεύεται θεωρίες συνωμοσίας, είτε κάποιος που μοιράζεται αναληθείς δημοσιεύσεις στα κοινωνικά μέσα ενημέρωσης, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: ένας θαμπός πονοκέφαλος και μια αίσθηση ψυχικής εξάντλησης.
Γιατί υπάρχει αυτό το συναίσθημα; Γιατί είναι το ίδιο σαν να σπαταλάτε το χρόνο σας με έναν ψεύτη.
Ο διαχωρισμός της αλήθειας από τα ψέματα προκαλεί διανοητική κούραση. Πριν από 27 χρόνια, ο ψυχολόγος του Χάρβαρντ Ντάνιελ Γκίλμπερτ έγραψε ένα άρθρο στο περιοδικό American Psychologist σύμφωνα με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τις πληροφορίες με τον ίδιο τρόπο που ένα δικαστήριο αντιμετωπίζει έναν ύποπτο: αθώος μέχρι να αποδειχθεί ένοχος. Αυτό σημαίνει ότι ο εγκέφαλος αρχίζει με την παραδοχή ότι η πληροφορία είναι αληθής και στη συνέχεια επιδιώκει να επιβεβαιώσει ή να αρνηθεί αυτήν την αλήθεια.
Αυτό που επέδειξε ο Gilbert ήταν πως αν ο εγκέφαλος είναι υπερφορτωμένος, θα δεχτεί τα ψέματα ως αλήθεια. Ο λόγος είναι πως όταν ο εγκέφαλος επιβαρύνεται, ουσιαστικά “κλείνει”. Εάν ξεκινήσουμε υποθέτοντας κάτι ως αληθινό -όπως είναι η φυσική τάση- τότε ο εγκέφαλος “υπερφορτώνεται” και υπάρχει λίγη ελπίδα να αλλάξει πορεία. Όπως εξήγησε ο Gilbert, “όταν τα άτομα που έχουν υποστεί εξαντλήσεις είναι εκτεθειμένα σε προτάσεις που κανονικά θα απέρριπταν, η ικανότητά τους να απορρίψουν αυτές τις προτάσεις μειώνεται αισθητά”.
Η εξάντληση θα μπορούσε να είναι τόσο απλή όσο η προσοχή σας χωρίζεται μεταξύ δύο καθηκόντων. Ή θα μπορούσε να προέλθει από άγχος, έλλειψη ύπνου ή πάρα πολλές πληροφορίες. Επιπλέον, υπάρχουν στοιχεία που υποδηλώνουν ότι η απλή ακρόαση πάρα πολλών ψεμάτων μπορεί να επιβαρύνει τον εγκέφαλο και να ενισχύσει ένα ψέμα.
Φορούμε κράνη για να προστατέψουμε το κρανίο μας από σωματικές βλάβες, αλλά δεν υπάρχει τέτοια συσκευή για να μας αποτρέψει από πνευματικές εμπλοκές. Μέχρι τότε, το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να αποφύγουμε τις ρηχές μορφές πληροφοριών ή οτιδήποτε είναι πιθανό να περιέχει ένα ψέμα.
Η επαγρύπνηση είναι η καλύτερη άμυνά μας, αλλά όλοι κουραζόμαστε. Σε αυτό το σημείο, ίσως είναι καλύτερο να αποφύγετε οποιαδήποτε πληροφορία. Μπορείτε να αμφισβητήσετε τα ψέματα αν δεν είστε υπερφορτωμένοι. Αν νιώθετε ότι φτάνετε εκεί, κάντε μια βόλτα για να ξεκουραστείτε.
