Τα μνημονιακά μέτρα ισχύουν παρά το τέλος του μνημονίου και αν συνεχιστεί αυτή η πολιτική φαρμάκου θα δημιουργήσει μια νέα γενιά προβληματικών επιχειρήσεων. Αυτό ήταν το μήνυμα της συνέντευξης τύπου της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ) που έγινε με αφορμή την κατάθεση των προτάσεων της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας στη διακομματική επιτροπή για το φάρμακο.
Ύστερα από επτά χρόνια, η ΠΕΦ θεώρησε ότι έπρεπε να πραγματοποιήσει συνέντευξη τύπου για να υπογραμμίσει την κρισιμότητα της κατάστασης καθώς πάνω από 600 φάρμακα πωλούνται στην πραγματικότητα κάτω του κόστους, λόγω των επιστροφών (clawback και rebate) που επέβαλε η μνημονιακή πολιτική.
Όταν οι δημόσιες δαπάνες είχαν κάνει μια μεγάλη υπέρβαση και έπρεπε να μειωθούν, υιοθετήθηκε στην περίπτωση του φαρμάκου μια οριζόντια λογική καθώς θεωρήθηκε από την τρόικα -τώρα μπορούμε να τη λέμε έτσι- ότι η Ελλάδα δεν ήταν σε θέση να το κάνει με το σωστό τρόπο. Κάθε εξάμηνο οι τιμές των φαρμάκων μειώνονταν αλλά αυτό συνέβη κυρίως για τα φάρμακα ελληνικής παραγωγής και λιγότερο για τα εισαγόμενα φάρμακα που είναι πολύ πιο ακριβά. Την περίοδο 2009-2018, οι τιμές των on patent μειώθηκαν κατά 23,8% των off patent κατά 32,4% και των γενοσήμων κατά 74,5%. Επίσης τέθηκε ένα ανώτατο όριο, ένα “ταβάνι” πέραν του οποίου όταν ξεπεραστεί η φαρμακευτική δαπάνη, επιστρέφει στο κράτος, το περίφημο clawback.
Η φαρμακευτική δαπάνη όμως ανεβαίνει και δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά γιατί υπάρχουν καινούργιες θεραπείες. Από την άλλη μεριά, η συνταγογράφηση δεν φαίνεται να έχει περιοριστεί ιδιαίτερα αφού οι γιατροί του ΕΟΠΥΥ εκδίδουν 6,5 εκατομμύρια συνταγές κάθε μήνα. Καθώς η συνολική φαρμακευτική δαπάνη ανεβαίνει αλλά η δημόσια πρέπει να διατηρηθεί στα 1,945 δισ. ευρώ, οι εταιρείες επιστρέφουν όλο και μεγαλύτερα ποσά στο κράτος.
Οι ελληνικές εταιρείες λένε πως δεν είναι αυτές που προκαλούν την υπέρβαση. Από το 2014, μόνο λόγω των ακριβών εισαγόμενων φαρμάκων, η δαπάνη αυξήθηκε κατά περίπου 500 εκατ. ευρώ. Επειδή ο προϋπολογισμός δεν αυξάνεται, οι ελληνικές φαρμακευτικές που παράγουν γενόσημα έχουν φτάσει πλέον σε οριακό σημείο. Οι περισσότερες πολυεθνικές με γενόσημα αποχώρησαν από την Ελλάδα αλλά οι ελληνικές εταιρείες, παρότι έχουν γονατίσει, δεν μπορούν να κάνουν κάτι τέτοιο, άλλωστε είναι οικογενειακές εταιρείες. Θα είναι όμως αναγκασμένες να αποσύρουν τα φθηνά φάρμακα από την αγορά αν η ελληνική κυβέρνηση δεν προχωρήσει σε διαρθρωτικές αλλαγές.
Οι ελληνικές εταιρείες λένε ότι σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν υπάρχει clawback στα γενόσημα, ούτε νοσοκομειακό clawback. Ο αφανισμός τους θα επηρεάσει αρνητικά την τσέπη του Έλληνα ασθενή διότι όταν αποσύρονται τα φθηνά φάρμακα αντικαθίστανται με νέα, ακριβότερα. Σήμερα, η μέση τιμή ενός εισαγόμενου πρωτότυπου φαρμάκου έχει 670 ευρώ ενώ η μέση τιμή ενός γενόσημου έχει μόνο 14 ευρώ.
Μπροστά σ’ αυτή την κατάσταση, η κυβέρνηση θέλει να κάνει μια ελάφρυνση στο clawback που όμως είναι πολύ μικρή, της τάξεως του 1%. Οι ελληνικές φαρμακευτικές λένε πως τέτοια μέτρα-τσιρότο δεν αλλάζουν την κατάσταση και αν δεν υπάρξει ριζική αλλαγή πολιτικής, πάνω από τις μισές θα έχουν πρόβλημα βιωσιμότητας που θα φανεί μέσα στο 2019.
Θεόδωρος Τρύφων: Πουθενά στον κόσμο τα γενόσημα δεν πληρώνουν clawback
Στη συνέντευξη τύπου, ο πρόεδρος της ΠΕΦ Θεόδωρος Τρύφων τόνισε τα εξής:
- Η άμεση και έμμεση φορολογία των φαρμακευτικών παραγωγικών επιχειρήσεων φτάνει στο 70% του τζίρου τους. Αυτό δεν συμβαίνει πουθενά και δεν αντέχεται ειδικά από τις ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες που έχουν υψηλά λειτουργικά κόστη. Είναι 4 φορές πιο πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
- Οι ασφυκτικές πιέσεις που δέχεται άδικα και καταχρηστικά το ελληνικό φάρμακο οδηγούν σε αδιέξοδο πολλές εταιρείες του κλάδου με κίνδυνο τη δημιουργία μιας νέας γενιάς προβληματικών επιχειρήσεων.
- Πουθενά στον κόσμο τα γενόσημα και οικονομικά φάρμακα δεν πληρώνουν clawback. Αυτό συμβαίνει γιατί παράγουν μόνο εξοικονομήσεις για το σύστημα φαρμακευτικής φροντίδας.
- Τουλάχιστον 600 κωδικοί παλιών οικονομικών ελληνικών φαρμάκων, με τιμές κάτω των 5 ευρώ, αναμένεται να έχουν σοβαρό πρόβλημα βιωσιμότητας στο αμέσως προσεχές διάστημα λόγω των δυσβάστακτων υποχρεωτικών επιστροφών.
- Οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες έχουν καταφύγει σε νομικές ενέργειες για να προστατευτούν από την γενικευμένη επίθεση στο ελληνικό φάρμακο.
Αντί η φαρμακευτική πολιτική να αξιοποιεί τις σημαντικές αναπτυξιακές δυνατότητες της εγχώριας παραγωγικής φαρμακοβιομηχανίας εξακολουθεί να βρίσκεται εγκλωβισμένη στον φαύλο κύκλο των μειώσεων των τιμών, της υποκατάστασης, της αύξησης της δαπάνης και του clawback.
Ο πρόεδρος της ΠΕΦ αναγνώρισε ως θετικό μέτρο την μία ανατιμολόγηση το χρόνο, και αναφέρθηκε στις προτάσεις της ΠΕΦ στην ελληνική κυβέρνηση και στη διακομματική επιτροπή για το φάρμακο ως ελάχιστη προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών:
- Αναπροσαρμογή του προϋπολογισμού της φαρμακευτικής δαπάνης σε ρεαλιστικά επίπεδα.
- Δικαιότερη κατανομή του clawback ανάλογα με την αύξηση της δαπάνης που κάθε φάρμακο προκαλεί αλλά σε σχέση με την απόλυτη τιμή του φαρμάκου. Ξεχωριστό budget για γενόσημα και off patent.
- Κάλυψη των ανασφάλιστων από ειδικούς λογαριασμούς Πρόνοιας με τη συμμετοχή της βιομηχανίας.
- Εξαίρεση των εμβολίων από τον προϋπολογισμό της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης.
- Απλούστευση του τρόπου τιμολόγησης με σκοπό α) την ταχεία διείσδυση των γενοσήμων β) την διατήρηση σε κυκλοφορία οικονομικών φαρμάκων μέσω Ανώτατου ορίου Κόστους Ημερήσιας Θεραπείας.
- Τριετής προγραμματική συμφωνία κυβέρνησης – φαρμακοβιομηχανίας με συνυπολογισμό της προστιθέμενης αξίας που δημιουργεί κάθε φάρμακο / εταιρεία. Μία τριετή συμφωνία η οποία θα σταματήσει το μοντέλο χρεωκοπίας των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών που στερεί τον Έλληνα ασθενή από ποιοτικό οικονομικό φάρμακο.
Συνοψίζοντας, ο κ. Τρύφων είπε:
“Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία είναι ένας πολύ σημαντικός αναπτυξιακός πυλώνας, από τους τελευταίους που έχουν απομείνει στην Ελλάδα. Έχουμε πάνω από 30 ελληνικές παραγωγικές μονάδες, χιλιάδες θέσεις εργασίας, επενδύσεις και εξαγωγές. Και το κυριότερο: προσφέρουμε στον Έλληνα ασθενή ποιοτικό φάρμακο, απόλυτα ελεγμένο και πολύ οικονομικότερο από το αντίστοιχο εισαγόμενο. Όλο αυτό κινδυνεύει με αφανισμό! Απαιτείται μία ξεκάθαρη πολιτική απόφαση για μία πιο βιώσιμη και δίκαιη φαρμακευτική πολιτική. Με στοιχεία και αριθμούς, ζητάμε μια τριετή συμφωνία με την κυβέρνηση και τους θεσμούς η οποία θα σταματήσει πλέον αυτό το μοντέλο χρεωκοπίας των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών που στερεί τον Έλληνα ασθενή από ποιοτικό οικονομικό φάρμακο. Ας χρησιμοποιήσει επιτέλους η χώρα μας ότι παράγει”.
Δημήτρης Γιαννακόπουλος: Ανέκδοτο των έκτακτων μέτρων το clawback
Στην συνέχεια τον λόγο έλαβε ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος διευθύνων σύμβουλος και Αναπληρωτής Πρόεδρος Δ.Σ. της φαρμακοβιομηχανίας ΒΙΑΝΕΞ ο οποίος, τόνισε τα εξής:
- Έλεγαν και συνεχίζουν να λένε, αυτό είναι το αστείο, ότι η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη δεν καλύπτει τις ανάγκες της φαρμακευτικής περίθαλψης των πολιτών. Πριν, υπήρχαν τα μνημόνια. Τώρα που έληξαν; Καμία αύξηση στον πρώτο μεταμνημονιακό προϋπολογισμό. Ο λογαριασμός πάλι στις επιχειρήσεις με 1,4 δισ. rebate και clawback και στους πολίτες με τη συμμετοχή.
- Παραδέχονται ότι η τιμολογιακή πολιτική δημιουργεί στρεβλώσεις και πρέπει να αλλάξει το μείγμα. Και τι μας φέρνουν τώρα; Πάνε με νέο τρόπο να συνεχίσουν τις μειώσεις τιμών και στα παλαιά, οικονομικά φάρμακα, δηλαδή στα off-patent και συνεπακόλουθα στα γενόσημα. Αντί για το μέσο όρο των τριών χαμηλότερων τιμών της ΕΕ, τώρα θα παίρνουν τη χαμηλότερη της ευρωζώνης. Άρα, πάλι οριζόντιες μειώσεις δίχως τέλος.
- Έλεγαν ότι το clawback είναι άδικο, οριζόντιο και αντιαναπτυξιακό μέτρο. Πάρτε clawback άλλα τέσσερα χρόνια! Το clawback έχει καταντήσει το ανέκδοτο των έκτακτων μέτρων, αφού το 2022 θα κλείσει μια δεκαετία «προσωρινής» εφαρμογής του. Το χειρότερο από όλα, όμως, είναι η διγλωσσία. Είναι δυνατόν μία κυβέρνηση να πετάει μπαλάκια ευθυνών από τον έναν στον άλλον;
- Δικαιότερος επιμερισμός μπορεί να επιτευχθεί με την κατανομή του 1,945 δισ. ευρώ σε τρεις κλειστούς προϋπολογισμούς: μία κατηγορία για τα Φάρμακα Υψηλού Κόστους του ν. 3816, μία για την εντός προστασίας αγορά (on-patent) και μία για τα off-patent και τα γενόσημα μαζί.
- Για ποιο λόγο, λοιπόν, η πολιτική ηγεσία επιμένει σε 99 επί μέρους κλειστούς προϋπολογισμούς; Γιατί βάζει κριτήρια Δανίας και Νορβηγίας που δεν έχουν καμία σχέση με τη χώρα μας; Ο δικαιότερος επιμερισμός μπορεί να επιτευχθεί με την κατανομή του 1,945 δισ. ευρώ σε τρεις κλειστούς προϋπολογισμούς: μία κατηγορία για τα Φάρμακα Υψηλού Κόστους του Ν. 3816, μία για την εντός προστασίας αγορά (on-patent) και μία για τα off-patent και τα γενόσημα μαζί. Εμείς θα επιμείνουμε στη θέση μας: αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης κατά 400-500 εκατ. ευρώ (νοσοκομειακό και εξωνοσοκομειακό φάρμακο) και μέχρι να φτάσουμε σε αυτό το επίπεδο, τρεις κλειστούς προϋπολογισμούς. Δεν είναι ειδικό καθεστώς προστασίας των ελληνικών επιχειρήσεων, είναι δίκαιη κατανομή των βαρών.
Δημήτρης Δέμος: H ελληνική φαρμακοβιομηχανία πληρώνει για τα ακριβά φάρμακα
Ο Αντιπρόεδρος δ.σ. της ΠΕΦ Δημήτρης Δέμος επεσήμανε τα εξής: “Έχει φτάσει ο κόμπος στο χτένι. Τα μνημόνια είχαν δύο στόχους: Την μείωση της δαπάνης στα 1,945 δισ. ευρώ και την αύξηση του ποσοστού των γενοσήμων στο 50% της αγοράς. Κανένας δεν ασχολήθηκε ποτέ με την διείσδυση των γενοσήμων. Κανένας δεν ασχολήθηκε με την ορθολογική χρήση των φαρμάκων και την σωστή κατανομή της δαπάνης. Ας γίνει επιτέλους μία αξιολόγηση της κατανάλωσης των νέων ακριβών φαρμάκων στην ελληνική αγορά. Κάθε χρόνο, τα νέα ακριβά φάρμακα φορτώνουν το σύστημα υγείας με 100 εκατ. ευρώ και εν τέλει αυτό το κόστος το πληρώνει η ελληνική φαρμακοβιομηχανία. Επίσης, το νοσοκομειακό clawback είναι μία ελληνική πατέντα, δεν υφίσταται πουθενά στην Ευρώπη. Αν δεν βρεθεί μία λύση, τότε το μέλλον δεν θα είναι ευοίωνο”.
Σίμος Αναστασόπουλος: To ελληνικό κράτος αδυνατεί να μεταρρυθμιστεί
Το μέλος του δ.σ. της ΠΕΦ και πρόεδρος του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου κ. Σίμος Αναστασόπουλος, μεταξύ άλλων, υπογράμμισε τα εξής: “Είναι διαχρονική η ανεπάρκεια και η αδυναμία του κράτους να μεταρρυθμιστεί. Καμία εξαγωγική προσπάθεια μας δεν μπορεί να είναι επιτυχής εάν δεν έχει δυνατή παραγωγική βάση στην εγχώρια αγορά. Δεν γίνεται τα παλαιότερα οικονομικά φάρμακα να πληρώνουν rebate και clawback. Έχουμε αναγκαστεί να αποσύρουμε φάρμακα τα οποία υποκαθίστανται με άλλα νεότερα, εισαγόμενα και ακριβότερα φάρμακα. Είμαστε σε οριακό σημείο και πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα για τη δίκαιη κατανομή της υπέρβασης δαπάνης. Δεν ζητάμε χαριστική ρύθμιση, ζητάμε λογική και δίκαιη αντιμετώπιση. Τελειώσανε τα μνημόνια και περιμέναμε να αλλάξει η πολιτική φαρμάκου. Αντιθέτως, η δαπάνη αυξήθηκε και τα clawback επεκτάθηκαν μέχρι το 2022”.
Θεόδωρος Κωλέτης: H συμβολή της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας πρέπει να αναγνωριστεί με πράξεις
Ο αντιπρόεδρος δ.σ. της ΠΕΦ κ. Θεόδωρος Κωλέτης υποστήριξε τα εξής: “Όλα αυτά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, επιμένουμε και επενδύουμε στην χώρα παρά το ρευστό οικονομικό κλίμα. Το ελληνικό φάρμακο που παράγουμε είναι ένα κρίσιμος παράγοντας για το σύστημα υγείας και αποτελεί το βασικό κορμό μιας ολοκληρωμένης και προσιτής φαρμακευτική φροντίδα για τους ασθενείς. Η συμβολή της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας στην ελληνική οικονομία και στην κοινωνία είναι ιδιαιτέρως σημαντική και αδιαμφισβήτητη και αυτό θα πρέπει να αναγνωριστεί απ’ όλους όχι με λόγια, πλέον, αλλά με πράξεις”.
