Η πολύ πρόσφατη ταυτοποίηση ενός νέου στελέχους του SARS-CoV-2 που οδηγεί σε νόσο COVID-19 έχει προκαλέσει παγκόσμια ανησυχία με ιδιαίτερα σημαντικές υγειονομικές αλλά και κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις.
Την ίδια ώρα, όλο και περισσότερες χώρες επιβάλλουν ταξιδιωτικούς περιορισμούς και υιοθετούν περιοριστικά μέτρα σε μια προσπάθεια να προστατευθούν από το νέο παραλλαγμένο στέλεχος του κορωνοϊού, αλλά και να δώσουν χρόνο στους επιστήμονες να την ερευνήσουν, ώστε να σωθούν τα Χριστούγεννα.
Μέχρι στιγμής στην Ευρώπη, περιστατικά έχουν εντοπιστεί στη Βρετανία, στην Ιταλία, στη Γερμανία, στο Βέλγιο, στην Ολλανδία, στην Τσεχία και στη Δανία, ενώ εξετάζονται ύποπτα περιστατικά στην Αυστρία. Στην Ελλάδα μέχρι στιγμής δεν έχει αναφερθεί περιστατικό της νέας μετάλλαξης, όμως βρίσκονται σε προληπτική καραντίνα πέντε Έλληνες οι οποίοι έφτασαν στη χώρα με πτήση από χώρες της νότιας Αφρικής και ενδιάμεσο σταθμό τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Σχετικά με άλλες χώρες, σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά μέχρι στιγμής, περιστατικά έχουν εντοπιστεί στο Xονγκ Κόνγκ, στο Ισραήλ, στη Βρετανία και στην Αυστραλία.
Όπως αναφέρουν οι επιστήμονες της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, «το νέο στέλεχος ταυτοποιήθηκε για πρώτη φορά σε δείγματα ασθενών με COVID-19 που συλλέχθηκαν στις 11 Νοεμβρίου 2021 στην Μποτσουάνα, ενώ πολύ σύντομα ταυτοποιήθηκε και στη Νότια Αφρική, καθώς και σε έναν εμβολιασμένο ταξιδιώτη που είχε επιστρέψει στο Χονγκ Κονγκ μετά από ταξίδι στη Νότια Αφρική κατά το χρονικό διάστημα 22 Οκτωβρίου με 11 Νοεμβρίου 2021». Kαι συνεχίζουν:
«Το στέλεχος Β.1.1.529 ανιχνεύτηκε και σε άλλο ένα άτομο στο ξενοδοχείο όπου διέμενε σε καραντίνα ο ταξιδιώτης με τον οποίο ήρθε σε επαφή. Ακολούθως, νέες περιπτώσεις COVID-19 που οφείλονται στο νέο στέλεχος καταγράφηκαν στο Ισραήλ και στο Βέλγιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το περιστατικό που εντοπίστηκε στο Βέλγιο δεν είχε εμβολιαστεί, ούτε είχε προηγουμένως νοσήσει από COVID-19 και είχε ταξιδέψει μόνο στην Αίγυπτο και στην Τουρκία, ενώ εμφάνισε συμπτώματα 11 ημέρες μετά το ταξίδι στην Αίγυπτο μέσω Τουρκίας στις αρχές του Νοεμβρίου 2021.
»Το γεγονός εγείρει ανησυχίες σχετικά με την εξάπλωση του νέου στελέχους σε περισσότερες χώρες, όχι μόνο της Αφρικής, αλλά και άλλων ηπείρων. Περιστατικά COVID-19 που οφείλονται στο νέο στέλεχος έχουν επίσης καταγραφεί σε Ηνωμένο Βασίλειο. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν δεδομένα που να υποδηλώνουν ότι η λοίμωξη με το νέο στέλεχος οδηγεί σε πιο σοβαρή συμπτωματολογία».
«Στέλεχος ανησυχίας»
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ονόμασε το νέο στέλεχος Β.1.1.529 «Όμικρον» και το χαρακτήρισε «στέλεχος ανησυχίας». Το νέο στέλεχος Β.1.1.529 εμφανίζει ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό προφίλ 32 μεταλλάξεων στα γονίδια της πρωτεΐνης-ακίδας S που χρησιμοποιεί ο ιός προκειμένου να εισβάλει στα ανθρώπινα κύτταρα. Ο αριθμός και το είδος των μεταλλαγών προκαλούν προβληματισμό στη διεθνή επιστημονική κοινότητα.
Ο ιολόγος Tom Peacock, από το Imperial College London, σημειώνει ότι είναι το πρώτο στέλεχος του SARS-CoV-2 με δύο μεταλλαγές που κωδικοποιούν για τη θέση διάσπασης της φουρίνης στην πρωτεΐνη S: τις P681H και N679K. Αυτές οι μεταλλαγές, μαζί με τη H655Υ, σχετίζονται με τη αυξημένη ικανότητα του ιού να εισέρχεται στα ανθρώπινα κύτταρα και το αυξημένο δυναμικό μετάδοσης, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι η μετάλλαξη P681H ανιχνεύεται και στο στέλεχος Δέλτα.
Επιπλέον, η διαγραφή nsp6 (Δ105-107) μπορεί να σχετίζεται με διαφυγή της φυσικής ανοσίας του ανθρώπου, καθώς οδηγεί σε ανταγωνισμό της δράσης των ιντερφερονών που έχουν αντι-ιική δράση, και επιπλέον μπορεί να σχετίζεται και με αυξημένη μεταδοτικότητα. Η συγκεκριμένη μετάλλαξη έχει ανιχνευτεί επίσης και στα στελέχη Άλφα, Βήτα, Γάμμα και Λάμδα. Πέρα από τις μεταλλαγές που αφορούν την πρωτεΐνη S, υπάρχουν και άλλες ανησυχητικές μεταλλαγές στο στέλεχος «Όμικρον», όπως οι R203K και G204R, που αφορούν το νουκλεοκαψίδιο, που σχετίζονται με αυξημένη λοιμογονικότητα και έχουν επίσης ανιχνευτεί στα στελέχη Άλφα, Γάμμα και Λάμδα.
Οι μεταλλάξεις που ανιχνεύτηκαν στο νέο στέλεχος «Όμικρον» μπορεί επίσης να αυξάνουν τον κίνδυνο επαναλοίμωξης, διαφυγής της προστασίας που προσφέρει ο εμβολιασμός καθώς και μειωμένης αποτελεσματικότητας των θεραπειών με μονοκλωνικά αντισώματα έναντι του SARS-CoV-2. Ωστόσο, περαιτέρω έρευνα είναι αναγκαία για να καθοριστεί το ακριβές επίπεδο κινδύνου.
Ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι τα επιδημιολογικά στοιχεία από τα δεδομένα αλληλούχισης του γονιδιώματος του SARS-CoV-2 στα κρούσματα της Νότιας Αφρικής, όπου φαίνεται ότι το νέο στέλεχος Β.1.1.529 επικρατεί του στελέχους Δέλτα. Πρόσφατες συρροές κρουσμάτων COVID-19 σε περιοχές της Νότιας Αφρικής αποδίδονται σχεδόν εξ ολοκλήρου στο νέο στέλεχος «Όμικρον». Λαμβάνοντας όλα τα ανωτέρω υπόψη, επιδημιολογικά μοντέλα εκτίμησης κινδύνου προβλέπουν ότι το στέλεχος «Όμικρον» έχει σαφές πλεονέκτημα ταχείας επικράτησης έναντι του στελέχους Δέλτα.
Όσον αφορά στη διάγνωση του νέου στελέχους «Όμικρον», είναι δυνατή η ταχεία ανίχνευση με την υπάρχουσα τεχνολογία αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR) και το S-gene dropout test πριν ακολουθήσει η επιβεβαίωση με την αλληλούχιση του γονιδιώματος του ιού που απαιτεί περισσότερο χρόνο.
Οι εταιρείες Pfizer, Moderna και Novavax έχουν ήδη ανακοινώσει ότι εργάζονται ταχύτατα ώστε να εξακριβώσουν αφενός την αποτελεσματικότητα των εμβολίων τους απέναντι στο νέο στέλεχος «Όμικρον» και αφετέρου να τα προσαρμόσουν κατάλληλα ώστε να προσφέρουν ισχυρή προστασία έναντι του νέου στελέχους.
Συμπερασματικά, το νέο στέλεχος «Όμικρον» του SARS-CoV-2 εγείρει σοβαρές ανησυχίες ως προς το δυναμικό μετάδοσης, επαναλοίμωξης καθώς και διαφυγής της προστασίας που προσφέρουν τα εμβόλια.
Σαφή δεδομένα σε σχέση με τα ανωτέρω θα είναι διαθέσιμα εντός των επομένων τεσσάρων εβδομάδων, καταλήγουν οι επιστήμονες του ΕΚΠΑ.
Προσπαθούν να αμυνθούν οι χώρες
Ο Βρετανός πρωθυπουργός ανακοίνωσε το Σάββατο πως όλοι όσοι ταξιδεύουν από το εξωτερικό στην Αγγλία από εδώ και πέρα θα χρειάζεται να κάνουν ένα διαγνωστικό μοριακό τεστ PCR μέχρι το τέλος της δεύτερης μέρας από την ημερομηνία άφιξης τους. Υποχρεούνται, δε, να μένουν απομονωμένοι μέχρι να λάβουν το αποτέλεσμα του τεστ, το οποίο φυσικά θα πρέπει να είναι αρνητικό για να μπορούν να κυκλοφορήσουν ελεύθερα. Επίσης, ανακοίνωσε ότι η χρήση μάσκας σε καταστήματα και μέσα μαζικής συγκοινωνίας ξαναγίνεται υποχρεωτική.
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Ναφτάλι Μπένετ, ανακοίνωσε επίσης το Σάββατο ότι η κυβέρνησή του θα απαγορεύσει για 14 ημέρες την είσοδο στην επικράτεια σε όλους τους ξένους ανεξαιρέτως, για να αποτραπεί η εξάπλωση στη χώρα της νέας παραλλαγής «Όμικρον».
Επίσης, διεμήνυσε πως θα επανενεργοποιηθεί η αξιοποίηση τεχνολογίας παρακολούθησης της κίνησης των προσώπων μέσω των κινητών τηλεφώνων τους -συνήθης πρακτική για αντιτρομοκρατικούς σκοπούς της Σιν Μπετ- για τον ίδιο λόγο. Το Ισραήλ έγινε, έτσι, η πρώτη χώρα στον κόσμο που θα κλείσει εντελώς τα σύνορά της εξαιτίας της «Όμικρον», η οποία ταυτοποιήθηκε στη Νότια Αφρική και χαρακτηρίστηκε «ανησυχητική παραλλαγή» από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας αυτή την εβδομάδα.
ΗΠΑ: Ταξιδιωτική οδηγία για οκτώ αφρικανικές χώρες
Ταξιδιωτική οδηγία για οκτώ αφρικανικές χώρες εξέδωσαν το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC), αφού ο Λευκός Οίκος.
Τα CDC αναθεώρησαν τις ταξιδιωτικές συστάσεις τους στο επίπεδο 4, δηλαδή του «πολύ υψηλού» κινδύνου, για τη Νότια Αφρική, τη Ζιμπάμπουε, τη Ναμίμπια, τη Μοζαμβίκη, το Μαλάουι, το Λεσότο, την Εσουατίνι και την Μποτσουάνα. Ταυτόχρονα, το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ εξέδωσε ταξιδιωτική οδηγία προτρέποντας τους Αμερικανούς πολίτες να μην επισκέπτονται την περιοχή αυτή της νότιας Αφρικής.
Μέχρι στιγμής, η «Όμικρον» δεν έχει εντοπιστεί στις ΗΠΑ. Ωστόσο, ο Αμερικανός επιδημιολόγος Άντονι Φάουτσι είπε στο NBC: «Όταν έχουμε έναν ιό που δείχνει αυτό το επίπεδο μεταδοτικότητας και έχουμε ήδη κρούσματα σχετιζόμενα με ταξίδι, όπως στο Ισραήλ και στο Βέλγιο και σε άλλες περιοχές, όταν έχουμε έναν τέτοιον ιό, είναι σχεδόν απαρέγκλιτο ότι θα πάει ουσιαστικά παντού».
Ελβετία: Ταξιδιωτικές απαγορεύσεις στις χώρες όπου έχουν εντοπιστεί περιστατικά, εκτός της Γερμανίας και της Ιταλίας
Η Ελβετία επέκτεινε τα μέτρα για να αναχαιτίσει την εξάπλωση της παραλλαγής «Όμικρον», επιβάλλοντας καραντίνα στους ταξιδιώτες από τη Βρετανία, την Τσεχία, την Ολλανδία, την Αίγυπτο και το Μαλάουι, χώρες όπου έχουν εντοπιστεί κρούσματα.
Να σημειωθεί πως την Παρασκευή η Ελβετία είχε απαγορεύσει όλες τις πτήσεις από τη Νότια Αφρική και τις γειτονικές της χώρες, ενώ επέβαλε και περιορισμούς σε άλλες χώρες, όπως το Χονγκ Κονγκ, το Ισραήλ και το Βέλγιο. Από αυτές τις χώρες επιτρέπεται να ταξιδέψουν στην Ελβετία μόνο οι Ελβετοί πολίτες και όσοι διαμένουν μόνιμα στη χώρα ή στην ευρύτερη ζώνη Σένγκεν.
Οι ταξιδιώτες από τη Βρετανία, την Τσεχία, την Ολλανδία, την Αίγυπτο και το Μαλάουι θα πρέπει να έχουν αρνητικό τεστ για την Covid-19 και, επιπροσθέτως, να μπουν σε καραντίνα για 10 ημέρες.
Τι ισχύει στην Ελλάδα
Στη χώρα μας, ύστερα από εισήγηση της Υγειονομικής Επιτροπής ελήφθησαν οι εξής αποφάσεις της κυβέρνησης για τις χώρες της Νότιας Αφρικής, Μποτσουάνα, Ναμίμπια, Λεσότο, Ζιμπάμπουε, Μοζαμβίκη, Εσουατίνι, Ζάμπια και Μαλάουι:
- Επιτρέπεται η είσοδος μόνο Ελλήνων υπηκόων και άλλων υπηκόων μόνο για απολύτως απαραίτητες (essential) μετακινήσεις, με την προϋπόθεση μοριακού ελέγχου (PCR) 72 ωρών, ανεξαρτήτως της εμβολιαστικής τους κατάστασης.
- Για την είσοδό τους απαραίτητη προϋπόθεση είναι η παροχή άδειας από τις κατά τόπους πρεσβείες, προξενεία και προξενικές αρχές άλλων χωρών, που εκπροσωπούν τη xώρα μας, σε περίπτωση απουσίας ελληνικής πρεσβείας.
- Κατά την είσοδό τους στη χώρα θα γίνεται καθολικός έλεγχος με ταχύ αντιγονικό τεστ (Rapid Antigen Test).
- Μετά την είσοδο στη χώρα θα επιβάλλεται περιορισμός τους σε ξενοδοχεία καραντίνας για 10 ημέρες και επανέλεγχός τους με την παρέλευση του δεκαημέρου και λήξη της καραντίνας με την προϋπόθεση αρνητικού μοριακού ελέγχου (PCR).
Υπενθυμίζεται πως η ΕΕ έχει επιβάλει ήδη αυστηρούς περιορισμούς στις μετακινήσεις από τη Νότια Αφρική.
Διαβάστε επίσης: Το Ισραήλ κλείνει τα σύνορα σε όλους για 14 ημέρες
