Ζήσης Ψάλλας
Οι αλλεργικές αντιδράσεις μπορεί να εμφανιστούν χωρίς να προκαλούνται από αλλεργιογόνο όπως π.χ. το γρασίδι ή η γύρη σημύδας -αρκεί ο ασθενής να επιστρέψει στο ίδιο μέρος όπου είχε προηγουμένως εκτεθεί στο αλλεργιογόνο, διαπίστωσαν ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Tübingen.
Ωστόσο, αυτό το είδος της ρυθμισμένης αντίδρασης σε μια εγγενώς ουδέτερη και ακίνδυνη κατάσταση συμβαίνει μόνο μετά από μια φάση ύπνου που ακολουθεί.
Η νέα μελέτη σχετικά με την επίδραση των ψυχολογικών παραγόντων στις αλλεργικές αντιδράσεις διεξήχθη από την Δρ. Luciana Besedovsky και τον καθηγητή Jan Born από το Ινστιτούτο Ιατρικής Ψυχολογίας και Συμπεριφορικής Νευροβιολογίας. Τα ευρήματα εξηγούν γιατί οι αλλεργικές αντιδράσεις παρατηρούνται συχνά ως μορφή αντίδρασης εικονικού φαρμάκου όταν δεν υπάρχει το αρχικό αλλεργιογόνο. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences.
Η ερευνητική ομάδα προσέλαβε εθελοντές με αλλεργική ρινίτιδα, οι οποίοι στη συνέχεια έλαβαν ρινικό σπρέι που περιείχε τα αντίστοιχα αλλεργιογόνα (γρασίδι ή γύρη σημύδας) σε μια ουδέτερη αίθουσα δοκιμών. Η ισχύς της αλλεργικής αντίδρασης μετρήθηκε με την ποσότητα ενός συγκεκριμένου ενζύμου στη ρινική έκκριση. Τα μισά από τα άτομα κοιμήθηκαν για οκτώ ώρες μετά από αυτό το πείραμα, ενώ τα άλλα μισά έπρεπε να παραμείνουν ξύπνια μέχρι το επόμενο βράδυ. Μία εβδομάδα αργότερα, το πείραμα επαναλήφθηκε στην ίδια αίθουσα δοκιμών. Αλλά αυτή τη φορά, δεν δόθηκαν αλλεργιογόνα.
“Τα άτομα αντέδρασαν με αλλεργική ρινίτιδα λίγο μετά την είσοδο στο δωμάτιο -αλλά μόνο εκείνα της ομάδας που κοιμήθηκε”, είπε η Besedovsky. Τα άτομα που έμειναν ξύπνια δεν είχαν αλλεργική αντίδραση κατά την επιστροφή του στο δωμάτιο στο οποίο πραγματοποιήθηκε το πείραμα. Ούτε τα μέλη της ομάδας που κοιμήθηκαν υπέστησαν αντίδραση σε ένα άλλο μέρος στο οποίο μεταφέρθηκαν τη δεύτερη εβδομάδα.
“Όπως και σε μια συμβατική διαδικασία μάθησης, η φάση του ύπνου έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη μελέτη μας. Μόνο μέσω του ύπνου ο εγκέφαλος συνδέει σταθερά ένα συγκεκριμένο περιβάλλον με μια αλλεργική αντίδραση”, είπε ο Born, προσθέτοντας ότι αυτή είναι η πρώτη πειραματική απόδειξη ότι μια συγκεκριμένη τοποθεσία, από μόνη της, μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι -όπως σε πολλές διαδικασίες δημιουργίας μνήμης- ο ιππόκαμπος παίζει ρόλο στη ρύθμιση του οργανισμού ώστε να ανταποκρίνεται στο περιβάλλον του. Και ο ιππόκαμπος λειτουργεί με τρόπο που εξαρτάται από τον ύπνο.
“Είναι εκπληκτικό το πόσο γρήγορα το ανοσοποιητικό σύστημα μαθαίνει την αντιστοιχία. Στο πείραμα, μια δόση αλλεργιογόνου ήταν αρκετή για να συνδέσει την αλλεργική αντίδραση με το περιβάλλον”, είπε η Besedovsky.
Η αποκρυπτογράφηση αυτού του μαθησιακού μηχανισμού θα δώσει ώθηση στην έρευνα τόσο για τις αλλεργίες όσο και για τον ύπνο.
Ωστόσο, είναι δύσκολο να εξαχθούν απλά συμπεράσματα σχετικά με τον τρόπο βελτίωσης της κατάστασης των αλλεργικών. Άλλωστε, πρέπει να κοιμούνται επειδή ο ύπνος έχει θετική επίδραση σε άλλες, χρήσιμες ανοσολογικές αντιδράσεις.
