Το εμβόλιο BCG είναι ένα παλαιό εμβόλιο το οποίο έχει αναπτυχθεί για να προσφέρει προστασία από τη φυματίωση.
Το εμβόλιο αυτό προκαλεί σημαντική ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος. Το εμβόλιο γίνεται συχνά στα παιδιά. Στα πλαίσια μίας συνεργασίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Radboud Ολλανδίας, διαπιστώθηκε ότι οι υπερήλικες μπορούν να έχουν σημαντική ωφέλεια.
Η ωφέλεια διαπιστώθηκε σε μία διπλά-τυφλή τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη η οποία είναι υπό δημοσίευση στο περιοδικό Cell.
Στο Πανεπιστήμιο Radboud, ο καθηγητής Παθολογίας Mihai Netea διεξάγει έρευνα για την προστατευτική δράση του εμβολίου BCG έναντι των λοιμώξεων, κάτι το οποίο αποκαλείται «εκπαιδευόμενη ανοσία». «Πριν από δύο έτη ξεκινήσαμε τη μελέτη ACTIVATE με σκοπό να μελετήσουμε αν ο εμβολιασμός με το BCG μπορεί να προστατεύσει τους ευαίσθητους πληθυσμούς των υπερηλίκων από λοιμώξεις. Νοσηλευόμενοι ασθενείς μεγαλύτεροι από 65 έτη έλαβαν εμβολιασμό με εικονικό εμβόλιο (placebo) ή με το BCG πριν την έξοδό τους από το νοσοκομείο. Παρακολουθήσαμε τους εμβολιασθέντες για ένα έτος ώστε να διαπιστώσουμε αν το BCG μπορεί να τους προστατεύσει από λοιμώξεις» εξηγεί ο Καθηγητής Netea.
Η μελέτη ACTIVATE ξεκίνησε πριν την πανδημία του κορωνοϊού. Στη μελέτη συμμετείχαν 198 υπερήλικες στους οποίους έγινε εμβολιασμός με εικονικό εμβόλιο (placebo) ή με το εμβόλιο BCG πριν το εξιτήριό τους από το νοσοκομείο. Η ολοκλήρωση της παρακολούθησης είχε προγραμματιστεί για τον Αύγουστο 2020, αλλά, λόγω της πανδημίας του COVID-19, οι ερευνητές ανέλυσαν τα πρώτα δεδομένα επί 150 ασθενών, τα οποία δημοσιεύονται στο Cell.
Διαπιστώθηκε σημαντική διαφορά: 42,3% από τους υπερήλικες που εμβολιάστηκαν με εικονικό εμβόλιο (placebo) εκδήλωσαν λοίμωξη αντίθετα με όσους εμβολιάστηκαν με το εμβόλιο BCG από τους οποίους μόνο 25% εμφάνισαν λοίμωξη. Επίσης η λοίμωξη εκδηλώθηκε με καθυστέρηση: ο χρόνος εκδήλωσης λοίμωξης ήταν 16 εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό με το εμβόλιο BCG και 11 εβδομάδες με το εικονικό εμβόλιο (placebo). Δεν διαπιστώθηκαν ανεπιθύμητες ενέργειες από το BCG.
O Καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων Ευάγγελος Ι. Γιαμαρέλλος-Μπουρμπούλης και συντονιστής της μελέτης στη Δ΄Παθολογική Κλινική στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο ΑΤΤΙΚΟΝ υπογραμμίζει: «Η σημαντικότερη παρατήρηση ήταν ότι το εμβόλιο BCG μπόρεσε να προστατεύσει από τις αναπνευστικές λοιμώξεις: οι υπερήλικες που εμβολιάστηκαν με το BCG είχαν κατά 75% λιγότερες λοιμώξεις του αναπνευστικού από τους υπερήλικες που εμβολιάστηκαν με εικονικό εμβόλιο (placebo)».
Αν και η περισσότερη προστασία διαπιστώθηκε για λοιμώξεις του αναπνευστικού ιογενούς προέλευσης, η μελέτη δεν μπόρεσε να να διαπιστώσει αν το BCG προστατεύει από τη νόσο COVID-19 λόγω της χαμηλής επίπτωσης της COVID-19 στη διάρκεια της μελέτης. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το εμβόλιο BCG είναι απόλυτα ασφαλές όταν δίνεται σε υπερήλικες και ότι τους προστατεύει από λοιμώξεις.
Ο καθηγητής Ευάγγελος Ι. Γιαμαρέλλος-Μπουρμπούλης προσθέτει: «Έντεκα μελέτες διεξάγονται αυτή τη στιγμή σε όλο τον Κόσμο για να διαπιστωθεί η πιθανή προστατευτική δράση του εμβολίου BCG στις ευπαθείς ομάδες κατά της COVID-19. Μία τέτοια μελέτη γίνεται σε 12 κέντρα σε όλη την Ελληνική επικράτεια. Καλούμε τους συμπατριώτες μας που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες να συμμετέχουν».
