Γράφει ο Ιωάννης Λεβαντάκης, Καρδιολόγος, Διευθυντής Τμήματος Υπερήχων Καρδιάς ΥΓΕΙΑ.
Ο υπέρηχος καρδιάς είναι μία απεικονιστική εξέταση κατά την οποία μελετώνται τα δομικά στοιχεία της καρδιάς. Είναι μια δυναμική μελέτη εννοώντας ότι ενώ η καρδιά πάλλεται μέσα στο θώρακα, ο υπερηχογραφιστής στοχεύει και στέλνει ήχο (υπέρηχο) μέσω του ηχοβολέα, ο οποίος ανακλάται και μετατρέπεται σε εικόνα (μέσω υπολογιστή) και έτσι μπορούμε να δούμε τη σύσπαση του καρδιακού μυός, τη συμπεριφορά των βαλβίδων, το περικάρδιο, τα μεγάλα αγγεία κλπ.
Ο υπέρηχος καρδιάς συμπληρώνει και βελτιώνει την καρδιολογική εξέταση που περιλαμβάνει ακρόαση μέσω στηθοσκοπίου και ηλεκτροκαρδιογράφημα. Τα δύο παραπάνω ελέγχουν με έμμεσα στοιχεία την καρδιακή λειτουργία, ενώ με τον υπέρηχο μπορούμε να δούμε ζωντανά την λειτουργία της καρδιάς. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να αντιμετωπιστούν άμεσα διάφορα διαγνωστικά προβλήματα.
Τα παρακάτω μπορεί να εκλαμβάνονται απλά, και αυτός είναι ο στόχος του παρόντος, αλλά χρειάζεται μια επίπονη διαδικασία εξειδίκευσης, η οποία διαρκεί χρόνια μετά την απόκτηση της ειδικότητας για να φτάσει κάποιος σε ικανοποιητικό επίπεδο επάρκειας.
Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι υπερήχου καρδιάς όπως:
Διαθωρακικό υπερηχογράφημα καρδιάς
Είναι μία ανώδυνη εξέταση που εκμεταλλεύεται τα ανακλώμενα από την καρδιά κύματα υπερήχων για να δημιουργήσει μία εικόνα αυτής και των μεγάλων αγγείων.
Διοισοφάγεια μελέτη
Έχει την ίδια ακριβώς τεχνική λογική με τη διαθωρακική υπερηχοκαρδιογραφία. Ωστόσο στην περίπτωση της διοισοφαγείου μελέτης, ο ειδικός ηχοβολέας προωθείται από τη στοματική κοιλότητα στον οισοφάγο και τον στόμαχο (μια διαδικασία που μοιάζει με τη γαστροσκόπηση) από όπου απέχει ελάχιστα από το υπό μελέτη όργανο, δηλαδή την καρδιά. Πρόκειται δηλαδή για μία ηπίως επεμβατική δοκιμασία, για την οποία απαιτείται κατάλληλη προετοιμασία (ο ασθενής πρέπει να είναι νηστικός για 6-8 ώρες πριν την εξέταση) και χορηγείται ήπια μέθη ή και αναισθησία σε πιο δύσκολες περιπτώσεις.
Υπερηχογραφία αντίθεσης (ContrastEcho)
Είναι μία υπερηχογραφική τεχνική που χρησιμοποιεί μικροφυσσαλίδες (φυσιολογικού ορού ή τεχνητού ηχοσκιαγραφικού παράγοντα) και εφαρμόζεται για αποσαφήνιση των ορίων του ενδοκαρδίου και για εκτίμηση σε αληθινό χρόνο της ενδοκαρδιακής και μυοκαρδιακής αιματικής ροής με την χρήση ηχοσκιαγραφικού παράγοντα ή για την ανεύρεση ελλείματος σε τοίχωμα των καρδιακών κοιλοτήτων επιτρέποντας την επικοινωνία μεταξύ τους από μη φυσιολογική οδό.
Έγχρωμο ηχοκαρδιογράφημα Doppler
Mπορεί να πραγματοποιηθεί, είτε με διαθωρακικό, είτε με διοισοφαγικό τρόπο όπως απαιτείται. Καθιστά δυνατή την επισήμανση της ροής του αίματος με μεγαλύτερη ακρίβεια χάρη στην τεχνολογία έγχρωμου Doppler.
Δυναμική υπερηχογραφία (StressEcho)
Πρόκειται για μια υψηλής διαγνωστικής αξίας εξέταση η οποία χρησιμοποιείται κυρίως για τον έλεγχο της λειτουργικότητας και την ανίχνευση σημαντικών στενώσεων στα στεφανιαία αγγεία. Αποτελεί μία εξειδικευμένη τεχνική που χρησιμοποιείται για την πρώιμη και αξιόπιστη ανίχνευση της στεφανιαίας νόσου και για την εκτίμηση της καρδιακής λειτουργείας. Είναι από τις πιο διαδεδομένες μεθόδους.
Τρισδιάστατη (3D) Υπερηχοκαρδιογραφία
Είναι μια εξειδικευμένη εξέταση που χρησιμοποιεί υπερήχους για την απεικόνιση της καρδιάς σε 3 διαστάσεις (3D) στο χώρο. Η μέθοδος αυτή αποκαλύπτει την πλήρη ανατομία της καρδιάς με λεπτομέρεια. Μπορούμε να διερευνήσουμε αναλυτικά την ακριβή ανατομία στο χώρο σε σχέση με γειτονικούς ιστούς, την πληρέστερη αρχιτεκτονική και λειτουργία των καρδιακών βαλβίδων και λοιπών καρδιακών δομών, παρέχοντας εικόνες απαραίτητες για τη διάγνωση, την αιτιολογία της πάθησης και τη θεραπευτική της αντιμετώπιση. Η υψηλής ποιότητας απεικόνιση θέτει συχνά το πλάνο για την αντιμετώπιση του ασθενούς ακόμα και κατά την διάρκεια επέμβασης.
Θα σταθώ στη δυναμική υπερηχογραφία (stress echo), η οποία σε συνδυασμό με την υπερηχογραφία αντίθεσης είναι μια από τις κυριότερες μεθόδους για αναίμακτη διάγνωση της στεφανιαίας νόσου.
Έχει μεγάλη εξέλιξη από την δεκαετία του ΄90 και έχει ουσιαστικά αντικαταστήσει εδώ και αρκετά χρόνια την κλασική δοκιμασία κόπωσης σε κυλιόμενο τάπητα γιατί έχει πολύ καλύτερη ευαισθησία στην ανεύρεση σημαντικής νόσου σε σχέση με την κλασική δοκιμασία κόπωσης. Θέλει βέβαια ιδιαίτερες ικανότητες και μεγάλη εμπειρία από τον εξειδικευμένο καρδιολόγο για να εκτελεστεί με ασφάλεια και με υψηλή ποιότητα απεικόνισης. Τα οποία βέβαια το Τμήμα Υπερήχων Καρδιάς του ΥΓΕΙΑ τα παρέχει στο έπακρο.
