Θάνος Ξυδόπουλος
Οι μυκητιάσεις σκοτώνουν περίπου τον ίδιο αριθμό ανθρώπων κάθε χρόνο με τη φυματίωση. Κυρίως προσβάλλουν άτομα που είναι ευάλωτα επειδή έχουν ελαττωματικό ανοσοποιητικό σύστημα που προκαλείται από μια υποκείμενη ασθένεια, όπως ο καρκίνος, ή μια ιογενή λοίμωξη, όπως ο HIV ή η COVID. Μια νέα μελέτη δείχνει ότι τα αντιβιοτικά μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στο ανοσοποιητικό σύστημα αυξάνοντας τον κίνδυνο επικίνδυνων μυκητιασικών λοιμώξεων.
Ο μύκητας Candida είναι μια κοινή αιτία λοιμώξεων στον άνθρωπο. Μπορεί επίσης να προκαλέσει μια απειλητική για τη ζωή λοίμωξη του αίματος που ονομάζεται διηθητική καντιντίαση. Ένας από τους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση διηθητικής καντιντίασης είναι τα αντιβιοτικά.
Όταν παίρνουμε αντιβιοτικά, σκοτώνουμε μερικά από τα βακτήρια του εντέρου μας. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει χώρο για τους μύκητες του εντέρου (όπως ο Candida) να αναπτυχθούν. Και αν τα έντερά σας καταστραφούν από χημειοθεραπεία ή χειρουργική επέμβαση, τότε ο Candida μπορεί να βγει από το έντερο και να προκαλέσει λοίμωξη στην κυκλοφορία του αίματος.
Ωστόσο, ο πιο συνηθισμένος τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι παθαίνουν διηθητική καντιντίαση δεν είναι από το έντερο τους, αλλά από το δέρμα τους. Οι ασθενείς στη ΜΕΘ που είναι εφοδιασμένοι με ενδοφλέβιο καθετήρα μπορεί να πάθουν διηθητική καντιντίαση, ειδικά εάν έχουν λάβει αντιβιοτικά.
Αντιβιοτικά και κυτοκίνες
Οι ερευνητές ήθελαν να μάθουν γιατί τα αντιβιοτικά καθιστούν πιο πιθανές τις μυκητιασικές λοιμώξεις όπως η διηθητική καντιντίαση. Για τη διερεύνηση, έδωσαν σε ποντίκια ένα κοκτέιλ αντιβιοτικού ευρέος φάσματος και στη συνέχεια τα μόλυναν με μύκητες Candida. Συνέκριναν το αποτέλεσμα με μια ομάδα ποντικιών που επίσης μόλυναν με τον μύκητα Candida, αλλά χωρίς το κοκτέιλ των αντιβιοτικών.
Τα αντιβιοτικά έκαναν τα ποντίκια πιο άρρωστα όταν μολύνθηκαν από τον μύκητα. Σε αυτή τη μυκητιασική λοίμωξη, κανονικά είναι τα νεφρά που γίνονται στόχος της μόλυνσης και τα ποντίκια αρρωσταίνουν επειδή τα νεφρά τους σταματούν να λειτουργούν. Αλλά αυτό δεν ίσχυε σε αυτή την περίπτωση. Αν και τα αντιβιοτικά έκαναν τα ποντίκια πιο άρρωστα, έλεγχαν τη μυκητιασική λοίμωξη στα νεφρά εξίσου καλά με τα ποντίκια που δεν είχαν λάβει αντιβιοτικά. Τι τους αρρώστησε λοιπόν;
Αποδείχθηκε ότι τα αντιβιοτικά προκάλεσαν ελάττωμα στην αντιμυκητιακή ανοσολογική απόκριση, ειδικά στο έντερο. Τα ποντίκια που έλαβαν αντιβιοτικά είχαν πολύ υψηλότερα επίπεδα μυκητιασικής λοίμωξης στα έντερα από τα ποντίκια που δεν έλαβαν θεραπεία. Η συνέπεια αυτού ήταν ότι τα βακτήρια του εντέρου διέφυγαν στο αίμα. Τα ποντίκια που έλαβαν αντιβιοτικά είχαν τώρα να αντιμετωπίσουν τόσο μια βακτηριακή όσο και μια μυκητιακή λοίμωξη. Αυτό τα έκανε πολύ πιο άρρωστα από τα ποντίκια που δεν είχαν αντιβιοτικά.
Οι ερευνητές ανέλυσαν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος στο έντερο για να καταλάβουν πώς τα αντιβιοτικά προκάλεσαν μια ελαττωματική αντιμυκητιακή ανοσολογική απόκριση. Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος στο έντερο παράγουν μικρές πρωτεΐνες που ονομάζονται κυτοκίνες που λειτουργούν ως μηνύματα προς άλλα κύτταρα. Για παράδειγμα, οι κυτοκίνες που ονομάζονται IL-17 και GM-CSF βοηθούν τα ανοσοκύτταρα να καταπολεμήσουν τις μυκητιάσεις. Τα αντιβιοτικά μείωσαν την ποσότητα αυτών των κυτοκινών στο έντερο, και ίσως αυτός ήταν ο λόγος που τα ποντίκια τα οποία έλαβαν αντιβιοτικά δεν μπορούσαν να ελέγξουν τη μυκητιασική μόλυνση ή να σταματήσουν τη διαφυγή των βακτηρίων.
Μερικές από αυτές τις κυτοκίνες μπορούν να δοθούν σε ασθενείς ως φάρμακα που τονώνουν το ανοσοποιητικό για να βοηθήσουν στην καταπολέμηση των λοιμώξεων. Οι ερευνητές έδωσαν στο αίμα των ποντικιών που είχαν λάβει μερικές από αυτές τις κυτοκίνες και διαπίστωσαν ότι ήταν λιγότερο άρρωστα. Τα ευρήματα σημαίνουν ότι μπορεί να υπάρχει ένας τρόπος να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος της μυκητιασικής λοίμωξης σε ασθενείς που έχουν πάρει αντιβιοτικά.
