Στένωση καρωτίδας και εγκεφαλικά επεισόδια

Γράφει ο Νικόλαος Παρασκευάς Αγγειοχειρουργός, Διευθυντής Β’ Αγγειοχειρουργικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ. Οι καρωτίδες είναι οι βασικές αρτηρίες που παρέχουν αίμα στον εγκέφαλο. Βρίσκονται στον τράχηλο, όπου ανεβαίνουν κάθε μία προς το αντίστοιχο ημισφαίριο του εγκεφάλου, παρέχοντας έτσι την οξυγόνωσή του. Η καρωτιδική νόσος οφείλεται στη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας, η οποία προκαλεί στένωση στο διχασμό της καρωτίδας (η κοινή καρωτίδα διαιρείται στην έσω καρωτίδα που αιματώνει τον εγκέφαλο, και την έξω καρωτίδα που αιματώνει τον τράχηλο και το πρόσωπο). Η στένωση της καρωτίδας είναι επικίνδυνη, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο για δύο κύριους λόγους:

• Λόγω αθηροεμβολής: Μικρά κομμάτια της πλάκας αποκολλώνται και μεταφέρονται από τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο, προκαλώντας απόφραξη σε μικρότερες αρτηρίες.
• Λόγω απότομης απόφραξης της έσω καρωτίδας: Η θρόμβωση στην έσω καρωτίδα μπορεί να μειώσει δραστικά την αιμάτωση του εγκεφάλου και να προκαλέσει ισχαιμικό εγκεφαλικό.

Τα ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια αποτελούν την τρίτη αιτία θνητότητας και την πρώτη αιτία αναπηρίας στην Ευρώπη. Πολλοί παράγοντες κινδύνου έχουν προσδιοριστεί πως συμβάλλουν στην εμφάνιση και την πρόοδο της καρωτιδικής νόσου: αυξημένη ηλικία, κάπνισμα, σακχαρώδης διαβήτης, αρτηριακή υπέρταση, υπερχοληστερολαιμία. Η συνύπαρξη πολλών παραγόντων κινδύνου αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα σοβαρής καρωτιδικής νόσου. Όταν η στένωση της καρωτίδας δεν είναι σημαντική, συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα. Πρόκειται για ασυμπτωματική στένωση. Πρόκειται για συμπτωματική στένωση όταν αυτή οδηγήσει σε ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Τα νευρολογικά συμπτώματα εξαρτώνται από το σημείο του εγκεφάλου που επηρεάζεται: ημιπάρεση, ημιπληγία, απώλεια έκφρασης (αφασία/δυσαρθρία) ή απώλεια όρασης σε ένα μάτι. Ο προληπτικός έλεγχος με triplex (εξειδικευμένος υπέρηχος) προτείνεται για τη διάγνωση πιθανής στένωσης της καρωτίδας σε όλους τους ασθενείς που παρουσιάζουν νευρολογικά συμπτώματα που αντιστοιχούν σε περιοχές του εγκεφάλου που αιματώνονται από την έσω καρωτίδα, καθώς και σε ασυμπτωματικούς ασθενείς με υποψία καρωτιδικής στένωσης λόγω ύπαρξης παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου. Η φαρμακευτική αγωγή είναι απαραίτητη για όλους τους ασθενείς με στένωση της καρωτίδας και συνδυάζει τη λήψη αντιαιμοπεταλιακών φαρμάκων, στατίνης και τη βελτίωση των παραγόντων κινδύνου της αθηρωματικής νόσου (κατάπαυση καπνίσματος, ρύθμιση σακχάρου, κλπ.). Η ανάγκη για χειρουργική ή ενδαγγειακή επέμβαση (τοποθέτηση stent) εξαρτάται από το βαθμό της στένωσης, τη μορφολογία της αθηρωματικής πλάκας και τα συμπτώματα. Γενικά, η επέμβαση συνιστάται για στένωση της κα