Ραγάδα πρωκτικού δακτυλίου: Τι είναι, πού οφείλεται και πώς αντιμετωπίζεται

Η ραγάδα πρωκτικού δακτυλίου είναι ένα ιδιαίτερα συχνό πρόβλημα, με ενοχλητική συμπτωματολογία που συνίσταται κυρίως στον οξύ πόνο κατά τις κενώσεις και τον περιπρωκτικό κνησμό, συμπτώματα που δυσχεραίνουν σημαντικά την καθημερινότητα του πάσχοντος. 

Ποιος είναι ο ρόλος της δυσκοιλιότητας στην εμφάνιση του προβλήματος και σε ποιες περιπτώσεις οι αλλαγές στη διατροφή μας και στις συνήθειες υγιεινής επαρκούν για τη λύση του προβλήματος; Πότε η χειρουργική αντιμετώπιση καθίσταται επιτακτική και ποιες είναι οι σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές που υπόσχονται τη ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος;

Συναντήσαμε τον Γενικό Χειρουργό, κ. Ευστάθιο Μπαθρέλλο, ο οποίος απάντησε σε όλες τις απορίες μας πάνω στο θέμα, υπογραμμίζοντας τη σημασία της άμεσης επίσκεψης στον ειδικό για την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία του προβλήματος.

Τι είναι η ραγάδα δακτυλίου και ποια είναι τα συνήθη συμπτώματα που ταλαιπωρούν τον πάσχοντα;

Η ραγάδα πρωκτού ή ραγάδα (πρωκτικού) δακτυλίου είναι μια σχισμή (πληγή) του πρωκτικού σωλήνα που εκτείνεται από το δακτύλιο του πρωκτού μέχρι τις ίνες του έσω σφιγκτήρα του πρωκτού. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα συχνή, αλλά πολύ ενοχλητική πάθηση, η οποία επιβαρύνει την καθημερινότητα του πάσχοντος. Η ραγάδα δακτυλίου διακρίνεται σε:

• Οξεία, όταν προκλήθηκε  εντός των τελευταίων 6 εβδομάδων 
• Χρόνια, να εμμένει δηλαδή, για περισσότερες από 6 εβδομάδες.

Τα συμπτώματα της ραγάδας του πρωκτού είναι ο οξύς πόνος (ιδίως κατά τις κενώσεις) που μοιάζει με σχίσιμο ή κάψιμο, διάρκειας  2-6 ωρών και σε ορισμένες περιπτώσεις η παρουσία μικρής ποσότητας αίματος (ζωηρό αίμα), η/και ο κνησμός (φαγούρα). Οι ασθενείς με ραγάδα δακτυλίου αναφέρουν συνήθως κακή ποιότητα ζωής εξαιτίας της ραγάδας, ενώ υπάρχουν και ασθενείς οι οποίοι αναστέλλουν την αφόδευση εξαιτίας του φόβου ότι θα πονέσουν. 

Πού οφείλεται η ραγάδα δακτυλίου;

Η ραγάδα του πρωκτού προκαλείται συνήθως από κάποιο στιγμιαίο τραυματισμό της περιοχής, εξαιτίας π.χ. δυσκοιλιότητας. Γι’ αυτό, η χρόνια δυσκοιλιότητα αναφέρεται ως πρόβλημα στην πλειονότητα των ασθενών με ραγάδα δακτυλίου. Συνήθως, η έναρξη των συμπτωμάτων πυροδοτείται από τη δίοδο σκληρών κοπράνων.  Βέβαια, η ραγάδα είναι δυνατό να παρουσιαστεί και σε ασθενείς που δεν έρχονται αντιμέτωποι με το πρόβλημα της χρόνιας δυσκοιλιότητας, αλλά είχαν μια παροδική δυσκοιλιότητα (σκληρή κένωση) μιας μόνο ημέρας. 

Άλλες, σπανιότερες, αιτίες μπορεί να είναι η συνύπαρξη κάποιου εντερικού φλεγμονώδους νοσήματος (νόσος Crohn, ελκώδης κολίτιδα), ή ακόμα και πολύ έντονες διάρροιες.

Πώς τίθεται η διάγνωση της ραγάδας δακτυλίου;

Η διάγνωση της ραγάδας πραγματοποιείται με την κλινική εξέταση του ασθενούς και τη μελέτη του ιατρικού του ιστορικού από τον ειδικό, ο οποίος θα πρέπει να έχει εμπειρία στη θεραπεία του εν λόγω προβλήματος, καθώς η ραγάδα μπορεί να διαλάθει της προσοχής του ειδικού και εσφαλμένα τα συμπτώματα να αποδοθούν στην ύπαρξη αιμορροΐδων. Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα σε ασθενείς με ραγάδα πρωκτικού δακτυλίου είναι η ανεύρεση μιας μικρής διόγκωσης δίπλα στη ραγάδα, η λεγόμενη συνοδός αιμορροΐδα. Ωστόσο, θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι δεν πρόκειται για αιμορροΐδα, αλλά για ένα μικρό σχηματισμό από ουλώδη ιστό, ο οποίος παράγεται από τον οργανισμό στο πλαίσιο  της προσπάθειάς του να επουλώσει μια πληγή. 

Η κολονoσκόπηση είναι μια εξέταση που χρησιμοποιείται για τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων, όπως η νόσος του Crohn ή η ελκώδης κολίτιδα, ενώ και το ενδοορθικό υπερηχογράφημα έχει ένδειξη κατά τη διερεύνηση του προβλήματος, καθώς εντοπίζει πιθανές βλάβες της περιοχής που σχετίζονται με την πάθηση.

Ποια είναι η θεραπεία της ραγάδας δακτυλίου; Πότε έχει ένδειξη η χειρουργική αντιμετώπιση;

Η θεραπεία της ραγάδας του πρωκτού είναι κατ’ αρχήν συντηρητική και συνίσταται σε διόρθωση της δυσκοιλιότητας, ενώ η χειρουργική αντιμετώπιση έχει θέση επί αποτυχίας της συντηρητικής αντιμετώπισης, επί εμμενόντων συμπτωμάτων, και επί αδυναμίας επούλωσης.

Αναλυτικότερα, η συντηρητική αντιμετώπιση της ραγάδας πρωκτού περιλαμβάνει:

• • αλοιφές με παυσίπονη δράση, αλοιφές με επουλωτική δράση, καθώς και τη χρήση τοπικών αγγειοδιασταλτικών αλοιφών, με στόχο τη χαλάρωση του έσω σφιγκτήρα του πρωκτού. 
  • ισορροπημένη διατροφή (μέσω της πρόσληψης άφθονων φυτικών ινών και υγρών) για αποφυγή δυσκοιλιότητας. Σε ορισμένες μάλιστα, περιπτώσεις συνιστάται η επιπρόσθετη λήψη προσωρινά φαρμάκων που «μαλακώνουν» τα κόπρανα, ώστε να ελαχιστοποιείται ο πόνος και ο κίνδυνος εκ νέου τραυματισμού κατά την αφόδευση.
  • αλλαγές στις συνήθειες υγιεινής: συνιστάται καλός «καθαρισμός» της περιοχής μετά από κάθε κένωση. 

Επί αποτυχίας των παραπάνω μεθόδων, η τελική και πιο αποτελεσματική θεραπεία της ραγάδας του πρωκτού είναι η χειρουργική. Βασικός στόχος της χειρουργικής αντιμετώπισης είναι η μείωση της υπερτονίας (του σπασμού) του σφιγκτήρα. Η έσω πλάγια σφιγκτηροτομή (ΕΠΣ) θεωρείται η θεραπεία εκλογής για τη χειρουργική αντιμετώπιση της ραγάδας πρωκτού και συνίσταται σε μερική διατομή του έσω σφιγκτήρα μυ του πρωκτού. Η επέμβαση πραγματοποιείται υπό γενική αναισθησία, διαρκεί 15 λεπτά κι ο ασθενής επιστρέφει εντός ολίγων ωρών στην οικία του. Η ανακούφιση από τα συμπτώματα είναι άμεση, ενώ το ποσοστό επούλωσης ανέρχεται σε 90-97%.

Τέλος, θα πρέπει να αναφερθούμε και στις σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές για τη θεραπεία της ραγάδας, όπως είναι η έγχυση με botox και ιδιαίτερα η αφαίρεση της ραγάδας με laser ή ηλεκτροδιαθερμία.

Η αφαίρεση της ραγάδας με laser (λέιζερ) ή ηλεκτροδιαθερμία αποτελεί μια ελάχιστα επεμβατική μέθοδο, η οποία δεν επεμβαίνει στο μηχανισμό του σφιγκτήρα. Με τη χρήση ειδικής ίνας laser ή την ηλεκτροδιαθερμία επιτυγχάνεται οριστική καταστροφή της κοίτης της ραγάδας, με θεαματικά και άμεσα αποτελέσματα.

Η αφαίρεση της ραγάδας με laser ή ηλεκτροδιαθερμία είναι η μέθοδος με τα μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας (πάνω από 90%) και ταυτόχρονα τη μικρότερη πιθανότητα επιπλοκών. Το βασικό πλεονέκτημα της εν λόγω μεθόδου είναι ότι εφόσον δεν επηρεάζεται ο μηχανισμός του σφιγκτήρα δεν υφίσταται μελλοντικός κίνδυνος ακράτειας. 

Η έγχυση botox (βοτουλινικής τοξίνης) τοπικά στο σφιγκτήρα μυ του πρωκτού στοχεύει στην παροδική χαλάρωση του σφιγκτήρα μυός που βρίσκεται σε σύσπαση, ώστε να επιτευχθεί η επούλωση της ραγάδας, χωρίς να επηρεάζεται η εγκράτεια του ασθενούς. Η έγχυση του botox πραγματοποιείται ανώδυνα υπό μέθη, απαιτώντας τη βραχύχρονη παραμονή του ασθενούς στην κλινική. 

Η διάρκεια δράσης του botox είναι μερικοί μήνες, διάστημα κατά το οποίο λαμβάνει χώρα η επούλωση της ραγάδας, ενώ η θεραπεία μπορεί να επαναληφθεί στο μέλλον, αν χρειαστεί. Το ποσοστό επιτυχίας της μεθόδου κυμαίνεται στο 60-70%. 

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο χειρουργός είναι ο μόνος κατάλληλος να σας εξηγήσει τις ενδείξεις και την καταλληλόλητα της κάθε μεθόδου για τα συμπτώματα σας και να σας υποδείξει τη μέθοδο που ανταποκρίνεται καλύτερα στις εξατομικευμένες ανάγκες σας.

Για αναλυτικές πληροφορίες και τυχόν απορίες σας επικοινωνήστε με τον Ευστάθιο Μπαθρέλλο στο 6936.606.664 ή επισκεφθείτε την ιστοσελίδα stathisbathrellos.gr. O Ευστάθιος Κων. Μπαθρέλλος είναι Γενικός Χειρουργός και το ιατρείο του εδρεύει στην Αστυδάμαντος 83 και συγκεκριμένα εντός του Therapis General Hospital. Εδώ και χρόνια χειρουργεί ένα ευρύ φάσμα επεμβάσεων της κλασικής & λαπαροσκοπικής χειρουργικής (αποκατάσταση κηλών, χολοκυστεκτομή, χειρουργική παχέος εντέρου, χειρουργική θυρεοειδούς αδένα, χειρουργική μαστού, κ.α.), σε συνεργασία με τις μεγαλύτερες κλινικές στο χώρο. Διαβάστε το αναλυτικό του βιογραφικό εδώ