Ζήσης Ψάλλας
Ο καρκίνος του προστάτη είναι πολύ συχνός και θα απασχολήσει έναν στους 9 άντρες κάποια στιγμή στη ζωή τους, αν και τις περισσότερες φορές δεν είναι επιθετικός. Αυτός ο καρκίνος έχει μια ιδιαιτερότητα, ότι μπορεί να έχει πολλές εστίες, δηλαδή να εντοπίζεται ταυτόχρονα σε διαφορετικά σημεία στον αδένα του προστάτη. Έως πρόσφατα, η διάγνωση του καρκίνου του προστάτη βασιζόταν στην τυχαιοποιημένη βιοψία.
Όμως η βιοψία, μια μικρή επεμβατική διαδικασία που σήμερα γίνεται μέσα από το ορθό -ο προστάτης εφάπτεται σε ένα σημείο με το κατώτερο τμήμα του εντέρου- δεν είναι χωρίς κινδύνους. Αν και η βιοψία δεν γίνεται σήμερα στα τυφλά όπως παλιά αλλά με διορθικό υπερηχογράφημα ως οδηγό -διορθικό σημαίνει μέσω του ορθού- δεν μπορούν να αποκλειστούν οι επιπλοκές. Πρώτον, η βιοψία γίνεται με μια ειδική βελόνα που περνάει μέσα από το έντερο και άρα θα μπορούσε να μολύνει τον προστάτη με κάποιο βακτήριο του εντέρου -στα έντερα μας κατοικούν πάρα πολλά μικρόβια και γι’ αυτό πριν από μια βιοψία προστάτη, ο ασθενής παίρνει αντιβιοτικά ώστε να μειωθεί η πιθανότητα λοίμωξης. Και δεύτερον, εάν πράγματι υπάρχει καρκίνος του προστάτη, δεν μπορεί να αποκλειστεί εντελώς μια, έστω ελάχιστη πιθανότητα, η βιοψία να προκαλέσει διαφυγή καρκινικών κυττάρων στο κυκλοφορικό σύστημα, τα οποία να επιβιώσουν και να προκαλέσουν μετάσταση.
Επιπλέον, μια αρνητική βιοψία δεν σημαίνει ότι αποκλείεται ο καρκίνος. Φανταστείτε τον προστάτη σαν μια φράουλα που έχει επτά σπόρους -τόσες είναι συνήθως οι εστίες του καρκίνου, όταν διαγιγνώσκεται. Δεν υπάρχει εγγύηση ότι οι βιοψίες που θα ληφθούν θα “πιάσουν” οπωσδήποτε αυτούς τους σπόρους. Γι’ αυτό, οι γιατροί επιδιώκουν να βρουν έναν όσο το δυνατόν καλύτερο τρόπο διάγνωσης αυτού του συχνού καρκίνου. Και εδώ ακριβώς βοηθάει πάρα πολύ μια ειδική μαγνητική τομογραφία του προστάτη που ονομάζεται Πολυπαραμετρική Μαγνητική Τομογραφία (multiparametric magnetic resonance image), η οποία όμως, δυστυχώς, δεν καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία.
Η Πολυπαραμετρική Μαγνητική Τομογραφία αξιοποιεί ένα συνδυασμό τεχνικών και προσφέρει τόσο ανατομικές όσο και λειτουργικές πληροφορίες για τον αδένα του προστάτη. Αρχικά χρησιμοποιήθηκε στις περιπτώσεις που παρότι υπήρχε ισχυρή υποψία καρκίνου, αυτός δεν μπορούσε να εντοπιστεί, αλλά σήμερα η χρήση της αρχίζει να γενικεύεται. Είναι πλέον μια απαραίτητη εξέταση για τη διάγνωση, τη σταδιοποίηση και επιλογή της καταλληλότερης θεραπείας, με μεγάλη δυνατότητα να αναδεικνύει τον καρκίνο. Αυτό σημαίνει ότι επί απουσίας ύποπτης βλάβης μπορεί, με μεγάλη ακρίβεια, να καθησυχαστούν ο ασθενής και ο γιατρός του.
Μπορεί επίσης αυτή η ειδική μαγνητική τομογραφία να προηγηθεί μιας βιοψίας του προστάτη με σκοπό να αυξήσει την ακρίβεια λήψης. Για αυτόν το λόγο, σύμφωνα με τις οδηγίες της Βρετανικής Ουρολογικής Εταιρείας, η Πολυπαραμετρική Μαγνητική Τομογραφία πρέπει να προηγείται κάθε βιοψίας προστάτη. Επίσης, λειτουργεί και σαν ένας πλοηγός που βοηθά τον ρομποτικό Χειρουργό να αφαιρέσει καλύτερα τον προστάτη, όταν υπάρχει καρκίνος αυξάνοντας τις περιπτώσεις των ασθενών που διατηρούν τα αγγειονευρώδη δεμάτια με ασφάλεια. Είναι σαν να οδηγείτε ένα σύγχρονο αυτοκίνητο που σας προειδοποιεί ότι ξαφνικά υπάρχει μία λακκούβα στη μέση του δρόμου.
Αυτή η πολύτιμη διαγνωστική εξέταση στην Ελλάδα, κοστίζει γύρω στα 280-380 ευρώ, χωρίς όμως να καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ, κάτι πολύ περίεργο δεδομένης της χρησιμότητάς της στη διάγνωση και τη θεραπεία μιας ασθένειας που μπορεί να αποβεί μοιραία για τη ζωή, όταν μάλιστα άλλες μαγνητικές τομογραφίες παρόμοιου κόστους καλύπτονται. Αν σκεφτεί κανείς ότι η Πολυπαραμετρική Μαγνητική Τομογραφία μπορεί με μεγαλύτερη ακρίβεια να ανευρίσκει τους πιο επιθετικούς και εκτεταμένους καρκίνους, κάτι που βοηθά στην καλύτερη παρακολούθηση των ασθενών, τότε ενδεχομένως να συντελεί στη μείωση της νοσηλευτικής δαπάνης -οι μη επιθετικοί καρκίνοι δεν χρειάζονται εξαγωγή όταν η ηλικία του ασθενούς είναι προχωρημένη, μόνο παρακολούθηση.
Δεν ξέρουμε αν η Πολυπαραμετρική Μαγνητική Τομογραφία μπορεί να εξελιχθεί τόσο που να καταστήσει τη βιοψία του προστάτη εντελώς περιττή. Είναι μια εξέταση που απαιτεί σκιαγραφικό και που οι κλειστοφοβικοί άνθρωποι μπορεί να δυσκολευτούν να την κάνουν. Ωστόσο ξέρουμε ότι με τα σημερινά δεδομένα μια βιοψία από το ορθό δεν είναι χωρίς κίνδυνο λοιμώξεων που μερικές έχουν αποδειχτεί σοβαρές, ενώ ορισμένες ομάδες ασθενών, όπως οι διαβητικοί, κινδυνεύουν περισσότερο. Πολύ πρόσφατα Αμερικανοί γιατροί βρήκαν μια νέα τεχνική βιοψίας προστάτη από το περίνεο ώστε να αποφύγουν το έντερο και να μηδενίσουν τον κίνδυνο λοίμωξης, η οποία συνδυάζει χρήση μαγνητικής τομογραφίας και υπερηχογραφήματος, αλλά αυτός ο τρόπος δεν έχει ακόμα καθιερωθεί.
Η Πολυπαραμετρική Τομογραφία Προστάτη, σύμφωνα με μετα-αναλύσεις που έχουν γίνει, ελαττώνει τις απαιτούμενες διορθικές βιοψίες και άρα τις επιπλοκές, μειώνει τις διαγνώσεις μη κλινικά σημαντικών όγκων, καθιστά εφικτή τη διάγνωση των κλινικά σημαντικών όγκων και παρέχει προγνωστικές πληροφορίες για την εξέλιξη της νόσου. Δεδομένων αυτών των πλεονεκτημάτων που προφανώς έχουν οικονομικό αποτύπωμα, ο ΕΟΠΥΥ ενδεχομένως πρέπει να σκεφτεί να κάνει μια διόρθωση και να επιτρέψει μια μεγαλύτερη πρόσβαση των ασθενών σε αυτή την πολύτιμη διαγνωστική εξέταση καθώς δεν έχουν σήμερα όλοι την οικονομική ευχέρεια να αναλάβουν το κόστος της.
