Η Οστεοπόρωση είναι ένα μεταβολικό ασυμπτωματικό νόσημα των οστών (ΔΕΝ προκαλεί συμπτώματα παρά μόνο όταν γίνει κάποιο κάταγμα), που χαρακτηρίζεται από “αδύναμο – αραιό” οστό (μειωμένη οστική πυκνότητα/BMD) σε συνδυασμό με διαταραχή της οστικής αρχιτεκτονικής. Κάτι τέτοιο σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για κάταγμα (πιο συχνά στη σπονδυλική στήλη, στο ισχίο [το πιο σοβαρό] και στην πηχεοκαρπική) αλλά και σε κάποιο βαθμό με αυξημένο κίνδυνο για θάνατο (αφού 20% των ασθενών με κάταγμα ισχίου δυστυχώς θα πεθάνει στον 1ο χρόνο)
Υπάρχουν πολλές μορφές οστεοπόρωσης, εκ των οποίων οι πιο συχνές είναι :
- μετεμμηνοπαυσιακή: εμφανίζεται σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, λόγω απώλειας των οιστρογόνων και της προστατευτικής δράσης αυτών στο οστό. Είναι η πιο συχνή μορφή
- επαγόμενη από κορτιζόνη: αναπτύσσεται ταχέως, για αυτό και ΚΑΘΕ ασθενής που πρόκειται να λάβει κορτιζόνη για διάστημα μεγαλύτερο από 3 μήνες πρέπει να λαμβάνει και προστασία
- γεροντική: μετά τα 75 έτη, σε άνδρες και γυναίκες
Η διάγνωση γίνεται κυρίως με τη μέθοδο DEXA (εκτίμηση BMD). Εύρημα Tscore < -2,5 σε ΟΜΣΣ ή ισχίο (πχ -2,8 είναι οστεοπόρωση), θεραπεία όμως θα χρειαστούν και κάποιες γυναίκες με οστεοπενία (πχ Tscore = -2,2) & αυξημένο καταγματικό κίνδυνο (FRAX), όπως ΚΑΙ ΚΑΘΕ ΓΥΝΑΙΚΑ με κάταγμα χαμηλής βίας (ανεξαρτήτως BMD). Να τονισθεί ότι σε γυναίκες με οστεοπενία ΧΩΡΙΣ αυξημένο καταγματικό κίνδυνο (FRAX) ΔΕΝ απαιτείται θεραπεία, ούτε καν συμπληρώματα ασβεστίου με βιταμίνη D. Πριν την έναρξη κάθε θεραπείας οστεοπόρωσης απαιτείται συγκεκριμένος εργαστηριακός έλεγχος, για αποκλεισμό υποκείμενου νοσήματος (2θης οστεοπόρωση, πχ σε έδαφος υπερθυρεοειδισμού)
Οι διεθνείς οδηγίες συνιστούν διφωσφονικά ή denosumab ως 1ης γραμμής αγωγή, πάντα σε συνδυασμό με ασβέστιο & βιταμίνη D3. Τεριπαρατίδη ή romosozumab για πιο ειδικές ή σοβαρές περιπτώσεις. Η διάρκεια θεραπείας είναι μακροχρόνια αλλά σε καμία περίπτωση εφ όρου ζωής. Δίνονται συστάσεις για άσκηση ( έχει ευεργετικό ρόλο) και αποφυγή πτώσεων.
Έχει τέλος ιδιαίτερο ενδιαφέρον να αναφερθεί το γεγονός ότι η οστεοπόρωση είναι ένα ΧΡΟΝΙΟ νόσημα που:
α) θεραπεύεται (η οστική πυκνότητα είναι δυνατόν και πρέπει να έρθει σε επίπεδα εκτός οστεοπόρωσης)
β) και έτσι η θεραπεία είναι δυνατό ΚΑΙ ΠΡΕΠΕΙ να σταματήσει κάποια στιγμή και για κάποιο χρονικό διάστημα
γ) οι δόσεις στις διάφορες θεραπείες είναι πάντα οι ΙΔΙΕΣ, ανεξάρτητα από τη σοβαρότητα της νόσου (πχ ίδια δόση διφωσφονικών και ασβεστίου θα λάβει μια ασθενής με Tscore -2,6 χωρίς κατάγματα [ήπια μορφή οστεοπόρωσης] και ίδια δόση μια ασθενής με Τscore -3,6 και 2 σπονδυλικά κατάγματα [σοβαρή και εγκατεστημένη οστεοπόρωση]).
Σπύρος Ν. Νίκας, Ρευματολόγος
