Σε παγκόσμιο επίπεδο, το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα αποτελεί μια κοινή κακοήθεια. Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων GLOBOCAN 2020 που συμπεριλαμβάνει στοιχεία από 185 χώρες διεθνώς, το 2020 εκτιμάται ότι 905.700 άνθρωποι διαγνώστηκαν με καρκίνο του ήπατος και 830.200 άνθρωποι πέθαναν από καρκίνο του ήπατος παγκοσμίως.
Ο καρκίνος του ήπατος ήταν μεταξύ των τριών συχνότερων αιτιών θανάτου από καρκίνο σε 46 χώρες και ήταν μεταξύ των πέντε κορυφαίων αιτιών θανάτου από καρκίνο σε 90 χώρες. Ο αριθμός των νέων κρουσμάτων καρκίνου του ήπατος ανά έτος προβλέπεται να αυξηθεί κατά 55% μεταξύ 2020 και 2040, ενώ εκτιμάται ότι το 2040 θα διαγνωστούν 1,4 εκατομμύρια άνθρωποι με καρκίνο του ήπατος. Αντίστοιχα, έως και 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν να πεθάνουν από καρκίνο του ήπατος το 2040 (56,4% περισσότεροι συγκριτικά με το 2020).
Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών συνοψίζουν τα αποτελέσματα της πολυκεντρικής μελέτης HEDS που αφορά την πρώιμη ανίχνευση του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος και δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό Gastroenterology.
Οι K. Rajender Reddy και συνεργάτες θέλησαν να μελετήσουν προοπτικά την επίπτωση και τους παράγοντες κινδύνου για ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα σε μια ομάδα ασθενών στις ΗΠΑ. Η πολυκεντρική μελέτη στρατηγικής έγκαιρης ανίχνευσης ηπατοκυτταρικού καρκινώματος που πραγματοποιείται από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας (NIH) των ΗΠΑ ενέταξε ασθενείς με κίρρωση οι οποίοι υποβλήθηκαν σε τυπική παρακολούθηση για ηπατοκυτταρικό καρκίνο. Τα δημογραφικά στοιχεία, το ιατρικό και οικογενειακό ιστορικό, η αιτιολογία της ηπατικής νόσου και τα κλινικά χαρακτηριστικά αξιολογήθηκαν για πιθανούς συσχετισμούς με την εμφάνιση ηπατοκυτταρικού καρκίνου.
Μεταξύ 10 Απριλίου 2013 και 31 Δεκεμβρίου 2021, 1723 ασθενείς με κίρρωση ήπατος εντάχθηκαν και συμμετείχαν στη μελέτη. Κατά τη διάρκεια μιας μέσης παρακολούθησης 2,2 ετών (εύρος παρακολούθησης 0 έως 8,7 έτη), καταγράφηκαν 109 περιστατικά ηπατοκυτταρικού καρκίνου, το οποίο αντιστοιχεί σε συχνότητα εμφάνισης 2,4 ανά 100 ανθρωπο-έτη. 88 (81%) ασθενείς είχαν πολύ πρώιμο ή πρώιμο στάδιο καρκίνου του ήπατος σύμφωνα με την κλίμακα BCLC (0, Α), 20 (18%) ασθενείς είχαν ενδιάμεσο στάδιο (Β) και σε 1 (1%) δεν αναφέρθηκε το στάδιο.
Οι αναλύσεις για τη διερεύνηση παραγόντων κινδύνου περιορίστηκαν σε 1325 ασθενείς, συμπεριλαμβανομένων 95 περιστατικών με ηπατοκυτταρικό καρκίνο, με τουλάχιστον 6 μήνες παρακολούθησης. Η πλειονότητα ήταν άνδρες (53%), παχύσαρκοι ή πολύ παχύσαρκοι (μέσος δείκτης μάζας σώματος BMI 30). Το 42% είχε ιστορικό λοίμωξης από τον ιό της ηπατίτιδας C (HCV), το 21% είχε αλκοολική νόσο του ήπατος και το 25% είχε μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος. Δεκατέσσερις παράγοντες κινδύνου για ηπατοκυτταρικό καρκίνο ήταν στατιστικά σημαντικοί σε μονοπαραγοντικές. Η υποομάδα των πολυμεταβλητών περιελάμβανε το φύλο (οι άνδρες είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα για ηπατοκυτταρικό καρκίνο), τα χρόνια με διάγνωση κίρρωσης του ήπατος (όσο μεγαλύτερο το χρονικό διάστημα τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα), το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του ήπατος, η ηλικία (όσο μεγαλύτερη η ηλικία ανά 5 έτη τόσο αυξάνει η πιθανότητα), η παχυσαρκία (η παχυσαρκία αυξάνει την πιθανότητα), η αυξημένη τιμή ασπαρτικής αμινοτρανσφεράσης του ορού (AST), η αυξημένη τιμή α-φετοπρωτεΐνης του ορού (AFP) και η χαμηλή τιμή αλβουμίνης.
Συμπερασματικά, πρόκειται για τη μεγαλύτερη προοπτική και γεωγραφικά ποικίλη μελέτη ασθενών με κίρρωση στις ΗΠΑ, η οποία επικυρώνει γνωστούς παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη ηπατοκυτταρικού καρκινώματος (άρρεν φύλο, ηλικία, παχυσαρκία, χρόνια με κίρρωση, οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του ήπατος, αυξημένη τιμή ασπαρτικής αμινοτρανσφεράσης και α-φετοπρωτεΐνης του ορού, χαμηλή τιμή αλβουμίνης). Η συχνότητα εμφάνισης ηπατοκυτταρικού καρκινώματος σε ασθενείς με κίρρωση ήπατος υπολογίστηκε στο 2,4% ανά 100 ανθρωπο-έτη.
