Η αποδοχή του πόνου είναι ένα πολύ βασικό πρώτο βήμα στη διαχείρισή του αλλά ίσως και το κλειδί. Πράγματι, οι αντιδράσεις των άλλων αλλά και το πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο το άτομο ζει διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εμπειρία και τη βίωση του πόνου. Φαίνεται ότι οι αντιδράσεις ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας επηρεάζονται από το γεγονός ότι είναι αναμενόμενο ένα άτομο μεγαλύτερης ηλικίας να έχει πόνο και έτσι δεν αντιδρούν στο πόνο που βιώνουν επειδή το θεωρούν ως μέρος του φυσιολογικού γήρατος.
Από την άλλη η αποδοχή του πόνου σ’ όλες τις ηλικίες είναι ένα πολύ βασικό πρώτο βήμα στη διαχείρισή του αλλά ίσως και το κλειδί, τόνισαν όλοι οι ομιλητές κατά τη διάρκεια του 2ου Συνεδρίου για τον Χρόνιο Πόνο και τα Ρευματικά Νοσήματα που οργάνωσε η Ελληνική Εταιρεία Αντιρευματικού Αγώνα ( ΕΛ.Ε.ΑΝ.Α.) και ο Αντιρευματικός Σύνδεσμος Κύπρου.
Ο χρόνιος πόνος δεν έχει άμεση σχέση μόνο με έναν τραυματισμό του ιστού ή μιας εκφυλιστικής ασθένειας, αλλά φαίνεται να επηρεάζεται και από τους ψυχολογικούς παράγοντες, ενώ το άτομο που τον βιώνει μπορεί να αναπτύξει αρνητικές πεποιθήσεις για την κατάστασή του (π.χ. «δεν πρόκειται να βελτιωθώ») και αρνητικές σκέψεις (π.χ. «είμαι βάρος στην οικογένειά μου», «δεν μπορώ να λειτουργήσω», «είμαι ανίκανος πια»). Όλα αυτά οδηγούν τον πάσχοντα σε έντονο συναίσθημα άγχους, αγωνίας ή και κατάθλιψης.
Παράλληλα, η οικογένεια φαίνεται να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εμπειρία του ασθενή με χρόνιο πόνο. Μελέτες δείχνουν ότι η θετική προσοχή και υποστήριξη του ασθενή βοηθά πολύ στην ψυχολογική και σωματική αντιμετώπιση του πόνου, ενώ τα αρνητικά σχόλια ή/και αδιαφορία σχετίζεται με μεγαλύτερα ποσοστά κατάθλιψης και ανησυχίας.
Η πραγματική πρόκληση με το πόνο, τόσο για τους «ασθενείς» όσο και για τους «επαγγελματίες υγείας», είναι ότι υπάρχει μέση λύση. Τα καλά νέα είναι ότι, παρά το γεγονός ότι ο πόνος είναι παρών, όταν ο πάσχων προσπαθεί να τον μειώσει, όταν έχει αϋπνία, όταν λαμβάνει διάφορα αναλγητικά ή άλλα φάρμακα, όταν επιλέγει άλλες εναλλακτικές θεραπείες, μετά από εκπαίδευση, μπορεί να αλλάξει τη σχέση που έχει με τον πόνο του.
Απώτερος στόχος: Να περιορίσει τη ταμπέλα «Ασθενής με χρόνιο πόνο» και να γίνει «Αυτοδιαχειριστής του πόνου».
Πώς θα γίνει αυτό;
- Με αποδοχή του πόνου, που είναι βασική προϋπόθεση και το κλειδί για τη διαχείρισή του.
- Με ατομική αναγνώριση αντίληψης για τον πόνο. Είναι αναγκαίο ο πάσχων να μάθει να ακούει το σώμα του, να ερμηνεύει τα μηνύματα που του δίνει, να μάθει να ακολουθεί τους ρυθμούς που το σώμα του υποδεικνύει.
- Με εκπαίδευση του πάσχοντα με χρόνιο πόνο.
- Με συζήτηση με τον γιατρό και την οικογένεια αλλά και επίσκεψη στα Κέντρα Χρόνιου Πόνου ώστε οι ασθενείς να αποκτούν δεξιότητες για την αυτοδιαχείριση του χρόνιου πόνου, να μπορούν να βρουν λύσεις σε καθημερινά προβλήματα που τους προκαλούν στρες και κατάθλιψη, να ανακτήσουν τον αυτοέλεγχο και την ευχαρίστηση στη ζωή τους. Είναι σημαντικό οι ασθενείς να συνεχίσουν να απολαμβάνουν μια λειτουργική καθημερινότητα, μια ζωή που πλέον έχει νέα δεδομένα και έναν νέο… «συνοδοιπόρο», τον πόνο.
- Με εξατομικευμένη θεραπεία από Ομάδα που θα στελεχώνεται από γιατρό, ψυχολόγο, φυσιοθεραπευτή, διατροφολόγο.
- Με υιοθέτηση νέων συμπεριφορών για σωματική και ψυχική ευεξία.
- Με συμφιλίωση και αποδοχή της νέας πραγματικότητας.
Παράλληλα οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αναγνωρίσουν τα προβλήματα και να στηρίξουν τα άτομα με χρόνιο πόνο. Επιπλέον πρέπει να μεριμνήσουν για την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης του κοινού, τη βελτίωση της εκπαίδευσης των επαγγελματιών υγείας και τις νομοθετικές ρυθμίσεις ώστε να διευκολυνθεί η πρόσβαση στις κατάλληλες θεραπείες ήταν επίσης ένα από τα βασικά συμπεράσματα του Συνεδρίου (European Agency for Safety and Health at Work, EU-OSHA), στο πλαίσιο της Πανευρωπαϊκής εκστρατείας για τους Ασφαλείς και Υγιείς Χώρους Εργασίας, 2020-2022 με κεντρικό μήνυμα «Μειώστε την καταπόνηση» και βασικό αντικείμενο τη διαχείριση και πρόληψη των Μυοσκελετικών Παθήσεων (ΜΣΠ) που σχετίζονται με την εργασία.
