Ζήσης Ψάλλας
Σύμφωνα με έρευνες, ένας στους 20 ανθρώπους στις ανεπτυγμένες χώρες μπορεί να υποφέρει από εθισμό στα ψώνια (ή ψυχαναγκαστική διαταραχή αγορών, όπως είναι πιο επίσημα γνωστός αυτός ο εθισμός), αλλά συχνά δεν λαμβάνεται σοβαρά υπόψη. Οι άνθρωποι δεν βλέπουν κάποια ζημιά όταν επιδίδονται στη «λιανική θεραπεία» όταν έχουν μια κακή μέρα.
Η απόλαυση των περιστασιακών και των επιπόλαιων δαπανών δεν είναι κάτι κακό, αν γίνεται με μέτρο. Αλλά για μερικούς ανθρώπους οι καταναγκαστικές αγορές είναι πραγματικό πρόβλημα. Καταλαμβάνει τη ζωή τους και οδηγεί σε γνήσια δυστυχία. Μερικές φορές γίνονται ανεξέλεγκτες και παρορμητικές αγορές που καταλήγουν σε δαπάνη χρημάτων που δεν υπάρχουν για πράγματα που δεν χρειάζονται.
Το χειρότερο είναι ότι οι καταναγκαστικοί αγοραστές συνεχίζουν να ψωνίζουν ανεξάρτητα από τις αρνητικές επιπτώσεις που υπάρχουν. Η ψυχική τους υγεία χειροτερεύει, εισέρχονται σε σοβαρό χρέος, συρρικνώνεται το κοινωνικό τους δίκτυο και μπορεί να σκεφτούν ακόμη και την αυτοκτονία – αλλά τα ψώνια εξακολουθούν να παρέχουν τη σύντομη ντοπαμίνη που θέλουν.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι άνθρωποι που εμπλέκονται σε αυτή τη συμπεριφορά υποφέρουν άσχημα. Αλλά είναι αμφισβητήσιμο εάν η ψυχαναγκαστική διαταραχή των αγορών είναι από μόνη της μια κατάσταση ή σύμπτωμα άλλης πάθησης. Συχνά είναι δύσκολο να γίνει διάγνωση επειδή τα άτομα με αυτή την ψυχαναγκαστική διαταραχή έχουν συμπτώματα άλλων διαταραχών, όπως διαταραχές διατροφής και κατάχρηση ουσιών.
Οι ειδικοί συμφωνούν ότι οι άνθρωποι με αυτήν την κατάσταση δυσκολεύονται να σταματήσουν, δείχνοντας ότι πρόκειται για ακούσια και καταστροφική συμπεριφορά. Συχνά προσπαθούν να την κρύψουν από τους φίλους και τους συνεργάτες τους καθώς νιώθουν ντροπή, αποξενώνοντας έτσι τους εαυτούς τους από τους ανθρώπους που είναι οι πλέον κατάλληλοι για να τους υποστηρίξουν.
Οι ερευνητές προσπαθούν να συμφωνήσουν σε έναν ορισμό. Ίσως η έλλειψη σαφούς ορισμού πηγάζει από το γεγονός ότι η έρευνα δείχνει ότι κανένας παράγοντας δεν είναι αρκετά ισχυρός για να εξηγήσει τα αίτια αυτής της καταναγκαστικής συμπεριφοράς.
