Ζήσης Ψάλλας
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, το ποσοστό της παχυσαρκίας αυξήθηκε και είναι πλέον μία από τις κύριες αιτίες θανάτου παγκοσμίως -650 εκατομμύρια ενήλικες ταξινομούνται ως παχύσαρκοι. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ορίζει την παχυσαρκία ως τη συσσώρευση υπερβολικού λίπους στο σώμα που δημιουργεί κινδύνους για μια υγιή ζωή. Οι κύριες αιτίες είναι οι αλλαγές στη διατροφή και τον τρόπο ζωής. Τι κάνουν όμως οι κακές διατροφικές συνήθειες στα αιμοφόρα αγγεία μας;
Μια ερευνητική ομάδα από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Λειψίας και συνεργάτες τους διερεύνησε πώς η παχυσαρκία επηρεάζει τη δομή των αιμοφόρων αγγείων σε μοριακό επίπεδο.
Η παχυσαρκία προάγει διάφορες παθολογίες, συμπεριλαμβανομένης της αθηροσκλήρωσης και της άνοιας, οι οποίες συχνά περιλαμβάνουν αγγειακά ελαττώματα και δυσλειτουργία των ενδοθηλιακών κυττάρων. Τα αιμοφόρα αγγεία επενδύονται από τα ενδοθηλιακά κύτταρα, τα οποία ελέγχουν τη μεταφορά θρεπτικών ουσιών, μεταβολιτών, οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα μεταξύ του αίματος και των οργάνων. Η παχυσαρκία μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργία των ενδοθηλιακών κυτταρων, που χαρακτηρίζεται από μειωμένη βιοδιαθεσιμότητα μονοξειδίου του αζώτου και αυξημένη οξειδωτική βλάβη. Ωστόσο, τα ενδοθηλιακά κύτταρα σε διαφορετικά όργανα είναι λειτουργικά και μοριακά διακριτά. Κάθε όργανο έχει διαφορετικούς υποτύπους ενδοθηλιακών κυττάρων, αλλά είναι άγνωστο εάν αυτά επηρεάζονται διαφορετικά από την παχυσαρκία.
Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο Nature Metabolism, δείχνει ότι η μεταβολική νόσος επηρεάζει τα αιμοφόρα αγγεία σε διάφορα όργανα του σώματος με μοναδικό τρόπο. Για παράδειγμα, τα αιμοφόρα αγγεία στο ήπαρ και ο λιπώδης ιστός παλεύουν να επεξεργαστούν την περίσσεια λιπιδίων, τα νεφρικά αγγεία αναπτύσσουν μεταβολική δυσλειτουργία, τα πνευμονικά αγγεία γίνονται έντονα φλεγμονώδη και η μεταφορά στα εγκεφαλικά αγγεία είναι ελαττωματική.
«Καθώς η αγγειακή δυσλειτουργία οδηγεί όλες τις κύριες παθολογίες, από καρδιακή ανεπάρκεια μέχρι αθηροσκλήρωση και νευροεκφυλισμό, η έρευνά μας δείχνει πώς οι κακές διατροφικές συνήθειες προάγουν μοριακά την ανάπτυξη διαφόρων ασθενειών», εξηγεί η Olga Bondareva, πρώτη συγγραφέας της μελέτης.
«Θέλουμε να αποσαφηνίσουμε τους μοριακούς μηχανισμούς της παχυσαρκίας για να μπορούμε να προσφέρουμε στους ασθενείς εξατομικευμένες θεραπείες στο μέλλον», πρόσθεσε ο καθηγητής Matthias Blüher που διεξάγει έρευνα για τη νοσογόνο παχυσαρκία στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας εδώ και χρόνια.
Οι ερευνητές αναρωτήθηκαν εάν μια υγιεινή διατροφή και η μείωση του βάρους θα μπορούσαν να μειώσουν τις παρενέργειες της παχυσαρκίας στα αιμοφόρα αγγεία. Τα αποτελέσματά τους δείχνουν ότι μια υγιεινή διατροφή μπορεί πράγματι να βελτιώσει τη μοριακή υγεία των αιμοφόρων αγγείων, αν και μόνο εν μέρει.
Για παράδειγμα, τα αιμοφόρα αγγεία στο ήπαρ ανέκαμψαν σχεδόν πλήρως, αλλά τα αιμοφόρα αγγεία στα νεφρά διατήρησαν την υπογραφή της παχυσαρκίας, παρά την υγιεινή διατροφή και τη σημαντική απώλεια βάρους. Αυτό σημαίνει ότι ορισμένα από τα αιμοφόρα αγγεία μας μπορεί να αναπτύξουν μια «μνήμη» μεταβολικής νόσου, η οποία είναι δύσκολο να αναστραφεί.
