Γιατί ο κορωνοϊός είναι τόσο μολυσματικός

Ζήσης Ψάλλας

Ερευνητές από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου στη Γερμανία και το Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι στη Φινλανδία ηγήθηκαν μιας μελέτης που ανακάλυψε ότι ένας υποδοχέας που ονομάζεται νευροπιλίνη-1 (neuropilin-1) δίνει στον νέο κορωνοϊό τη δύναμη να μολύνει τους ιστούς μας. Αυτή η πρωτεΐνη είναι σχετικά άφθονη στα κύτταρα που καλύπτουν τη ρινική κοιλότητα.

Νωρίτερα φέτος ανακαλύφθηκε ότι ένας υποδοχέας που βρίσκεται στα κύτταρά μας και ονομάζεται ένζυμο μετατροπής αγγειοτενσίνης 2 (ACE2) βοηθά τον κορωνοϊό να συνδεθεί με την επιφάνεια των κυττάρων μας, ενώ ένα ένζυμο που ονομάζεται διαμεμβρανική πρωτεάση σερίνης τύπου II (TMPRSS2) είναι ζωτικής σημασίας για να κολλήσουμε τον ιό.

Αυτό το είδος μοριακού κλειδώματος κάνει καλή δουλειά για να εξηγήσει γιατί οι δύο κορωνοϊοί SARS προκαλούν όλεθρο σε μια σειρά ιστών στο σώμα μας, από την επένδυση των πνευμόνων μας έως το πεπτικό μας σύστημα. Αλλά δεν εξηγεί γιατί ένας από τους ιούς είναι πιο μεταδοτικός από τον άλλο.

Σε σύγκριση με τον παλαιότερο συγγενή του, ο νέος κορωνοϊός είχε αποκτήσει ένα επιπλέον κομμάτι στις επιφανειακές του πρωτεΐνες, το οποίο βρίσκεται επίσης στις αιχμές πολλών καταστροφικών ανθρώπινων ιών, όπως ο Έμπολα, ο ιός HIV και ιδιαίτερα παθογόνα στελεχών της γρίπης των πτηνών, μεταξύ άλλων.

Μια ηλεκτρονική μικροσκόπηση των επιφανειακών αιχμών που επικαλύπτουν το σωματίδιο του SARS-CoV-2 έδειξε ότι μπορεί να έχει σχέση με τη νευροπιλίνη-1. Για να το επιβεβαιώσουν, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μονοκλωνικά αντισώματα που επιλέχθηκαν ειδικά για να εμποδίσουν την πρόσβαση στον υποδοχέα αλλά όχι σε μεταλλαγμένες ποικιλίες που έχουν ελαφρώς διαφορετική δομή. Αποδείχτηκε ότι ο ιός ήταν πολύ πιο δύσκολο να μπει στα κύτταρα όταν η νευροπιλίνη-1 ήταν «κλειδωμένη».

Εάν πιστεύετε ότι το ACE2 είναι η κλειδαριά της πόρτας για να εισέλθει ο ιός στα κύτταρα, η νευροπιλίνη-1 είναι ένας παράγοντας που κατευθύνει τον ιό στην πόρτα, είπαν οι ερευνητές.

Με τη νευροπιλίνη-1 να εκφράζεται σε μεγάλες ποσότητες σε νευρικούς ιστούς εντός της ρινικής κοιλότητας, μπορούμε να φανταστούμε ότι το SARS-CoV-2 έχει ένα βολικό κόκκινο χαλί που ξεδιπλώνεται για να βρει τον δρόμο του. 

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο Science.