Ζήσης Ψάλλας
Oι γυναίκες είναι δύο έως τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες από τους άνδρες να αναπτύξουν σκλήρυνση κατά πλάκας και εννέα φορές πιο πιθανό να αναπτύξουν λύκο. To γιατί υπάρχει αυτή η διαφορά παραμένει ένα μυστήριο.
Με βάση την παρούσα μελέτη σε μοντέλα ποντικών, οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες (UCLA) πιστεύουν ότι το πρόσθετο χρωμόσωμα X των θηλυκών που προέρχεται από τον πατέρα έχει μια σημαντική συμβολή στα αυτοάνοσα προβλήματα.
Επειδή τα θηλυκά έχουν δύο χρωμοσώματα Χ, αυτό που είναι διπλάσιο πρέπει να εξισορροπηθεί μέσω ενός μηχανισμού που ονομάζεται απενεργοποίηση του Χ. Ο τρόπος είναι η μεθυλίωση του DNA για να εμποδίσει την έκφραση ορισμένων γονιδίων. Στο ανενεργό χρωμόσωμα Χ, η συντριπτική πλειονότητα των γονιδίων σιωπούν.
Ωστόσο, στους ανθρώπους, περίπου το 15% των γονιδίων μπορούν να ξεφύγουν από αυτή τη διαδικασία, οδηγώντας σε υψηλότερη έκφραση γονιδίων Χ στις γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες. Υπάρχει επίσης καλός λόγος να πιστεύουμε ότι η σίγαση ορισμένων γονιδίων στο X μπορεί να μειώσει τη συνολική έκφραση ορισμένων χαρακτηριστικών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εξασφαλίζουν την ομαλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
Σε αυτή τη μελέτη, ερευνητές του UCLA βρήκαν ότι ένα σύμπλεγμα πέντε γονιδίων που σχετίζεται με το ανοσοποιητικό σύστημα στο χρωμόσωμα Χ και εκφράζεται περισσότερο στα αρσενικά ποντίκια.
Αναλύοντας τον τρόπο με τον οποίο εκφράζονται γονίδια που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό σύστημα σε άνδρες και γυναίκες, διαπιστώθηκε ότι το χρωμόσωμα X που κατέληξε να αδρανοποιείται στα θηλυκά ποντίκια έτεινε να προέρχεται από τον μπαμπά παρά να απενεργοποιείται τυχαία.
Με τη σειρά του, αυτό υποδηλώνει ότι τα χρωμοσώματα Χ που πέρασαν από στον πατέρα στη κόρη έχουν υψηλότερα επίπεδα απενεργοποίησης Χ, το οποίο στην περίπτωση του ανοσοποιητικού συστήματος, μπορεί να μειώνει την έκφραση ορισμένων γονιδίων, πιθανώς προωθώντας μια προ-φλεγμονώδη αντίδραση στις γυναίκες.
Πρόσφατες μελέτες σε ποντίκια και ανθρώπους δείχνουν ότι τα επιπλέον γονίδια στο Χ μπορούν να δώσουν στα θηλυκά ένα ανοσολογικό πλεονέκτημα, αλλά είναι σίγουρα ένα δίκοπο μαχαίρι. Η διαφορά στην απενεργοποίηση του Χ μεταξύ αρσενικών και θηλυκών ποντικών θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο να καταστήσει το ανοσοποιητικό τους σύστημα διαφορετικό.
Το εάν ή όχι αυτό συμβαίνει και στους ανθρώπους θα είναι δύσκολο να αποδειχθεί, δεδομένου του τεράστιου αριθμού των γονιδίων που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό σύστημα και της πολύπλοκης σχέσης τους με τις ορμόνες.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό PNAS.
