Επιμέλεια Θάνος Ξυδόπουλος
Πολλοί άνθρωποι αναφέρουν ήδη ότι το κρυολόγημα φέτος είναι «χειρότερο από ποτέ». Είναι όμως πραγματικά πολύ χειρότερα τα κρυολογήματα φέτος; Και, αν ναι, ποια είναι η αιτία; Ακολουθούν παρακάτω πέντε ερωτήσεις-απαντήσεις σχετικές με αυτό το θέμα.
1. Μπορεί κάποια κρυολογήματα να είναι πολύ χειρότερα από άλλα;
Ναι, μερικά κρυολογήματα μπορεί να είναι χειρότερα. Αυτό εξαρτάται από πολλά πράγματα, όπως ποιος ιός προκαλεί το κρυολόγημα, η ηλικία του ατόμου, το πόσο ικανό είναι το ανοσοποιητικό του σύστημα να καταπολεμήσει το κρυολόγημα και επίσης αν έχει αντισώματα κατά του συγκεκριμένου ιού.
Πρώτον, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι το κοινό κρυολόγημα δεν προκαλείται από ένα μόνο μικρόβιο. Περίπου τα μισά από τα κοινά κρυολογήματα προκαλούνται από ρινοϊούς, ένα στα 10 λόγω κορωνοϊών, 1 στα 10-20 λόγω ιών γρίπης και 1 στα 20 λόγω του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV) και των ιών της παραγρίπης. Αυτοί οι ιοί τυπικά αποτελούνται από διάφορα στελέχη που κυκλοφορούν εποχικά, είναι πιο συνηθισμένοι το χειμώνα και συνήθως προσβάλλουν την ανώτερη αναπνευστική οδό.
Τα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος διαρκούν περίπου επτά ημέρες αλλά μπορεί να διαρκέσουν έως και τρεις εβδομάδες. Ανάλογα με τον ιό, την ηλικία του ατόμου και το ανοσοποιητικό του σύστημα, τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν πολύ και περιλαμβάνουν ήπια συμπτώματα όπως πονόλαιμο, πονοκέφαλο, κόπωση, βουλωμένη μύτη ή καταρροή, φτέρνισμα και βήχα. Αλλά σε μερικούς ανθρώπους, τα συμπτώματα μπορεί να είναι πολύ χειρότερα. Μπορεί να εξαπλωθεί στο μέσο αυτί, τα ιγμόρεια ή τους πνεύμονες (προκαλώντας πνευμονία) ή να προκληθεί μια δευτερογενή βακτηριακή λοίμωξη (πιο συχνή σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, σε πολύ νεαρά άτομα ή σε μεγαλύτερη ηλικία). Οι ιοί του κοινού κρυολογήματος μπορούν επίσης να επιδεινώσουν ορισμένες υπάρχουσες ασθένειες του αναπνευστικού, συμπεριλαμβανομένου του άσθματος και της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ).
2. Τα μέτρα κατά της νόσου COVID, όπως η χρήση μάσκας και η φυσική απόσταση, έχουν επηρεάσει την αντίστασή μας στο κοινό κρυολόγημα;
Οι «μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις» κατά της COVID για τη μείωση της εξάπλωσης του ιού που προκαλεί τη νόσο (SARS-CoV-2) περιλαμβάνουν την κοινωνική απόσταση, την αποφυγή περιττών συνωστισμών, τη βελτίωση του αερισμού των εσωτερικών χώρων, την εργασία από το σπίτι, το κλείσιμο σχολείων, τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς και τη χρήση μασκών. Από τις αρχές του 2020, ήταν σαφές ότι αυτά τα μέτρα μείωσαν επίσης τη μετάδοση άλλων λοιμώξεων του αναπνευστικού.
Εάν οι άνθρωποι δεν εκτεθούν σε ιούς του κρυολογήματος ως αποτέλεσμα αυτών των μέτρων, μπορεί να δημιουργηθεί έλλειψη ανοσίας που μπορεί να οδηγήσει σε έξαρση της λοίμωξης του αναπνευστικού τους επόμενους μήνες. Αυτό γίνεται ιδιαίτερα σημαντικό όταν οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις είναι χαλαρές και οι άνθρωποι αρχίζουν να συγκεντρώνονται μαζί. Ουσιαστικά, υπάρχει μια μεγαλύτερη ομάδα πιο ευάλωτων ατόμων αυτόν τον χειμώνα. Και μια πιο ευάλωτη ομάδα κινδυνεύει να έχει χειρότερες λοιμώξεις.
Εκτός από τους ιούς του κοινού κρυολογήματος, υπάρχει επίσης ανησυχία ότι μπορεί να υπάρξει αύξηση της μόλυνσης από τον ιό της γρίπης αυτόν τον χειμώνα, εξ ου και η εστίαση στις εκστρατείες του αντιγριπικού εμβολίου διεθνώς.
3. Άρα όντως είμαστε πιο επιρρεπείς στα κρυολογήματα;
Τα στοιχεία δείχνουν ότι είμαστε. Τον Οκτώβριο του 2020, στο Χονγκ Κονγκ, εμφανίστηκαν μεγάλα σχολικά κρούσματα κρυολογήματος μετά την επανέναρξη της φοίτησης στο σχολείο. Μια αμερικανική μελέτη προέβλεψε εξάρσεις του RSV το χειμώνα 2021–2022 και κρούσματα γρίπης εκτός της τυπικής περιόδου, που συμπίπτουν με το τέλος των μη φαρμακευτικών παρεμβάσεων. Η αύξηση των λοιμώξεων από RSV το καλοκαίρι (όχι μια συνηθισμένη εποχή του χρόνου για αυτές τις λοιμώξεις) συνέπεσε με τη χαλάρωση των περιορισμών στην Αυστραλία. Τον Ιούλιο του 2021, η Αρχή Δημόσια Υγεία της Αγγλίας εξέδωσε μια προειδοποίηση προς τους φροντιστές παιδιών σε κίνδυνο ως αποτέλεσμα του αυξανόμενου αριθμού λοιμώξεων του αναπνευστικού σε μικρά παιδιά.
Τα νοσοκομεία και οι κλινικές θα πρέπει να προετοιμαστούν για μελλοντικά κρυολογήματα και λοιμώξεις του αναπνευστικού, καθώς οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις είναι χαλαρές.
4. Θα βοηθούσε περαιτέρω η χρήση μάσκας κατά της μετάδοσης του κρυολογήματος;
Τα καλύμματα προσώπου ή οι χειρουργικές μάσκες όταν φοριούνται σωστά (καλύπτοντας το στόμα και τη μύτη) μειώνουν τη μετάδοση των ιών του αναπνευστικού. Λειτουργούν ως φράγμα, προστατεύοντας τους άλλους από τα μικροσκοπικά αερομεταφερόμενα σταγονίδια του χρήστη μάσκας, καθώς και εν μέρει προστατεύοντας τον χρήστη από τα άλλα άτομα. Αυτή η προστασία είναι μερική καθώς συνήθως υπάρχουν κενά γύρω από τις πλευρές των καλυμμάτων προσώπου. Η χρήση μάσκας σε χώρους με συνωστισμό είναι ένα μέτρο που θα μπορούσε να αποτρέψει τη μετάδοση του κρυολογήματος αυτόν τον χειμώνα. Άλλα μέτρα είναι επίσης σημαντικά, συμπεριλαμβανομένης της υγιεινής των χεριών.
5. Θα γίνει ο SARS-CoV-2 ένας ακόμη ιός του κρυολογήματος;
Δεν γνωρίζουμε τι θα συμβεί στη συνέχεια με τον SARS-CoV-2, αν και η εποχικότητα των κορωνοϊών του κοινού κρυολογήματος υποδηλώνει πώς θα μπορούσε να προσαρμοστεί η μετάδοσή του μετά την πανδημία. Προς το παρόν, τα άτομα με λοίμωξη SARS-CoV-2 μπορεί να μην έχουν συμπτώματα, να έχουν συμπτώματα που μοιάζουν με κοινό κρυολόγημα ή, για ορισμένους, σοβαρή λοίμωξη (πνευμονία).
Δεν γνωρίζουμε επίσης πόσο καιρό τα αντισώματα παραμένουν ενεργά κατά του SARS-CoV-2, αλλά τα στοιχεία από μελέτες άλλων κορωνοϊών –όπως αυτοί που προκαλούν SARS και MERS– υποδηλώνουν ότι οι άνθρωποι έχουν κάποια προστασία για ένα έως δύο χρόνια. Δεν είναι ακόμη γνωστό είναι ποιο «επίπεδο» αντισωμάτων έναντι του SARS-CoV-2 απαιτείται για την ανοσία.
Τα κοινά κρυολογήματα είναι εποχικά και πιο συχνά τους χειμερινούς μήνες. Όλοι οι ιοί προσαρμόζονται και μεταλλάσσονται σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό –και ο SARS-CoV-2 δεν αποτελεί εξαίρεση. Ο SARS-CoV-2 θα μπορούσε ενδεχομένως να προσαρμοστεί στην εποχική κυκλοφορία. Στο παρελθόν, άλλοι ιοί που προκάλεσαν πανδημίες (γρίπη), έχουν αντικαταστήσει προηγούμενα κυκλοφορούντα εποχικά στελέχη και στη συνέχεια μετατράπηκαν από μια πανδημία σε ένα εποχικό πρότυπο μόλυνσης. Αυτό που δεν άλλαξε ήταν η μεταβλητότητα των συμπτωμάτων που σχετίζονται με αυτούς τους ιούς –αυτά τα στελέχη της γρίπης διατήρησαν την ικανότητά τους να προκαλούν σοβαρή μόλυνση καθώς και να προκαλούν συμπτώματα κοινού κρυολογήματος.
