Ζήσης Ψάλλας
Κάθε άνθρωπος ελέγχεται από ένα εσωτερικό “ρολόι” που ορίζει τον κιρκαδικό ρυθμό -τη φυσική εσωτερική διαδικασία που ρυθμίζει τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης κατά τη διάρκεια μιας περιόδου 24 ωρών. Κάθε κύτταρο στο σώμα μας έχει επίσης το δικό του ρολόι, το οποίο βοηθά στο να διατηρούνται οι διεργασίες ομαλά.
Ο κιρκαδικός ρυθμός μπορεί να διαταραχθεί από διάφορους παράγοντες, όπως το να κοιμηθούμε αργότερα από το συνηθισμένο ή να φάμε φαγητό αργά το βράδυ.
Αλλά γιατί το σώμα μπορεί να διαχειριστεί εφάπαξ περιπτώσεις διαταραχής του κιρκαδικού ρυθμού -όπως το να μένουμε αργά το σαββατοκύριακο ή να τρώμε ένα γεύμα αργά το βράδυ- χωρίς συνέπειες για την υγεία;
Η απάντηση έρχεται από μια μελέτη που εξέτασε πώς ο κιρκαδικός ρυθμός ελέγχει τις μεταβολικές διεργασίες για να ταιριάζει με τα καθημερινά μας πρότυπα πρόσληψης τροφής.
Ένα σημαντικό συστατικό του ρολογιού μας είναι μια πρωτεΐνη που ονομάζεται REVERBα. Ωστόσο, η έρευνα βρήκε ότι μια γενετική παραλλαγή του γονιδίου REVERBα συνδέεται με την παχυσαρκία στον άνθρωπο. Η έρευνα διαπίστωσε επίσης ότι τα ποντίκια που δεν έχουν το γονίδιο αυτό σε όλους τους ιστούς, συσσωρεύουν λίπος μέσα και γύρω από τα όργανα τους και μπορούν να γίνουν πολύ παχύσαρκα όταν τους δοθεί λιπαρή τροφή.
Οι ερευνητές ήθελαν να μελετήσουν πιο στενά τη δράση του REVERBα στο ήπαρ, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της ενεργειακής ισορροπίας -η λειτουργία του είναι ιδιαίτερα κιρκαδική- και για την αντιμετώπιση της νηστείας κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Οι ερευνητές είχαν σκεφτεί ότι το φαγητό σε απρόσμενες στιγμές μπορεί να είναι η αιτία της παχυσαρκίας. Αυτό συμβαίνει επειδή τα ποντίκια που δεν έχουν το REVERBα σε ολόκληρο το σώμα τους έχουν ακανόνιστο τρόπο διατροφής, και ειδικότερα σίτιση κατά τη διάρκεια της ανάπαυσης ή της περιόδου ύπνου.
Για να τεστάρουν αυτήν την ιδέα, οι ερευνητές ανέλυσαν τι συνέβη όταν ποντίκια με διαγραμμένο REVERBα στο ήπαρ υποβλήθηκαν σε διαταραγμένα προγράμματα σίτισης, όπως συμβαίνει με την εργασία σε βάρδιες.
Παρατηρήθηκε ότι η διαταραγμένη σίτιση προκάλεσε σημαντική αλλαγή στην έκφραση των γονιδίων που ελέγχουν το μεταβολισμό του λίπους μόνο όταν το REVERBa διαγράφηκε από το ήπαρ.
Αυτό υποδηλώνει ότι το REVERBα δρα στο συκώτι για να εξομαλύνει τις επιπτώσεις της διαταραγμένης διατροφής.
