Θάνος Ξυδόπουλος
Για τουλάχιστον μια δεκαετία, οι ερευνητές γνωρίζουν ότι τα φυσιολογικά βακτήρια στο έντερο μπορούν να κάνουν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού του εντέρου να προβάλλουν δονούμενα μέρη τους, γνωστά ως δενδρίτες, για να «συλλάβουν» τα αντιγόνα, προκαλώντας τόσο άμεσες όσο και μακροχρόνιες ανοσολογικές αποκρίσεις. Αυτό που ήταν λιγότερο σαφές ήταν το πώς τα βακτήρια ενεργοποιούν αυτή τη διαδικασία. Τώρα, μια ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Οσάκα βρήκε πως συμβαίνει.
Τα βακτήρια του εντέρου όπως ο λακτοβάκιλλος παράγουν γαλακτικό οξύ και πυροσταφυλικό οξύ. Αυτοί οι μεταβολίτες διεγείρουν τους εντερικούς μακροφάγους μέσω ενός υποδοχέα που ονομάζεται GPR31, επιτρέποντας στα μακροφάγα να προβάλλουν τους trans-επιθηλιακούς δενδρίτες και να τρώνε αποτελεσματικά τα παθογόνα βακτήρια στο έντερο. Κατά συνέπεια, το γαλακτικό και το πυροσταφυλικό προκαλούν ενισχυμένες ανοσοαποκρίσεις απέναντι στα παθογόνα βακτήρια και αυξημένη αντίσταση κατά της μόλυνσης.
Οι μεταβολίτες
Οι μεταβολίτες είναι μικρά μόρια που παράγονται κατά τη διάρκεια του μεταβολισμού. Οι μεταβολικές οδοί έχουν μελετηθεί εντατικά σε πολλούς οργανισμούς. Ωστόσο, σε μια πρόσφατη δημοσίευση στο περιοδικό Nature, οι ερευνητές περιγράφουν πως έκαναν μια σημαντική ανακάλυψη: δύο γνωστοί μεταβολίτες, το πυροσταφυλικό και το γαλακτικό, είναι στην πραγματικότητα οι υποκινητές της προεξοχής των δενδριτών από τα μακροφάγα στο λεπτό έντερο.
«Αφού μελετήσαμε τη διαθέσιμη έρευνα, υποθέσαμε ότι οι βακτηριακοί μεταβολίτες που υπάρχουν στο λεπτό έντερο θα μπορούσαν ενδεχομένως να διαμεσολαβούν στην εξέλιξη των δενδριτών», εξηγεί ο επικεφαλής συγγραφέας Naoki Morita. «Μετά τον καθαρισμό διαφορετικών κομματιών από τα περιεχόμενα των λεπτών εντέρων των ποντικών, ανακαλύψαμε ότι το γαλακτικό οξύ και το πυροσταφυλικό οξύ που παράγονται από λακτοβάκιλλους στην χλωρίδα του εντέρου, δρουν άμεσα στους εντερικούς μακροφάγους».
Στη συνέχεια, οι ερευνητές ταυτοποίησαν την GPR31, μια πρωτεΐνη που βρίσκετται στην επιφάνεια των μακροφάγων του λεπτού εντέρου, ως ειδικός υποδοχέας για τους δύο μεταβολίτες.
Η έρευνα έχει πολλαπλές κλινικές εφαρμογές. Επειδή αυτοί οι μεταβολίτες ενισχύουν την ανοσοαπόκριση, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα των εμβολίων από το στόμα, ενώ η GPR31 είναι ένας ελπιδοφόρος στόχος για θεραπείες που αποσκοπούν στην εξάλειψη των παθογόνων οργανισμών του εντέρου.
