Ένα νέο δημόσιο Ρευματολογικό Κέντρο αναπτύσσεται στα πλαίσια της Γ΄ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών (Διευθυντής Καθηγητής: Κωνσταντίνος Συρίγος) στο Νοσοκομείο «Η ΣΩΤΗΡΙΑ». Το Κέντρο άρχισε ήδη τη λειτουργία του φιλοδοξώντας να καλύψει κενά του δημόσιου τομέα προσφέροντας ολοκληρωμένη φροντίδα στους χιλιάδες ρευματοπαθείς.
Υπεύθυνος του Κέντρου είναι ο Δρ. Παναγιώτης Τρόντζας, Ρευματολόγος, Πρόεδρος της Επιστημονικής Εταιρείας για τη Μυοσκελετική Υγεία (ΕΠΕΜΥ). Το Κέντρο στελεχώνεται επίσης από την Ακαδημαϊκή Υπότροφο, Ρευματολόγο, Ευαγγελία Ζαμπέλη.
Το Κέντρο εξειδικεύεται στις παρακάτω παθήσεις:
- Ρευματοειδή Αρθρίτιδα
- Αξονική Σπονδυλαρθρίτιδα
- Ψωριασική Αρθρίτιδα
- Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο
- Οστεοπόρωση
Όπως ανέφερε ο υπεύθυνος του Κέντρου κ. Π. Τρόντζας σε συνέντευξη τύπου που δόθηκε στις 15-10-2017 με την ευκαιρία έναρξης της λειτουργίας του, οι δραστηριότητες του Κέντρου εκτείνονται σε ένα ευρύ φάσμα κλινικών και ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων. Ειδικότερα περιλαμβάνουν:
Α. Λειτουργία τακτικού εξωτερικού ρευματολογικού ιατρείου
Δύο φορές την εβδομάδα κατόπιν ραντεβού στο 1535 (κωδικός ιατρείου 06581):
- Τρίτη 09:00-11:00
- Τετάρτη 09:00-12:00
Β. Nοσηλεία
- Εξειδικευμένη ρευματολογική φροντίδα στους νοσηλευόμενους που πάσχουν από συστηματικά αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα.
- Αντιμετώπιση των ρευματικών συμπτωμάτων των ασθενών που νοσηλεύονται για άλλες παθήσεις (ογκολογικές, παθολογικές, χειρουργικές κλπ).
- Ενδοφλέβια έγχυση βιολογικών θεραπειών ή χημειοθεραπειών σε ρευματοπαθείς στον ειδικό χώρο εγχύσεων της κλινικής. Δημιουργία αρχείου ασθενών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα εγχύσεων.
Γ. Εκπαίδευση
- Μαθήματα στους φοιτητές της ιατρικής στο γνωστικό αντικείμενο των Μυοσκελετικών Παθήσεων
- Κλινική εκπαίδευση στις Ρευματικές Παθήσεις στους ειδικευόμενους της Παθολογίας
- Εκπαίδευση στο νοσηλευτικό προσωπικό για τις ιδιαιτερότητες των ρευματοπαθών
- Συμμετοχή στο πρόγραμμα συνεχιζόμενης ιατρικής εκπαίδευσης της Κλινικής σε θέματα Ρευματολογίας και Ανοσολογίας
- Συμμετοχή σε συνεδριακές δραστηριότητες της Κλινικής ή Ρευματολογικών Επιστημονικών Φορέων
Δ. Έρευνα
- Εκπόνηση ερευνητικών πρωτοκόλλων κυρίως σε θέματα επιδημιολογίας των μυοσκελετικών παθήσεων
- Ζητήματα οικονομικών της υγείας και της χρήσης ακριβών φαρμάκων
- Θέματα ποιότητας ζωής των ρευματοπαθών
- Συμμετοχή στο πρόγραμμα κλινικών μελετών της Κλινικής
Ε. Κοινωνική ευαισθητοποίηση
- Δράσεις ενημέρωσης, δημοσιότητας και πληροφόρησης για τις Ρευματικές Παθήσεις με κύριο σύνθημα: «Πρώιμη Διάγνωση – Έγκαιρη αντιμετώπιση»
- Συμμετοχή στις ενημερωτικές εκστρατείες για τις Ρευματικές Παθήσεις και το Ageing που εκπονούν αντίστοιχα η Ελληνική Ρευματολογική Εταιρεία (ΕΡΕ-ΕΠΕΡΕ) και η Επιστημονική Εταιρεία για τη Μυοσκελετική Υγεία (ΕΠΕΜΥ).
- Συνεργασία με τις «Ενώσεις Ασθενών» για την υποστήριξη χρονίως πασχόντων ασθενών από Ρευματικές Παθήσεις
- Εθελοντικές δράσεις ιατρικής φροντίδας ρευματοπαθών που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, όπως ΑΜΕΑ, ανασφάλιστοι, πρόσφυγες κλπ
Συνηθέστερες Ρευματικές Παθήσεις που αντιμετωπίζονται στο Ρευματολογικό Κέντρο του Νοσοκομείου Σωτηρία:
Φλεγμονώδεις ρευματικές παθήσεις
Ρευματοειδής Αρθρίτιδα
Συστηματική φλεγμονώδης νόσος που προσβάλει συχνότερα νέες γυναίκες και χαρακτηρίζεται από πολυαρθρίτιδα (συχνά συμμετρική στα άνω άκρα) και πρωινή δυσκαμψία. Η νόσος είναι χρόνια και εξελικτική, μπορεί να προσβάλει εσωτερικά όργανα και χωρίς πρώιμη διάγνωση και έγκαιρη θεραπεία επιφέρει νοσηρότητα, λειτουργική ανεπάρκεια και τελικά αναπηρία.
Αξονική (Οροαρνητικές) Σπονδυλαρθρίτιδες
Ετερογενής ομάδα νοσημάτων που περιλαμβάνει την Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα, την Ψωριασική Αρθρίτιδα, την Αντιδραστική Αρθρίτιδα, την Εντεροπαθητική Αρθρίτιδα και άλλες. Προσβάλλονται συχνότερα νέοι άνδρες και χαρακτηρίζονται από φλεγμονώδη οσφυαλγία που επιδεινώνεται κατά την ανάπαυση και βελτιώνεται με τις κινήσεις και την άσκηση. Μπορεί ακόμα να προσβληθούν οι αρθρώσεις (κυρίως γόνατα, ισχία, ποδοκνημικές κλπ), οι οφθαλμοί (ιριδοκυκλίτιδα), το δέρμα αλλά και τα εσωτερικά όργανα.
Ουρική νόσος
Υποτροπιάζουσα αρθρική και περιαρθρική φλεγμονή (συχνότερα της 1ης μεταταρσιοφαλαγγικής άρθρωσης – Ποδάγρα), από κρυστάλλους ουρικού μονονατρίου, υποδόριοι τόφοι, λίθοι στις ουροφόρους οδούς και σπάνια διάμεση νεφροπάθεια με έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας. Προσβάλλονται συχνότερα μεσήλικες άνδρες, παχύσαρκοι, με μεγάλη κατανάλωση οινοπνευματωδών. Η αλλαγή της δίαιτας και η βελτίωση της φυσικής κατάστασης είναι αναγκαίες. Αλλά απαραίτητη είναι ακόμα η φαρμακευτική θεραπεία των κρίσεων, η πρόληψη των επόμενων κρίσεων και κυρίως η χρόνια αντιμετώπιση της υπερουριχαιμίας, δηλαδή η μείωση του αυξημένου ουρικού οξέος του αίματος.
Συστηματικά αυτοάνοσα νοσήματα
Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος
Πολυσυστηματικό αυτοάνοσο νόσημα με παραγωγή αυτοαντισωμάτων και ποικιλία κλινικών εκδηλώσεων. Συχνότερα προσβάλλονται νέες γυναίκες με εκδηλώσεις στο δέρμα, τις αρθρώσεις, το αίμα, τους νεφρούς, το νευρικό σύστημα, το καρδιαγγειακό και τους πνεύμονες. Προκαλεί μεγάλη νοσηρότητα και απαιτεί εντατική θεραπεία και στενή παρακολούθηση.
Συστηματικό Σκληρόδερμα
Αυτοάνοσο νόσημα που προκαλεί λειτουργικές και δομικές αλλοιώσεις των μικρών αγγείων, ίνωση του δέρματος και των εσωτερικών οργάνων (πνεύμονες, νεφροί κλπ). Συχνά, πολλά χρόνια πριν την εκδήλωση της δερματικής προσβολής, παρουσιάζεται φαινόμενο Raynaud (κυάνωση των δακτύλων μετά από έκθεση στο ψύχος). Η νόσος εξελίσσεται χρονίως και η θεραπεία σκοπεύει στην ελάττωση του ρυθμού και της έκτασης των βλαβών.
Σύνδρομο Sjögren
Καταστροφή των δακρυϊκών και των σιελογόνων αδένων με αποτέλεσμα τη μειωμένη παραγωγή δακρύων και σιέλου. Μπορεί να είναι πρωτοπαθές ή δευτεροπαθές (μαζί με άλλο αυτοάνοσο νόσημα) και να προσβάλει επιπλέον το δέρμα, τις αρθρώσεις και εσωτερικά όργανα (πνεύμονες, νεφροί, εγκέφαλος κλπ). Η νόσος χρειάζεται μακροχρόνια παρακολούθηση και στη συστηματική μορφή της είναι απαραίτητη η χορήγηση ανοσοτροποποιητικής θεραπείας.
Φλεγμονώδεις Μυοπάθειες
Η Πολυμυοσίτιδα ή/και η Δερματομυοσίτιδα προκαλούν μεγάλη μυϊκή αδυναμία και εκσεσημασμένα δερματικά εξανθήματα αντίστοιχα. Η Δερματομυοσίτιδα συχνά συνοδεύει ή προηγείται κακοηθειών. Οι νόσοι είναι πολύ σοβαρές, συχνά απαιτούν νοσηλεία και η θεραπεία είναι επιθετική.
Συστηματικές Αγγειῒτιδες
Ετερογενής ομάδα παθήσεων που προσβάλλουν μεγάλου, μεσαίου ή/και μικρού μεγέθους αγγεία. Συχνότερες είναι η Γιγαντοκυτταρική (Κροταφική) Αρτηριῒτιδα με τη συνοδό Ρευματική Πολυμυαλγία, η Οζώδης Πολυαρτηριῒτιδα, οι ANCA-Αγγειῒτιδες (Wegener, Churg-Strauss κλπ) και άλλες πρωτοπαθείς ή δευτεροπαθείς που συνοδεύουν άλλα χρόνια νοσήματα. Η προσβολή είναι πολυσυστηματική και συχνά προκαλούνται επείγουσες καταστάσεις. Η αντιμετώπισή τους πρέπει να είναι έγκαιρη με τη συνεργασία πολλών ιατρικών ειδικοτήτων και την εφαρμογή επιθετικής θεραπείας για να προληφθεί η μεγάλη νοσηρότητα και η θνητότητα.
Εκφυλιστικά μυοσκελετικά νοσήματα
Οστεοαρθρίτιδα
Πρόκειται για την πιο συχνή μορφή αρθρίτιδας που προσβάλει άνδρες και γυναίκες συνήθως στη μέση ηλικία. Συχνότερα προσβάλλονται τα γόνατα, τα ισχία, τα άκρα χέρια, η οσφυϊκή και η αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Η Οστεοαρθρίτιδα επιβαρύνεται ή/και μπορεί να προκληθεί από τις καταπονήσεις, τους τραυματισμούς, την παχυσαρκία και την κακή φυσική κατάσταση του μυοσκελετικού συστήματος. Η αρθρική βλάβη εξελίσσεται αργά και σε ορισμένες περιπτώσεις χρειάζεται χειρουργική αποκατάσταση (αρθροπλαστική γονάτων ή ισχίων). Δεν υπάρχουν θεραπείες που αποδεδειγμένα να τροποποιούν την εξέλιξη της νόσου και η αντιμετώπισή της στηρίζεται κυρίως στην αποκατάσταση της φυσικής κατάστασης. Συνιστώνται η περιοδική και παροδική χρήση αναλγητικών ή/και μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, ιδιαίτερα σε περιόδους έξαρσης των συμπτωμάτων ή/και ήπιας φλεγμονής των αρθρώσεων.
Παθήσεις του οστικού μεταβολισμού
Οστεοπόρωση
Χαρακτηρίζεται από μείωση της οστικής μάζας και διαταραχή της μικροαρχιτεκτονικής των οστών που αυξάνουν την πιθανότητα κατάγματος. Είναι συχνότερη σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση αλλά μπορεί να παρουσιασθεί και σε άνδρες καθώς και να είναι δευτεροπαθής σε άλλα νοσήματα ή σε χρόνια χρήση φαρμάκων, όπως η κορτιζόνη. Διαγιγνώσκεται με τη μέτρηση της οστικής πυκνότητας και θεραπεύεται χρονίως με αντιοστεοπορωτικά φάρμακα (διφωσφονικά, denosumab, παραθορμόνη) και επαρκή λήψη ασβεστίου ή/και βιταμίνης D. Ιδιαίτερη σημασία έχει η πρόληψη των πτώσεων των ηλικιωμένων ασθενών.
Οστεομαλακία
Η μεγάλη ανεπάρκεια της βιταμίνης D στους ενήλικες καθιστά τα οστά μαλακά, εύκαμπτα, εύθρυπτα προκαλώντας παραμορφώσεις. Τα συνήθη συμπτώματα είναι άλγη στα άκρα, στη σπονδυλική στήλη, στην πύελο και προϊούσα αδυναμία και δυσχέρεια στη βάδιση. Η χορήγηση των απαραίτητων δόσεων βιταμίνης D είναι η βάση της θεραπείας της νόσου.
Ν. Paget
Χαρακτηρίζεται από υπερβολική αύξηση της δραστηριότητας των οστεοκλαστών και των οστεοβλαστών, με επακόλουθο τη διαταραχή της οστικής ανακατασκευής με παραγωγή παθολογικού οστού. Συχνότερα παρατηρείται σε άνδρες άνω των 65 ετών προκαλώντας κυρίως μυοσκελετικά άλγη και παραμορφώσεις των οστών. Η αντιμετώπιση της συνίσταται στη χορήγηση μεγάλων δόσεων διφωσφονικών ή άλλων αντιοστεοκλαστικών φαρμάκων.
Ρευματικές εκδηλώσεις άλλων χρόνιων νοσημάτων
Σημεία και συμπτώματα ρευματικής νόσου μπορεί να εμφανιστούν σε ποικιλία παθολογικών καταστάσεων. Η αντιμετώπισή τους αφορά τόσο τα ρευματικά συμπτώματα όσο και το υποκείμενου αίτιο ή την πρωτοπαθή νόσο. Συνηθέστερες παθολογικές καταστάσεις είναι:
- Λοιμώξεις (Σηπτική Αρθρίτιδα, Tbc λοίμωξη κλπ)
- Σαρκοείδωση
- Εξωαρθρικές και τοπικές μυοσκελετικές διαταραχές λόγω κακώσεων ή μικροτραυματισμών (περιαρθρίτιδες, τενοντίτιδες κλπ)
- Σύνδρομα χρόνιου λειτουργικού πόνου (ινομυαλγία κλπ)
- Μεταβολικές, ενδοκρινικές και αιματολογικές διαταραχές
- Νεοπλασματικές εξεργασίες και παρανεοπλασματικά σύνδρομα
- Νεφροπάθειες και αιμοκαθάρση.
