Σύνταξη-Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Επιστήμονες εξετάζουν εάν είναι δυνατόν, να χρησιμοποιηθούν διαφορετικά εμβόλια για την πρώτη και τη δεύτερη δόση. Εκτός από τα προφανή υλικοτεχνικά οφέλη, θα μπορούσε επιπρόσθετα να προσφέρει ισχυρότερη ανοσία.
Ενώ είναι πλέον πολύ εύκολο να λάβει κανείς το εμβόλιο στις περισσότερες δυτικές χώρες, η διάθεση εμβολίων σε άλλα μέρη του κόσμου είναι αργή ή ασυνεπής λόγω ελλείψεων, άνισης πρόσβασης και ανησυχιών σχετικά με την ασφάλεια τους.
Οι ερευνητές ελπίζουν ότι μια προσέγγιση συνδυασμού εμβολίων, θα βοηθήσει στην ανακούφιση αυτών των ζητημάτων και θα δημιουργήσει περισσότερη ευελιξία στα σχήματα ανοσοποίησης που είναι διαθέσιμα.
Σε όλο τον κόσμο, οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν υιοθετήσει διαφορετικές προσεγγίσεις για την ανάπτυξη των εμβολίων. Η Pfizer-BioNTech και η Moderna δημιούργησαν εμβόλια mRNA ενώ η Oxford-AstraZeneca και η Johnson & Johnson πορευτήκαν αυτό που ονομάζεται ιικοί φορείς. Το εμβόλιο της Novavax βασίζεται σε πρωτεΐνες.
Έτσι, η ανάμιξη εμβολίων θα μπορούσε να σημαίνει κάτι περισσότερο από την αλλαγή φαρμακευτικής εταιρείας – όπως πχ από το Pfizer για τη δόση ένα έως το Moderna για τη δόση δύο. Μπορεί να αξιοποιηθεί ένας διαφορετικός τρόπος, προκειμένου να διεγείρει την ανοσολογική απόκριση εάν επιλέξει κανεις πχ μια πρώτη δόση AstraZeneca και μια δεύτερη δόση Moderna;
Τα πιο προφανή οφέλη από τον συνδυασμό διαφόρων ειδών εμβολίων είναι υλικοτεχνικά – οι άνθρωποι μπορούν να λάβουν όποιο είναι διαθέσιμο χωρίς να ανησυχούν. Με την επιτάχυνση της παγκόσμιας διάθεσης εμβολίων, ο συνδυασμός και η εναλλαγή εμβολίων θα μπορούσαν να βοηθήσουν στον τερματισμό της πανδημίας. Επιπρόσθετα, οι ερευνητές ελπίζουν ότι ο συνδυασμός διαφορετικών εμβολίων θα μπορούσε να προκαλέσει μια πιο ισχυρή, μακροχρόνια ανοσοαπόκριση σε σύγκριση με τη λήψη και των δύο δόσεων ενός και του αυτού εμβολίου. Αυτή η προσέγγιση μπορεί επίσης να προστατεύσει καλύτερα τους ανθρώπους από αναδυόμενες μεταλλάξεις.
Όπως είναι γνωστό, κάθε φαρμακευτική εταιρεία χρησιμοποίησε ελαφρώς διαφορετικές περιοχές της πρωτεΐνης της ακίδας του SARS- CoV-2, στις συνθέσεις τους. Είναι η πρωτεΐνη του ιού στην οποία ανταποκρίνεται το ανοσοποιητικό μας σύστημα, οπότε η έκθεση σε διαφορετικά τμήματα της πρωτεΐνης (της ακίδας) θα έπρεπε να σημαίνει ότι το σώμα μας θα δημιουργήσει μια σειρά από αντίστοιχα αντισώματα που μπορούν να αποτρέψουν μελλοντική μόλυνση. Το εύρος των αντισωμάτων θα έπρεπε στη συνέχεια να παρέχει καλύτερη προστασία και να αυξάνει την πιθανότητα να προστατευτούμε από μεταλλάξεις που φέρουν αλλαγές στην πρωτεΐνη των ακίδων.
Γνωρίζουμε επίσης, ότι διαφορετικές τεχνολογίες εμβολίων ενεργοποιούν μοναδικές πτυχές του ανοσοποιητικού μας συστήματος χάρη στον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζουν το τμήμα της πρωτεΐνης των ακίδων.
Τα εμβόλια Pfizer και Moderna αποτελούνται από ένα μικρό απόσπασμα mRNA, γενετικό υλικό που περιέχει τη συνταγή για να φτιάξει μια περιοχή της πρωτεΐνης της ακίδας του SARS-CoV-2. Τυλιγμένο σε παχύ περίβλημα, το mRNA γλιστράει μέσα στα κύτταρα του εμβολιασμένου ατόμου, όπου κατευθύνει την παραγωγή της ιικής πρωτεΐνης. Το ανοσοποιητικό σύστημα του ατόμου τότε αναγνωρίζει την ξένη πρωτεΐνη – ακίδα και παράγει αντισώματα εναντίον της.
Αρκετά άλλα εμβόλια κορωνοϊού βασίζονται σε έναν ιικό φορέα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι ερευνητές τροποποίησαν έναν αδενοϊό που συνήθως προκαλεί το κοινό κρυολόγημα ώστε να παραδώσει τις οδηγίες DNA για την παραγωγή ενός τμήματος της πρωτεΐνης – ακίδας του SARS-CoV-2. Ο τροποποιημένος ιός είναι ασφαλής επειδή δεν μπορεί να αναπαραχθεί μέσα στον οργανισμό μας. Μαζί με αυτά της Johnson & Johnson και της AstraZeneca, άλλα παραδείγματα εμβολίων ιικών φορέων που χρησιμοποιούνται παγκοσμίως, περιλαμβάνουν το εμβόλιο Sputnik V της Ρωσίας και το CanSino Biologics της Κίνας.
Πάντως είναι γνωστό ότι το ανοσοποιητικό μας σύστημα μπορεί να αναπτύξει ανοσοαπόκριση στο ίδιο το εμβόλιο του ιικού φορέα, το οποίο θα μπορούσε να μειώσει την αποτελεσματικότητα του εμβολίου έναντι του κορωνοϊού. Οι ειδικοί ελπίζουν ότι ο συνδυασμός πλατφορμών εμβολίων – συνδυάζοντας για παράδειγμα, ένα εμβόλιο που βασίζεται σε mRNA με ένα διαφορετικό που περιλαμβάνει έναν ιικό φορέα για τη δεύτερη δόση – θα μπορούσε να μειώσει αυτόν τον κίνδυνο.
Σε όλο τον κόσμο, διεξάγονται μελέτες σε ζώα και ανθρώπους για τη διερεύνηση της ασφάλειας, των τύπων ανοσοαπόκρισης που δημιουργούνται, καθώς και της διάρκειας ανοσίας, όταν ένα άτομο λαμβάνει δύο διαφορετικές δόσεις εμβολίων κορωνοϊού.
Αποτελέσματα από μια ισπανική μελέτη που περιελάμβανε περισσότερα από 600 άτομα, έδειξαν ότι ο εμβολιασμός με τον ιικό φορέα AstraZeneca ως πρώτη δόση και της Pfizer-BioNTech με βάση το mRNA ως δεύτερη, πυροδοτεί μια ισχυρή ανοσοαπόκριση ενάντια στον ιό.
Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα μιας γερμανικής μελέτης – που δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί – διαπίστωσαν ότι η λήψη του εμβολίου AstraZeneca πρώτα, ακολουθούμενη από το εμβόλιο Pfizer, είχε ως αποτέλεσμα την παραγωγή περισσότερων προστατευτικών αντισωμάτων και παρείχε καλύτερη προστασία έναντι μεταλλάξεων, σε σύγκριση με δύο δόσεις AstraZeneca.
Η μελέτη Com-CoV στο Ηνωμένο Βασίλειο διερευνά επίσης την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της παροχής ενός συνδυασμού των εμβολίων AstraZeneca και Pfizer-BioNTech. Τα προκαταρκτικά ευρήματα δείχνουν ότι τα άτομα που έλαβαν μία δόση από το καθένα ήταν πιο πιθανό να αναφέρουν ήπιες έως μέτριες παρενέργειες, από εκείνους που έλαβαν δύο δόσεις του ίδιου εμβολίου. Τα τελικά αποτελέσματα αυτής της μελέτης, συμπεριλαμβανομένης της αποτελεσματικότητας αυτής της προσέγγισης, αναμένονται περί το τέλος Ιουνίου του 2021. Η διευρυμένη μελέτη Com-CoV2 δοκιμάζει και άλλους συνδυασμούς εμβολίων Covid-19. Συγκεκριμένα την πλατφόρμα mRNA της Moderna και αυτήν των πρωτεϊνών της Novavax.
Οι αναδυόμενες μεταλλάξεις του κορωνοϊού, είναι ένας από τους πιο επιτακτικούς λόγους για να εξετάσει κανείς το ενδεχόμενο συνδυασμού εμβολίων. Η χορήγηση εμβολίων που στοχεύουν διαφορετικές παραλλαγές του ιού, θα μπορούσε να παράσχει ευρεία συλλογική ανοσία και να περιορίσει την εμφάνιση νέων, πιθανώς πιο επικίνδυνων στελεχών.
Είναι πιθανό, ότι όσοι έχουν εμβολιαστεί πλήρως να χρειαστούν μια τρίτη δόση για να αντιμετωπίσουν τις γενετικές διαφορές σε νέες μεταλλάξεις του ιού. Η αλλαγή πλατφόρμας για αυτή την ενισχυτική δόση – για παράδειγμα, εάν ο πρώτος γύρος ήταν ιογενής, η εναλλαγή σε mRNA ή σε εμβόλιο πρωτεΐνης – θα μπορούσε να βοηθήσει στην ενίσχυση της ανοσολογικής απόκρισης.
Τα εμβόλια γρίπης προστατεύουν συνήθως από πολλαπλά στελέχη του ιού της γρίπης – αλλά αυτά συνήθως παρασκευάζονται από την ίδια εταιρεία. Στο μέλλον, αυτή η προσέγγιση θα μπορούσε να οδηγήσει σε εμβόλια που περιέχουν πολλαπλές περιοχές του SARS-CoV-2 για προστασία έναντι διαφόρων παραλλαγών, ή περιοχών τόσο των πρωτεϊνών του κορωνοϊού όσο και των πρωτεϊνών της γρίπης, προστατεύοντας από τους δύο ιούς με μία μόνο λήψη.
Προς το παρόν, ωστόσο, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων στις ΗΠΑ επιτρέπουν την ανάμιξη των εμβολίων Pfizer και Moderna με βάση το mRNA, μόνο σε «εξαιρετικές καταστάσεις», όπως στην περίπτωση περιορισμένης παροχής εμβολίων ή εάν ένα άτομο δεν γνωρίζει ποιο εμβόλιο έλαβε αρχικά.
Η υπηρεσία δημόσιας υγείας του Καναδά ενέκρινε πρόσφατα τη μίξη διαφορετικών εμβολίων, εάν η περιορισμένη προσφορά εμποδίζει κάποιον να πάρει τη δεύτερη δόση του ίδιου εμβολίου ή εάν κάποιος ανησυχεί για μια δεύτερη δόση AstraZeneca λόγω των παρενεργειών που έχουν γνωστοποιηθεί.
Οι χώρες της ΕΕ πάντως, αναμένουν περαιτέρω αποτελέσματα μελετών, πριν επιτρέψουν την ανάμιξη δόσεων εμβολίων.
Πηγή: Fast Company
