Θάνος Ξυδόπουλος
Την χρονιά που φεύγει υπήρξαν τρεις σημαντικές ανακαλύψεις στην ιατρική επιστήμη που είχαν ελληνική υπογραφή. Για άλλη μια φορά, Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού διέπρεψαν με το ερευνητικό τους έργο και άνοιξαν νέους ορίζοντες για την πρόληψη και την θεραπεία σοβαρών ασθενειών.
Η «βιολογική νεροτσουλήθρα»
O 38χρονος γαστρεντερολόγος Πέτρος Μπενιάς με καταγωγή από το Μεγανήσι της Λευκάδας, ο οποίος είναι μέλος ειδικευμένης ομάδας επιστημόνων ανακάλυψε μαζί με τους συνεργάτες του το interstitium (διαμέσιο) ή την «βιολογική νεροτσουλήθρα» του ανθρώπινου οργανισμού. Το όργανο αυτό απαρτίζεται από ένα δίκτυο καναλιών μεταφοράς υγρών μέσα στο σώμα, το οποίο, μεταξύ άλλων -πιθανώς- χρησιμοποιούν και τα καρκινικά κύτταρα για την εξάπλωσή τους. Σ
Σύμφωνα με τον Έλληνα γαστρεντερολόγο, «το διαμέσιο είναι μια αλυσίδα από διαμερίσματα, που υποστηρίζεται από ισχυρές και εύπλαστες πρωτεΐνες ιστών. Βρίσκεται κάτω από την επιδερμίδα και ανάμεσα στους μυς, διατρέχει την πεπτική οδό, τους πνεύμονες και το ουροποιητικό σύστημα, ενώ περιβάλλει τις αρτηρίες και τις φλέβες. Τελικά, δε, εν είδει ποταμού «εκβάλλει», το υγρό που μεταφέρουν οι επιμέρους αγωγοί του στο λεμφικό σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού».
Νέα περιοχή στον ανθρώπινο εγκέφαλο
Ο διεθνούς φήμης “χαρτογράφος” του εγκεφάλου, ο Έλληνας καθηγητής της διασποράς Γιώργος Παξινός, ερευνητής στο Ινστιτούτο Ερευνών Νευροεπιστήμης της Αυστραλίας (Neuroscience Research Australia-NeuRA), ανακάλυψε μια νέα, άγνωστη έως τώρα, περιοχή στον ανθρώπινο εγκέφαλο.
Η περιοχή, την οποία ο Γ. Παξινός ονόμασε “ενδοσχοινιοειδή πυρήνα” (Endorestiform Nucleus), βρίσκεται κοντά στο σημείο όπου ενώνεται ο εγκέφαλος με το νωτιαίο μυελό. Συγκεκριμένα, βρίσκεται μέσα στο κάτω παρεγκεφαλιδικό σκέλος, μια περιοχή που ενσωματώνει και συνδυάζει τις αισθητηριακές και τις κινητικές πληροφορίες, προκειμένου να διορθώσει τη στάση του σώματος, την ισορροπία του και τις μικρές επιδέξιες κινήσεις.
«Δεν υπάρχει τίποτε πιο ευχάριστο για ένα νευροεπιστήμονα από το να εντοπίζει μια έως τώρα άγνωστη περιοχή του ανθρώπινου εγκεφάλου. Στη συγκεκριμένη μάλιστα περίπτωση υπάρχει το ξεχωριστό στοιχείο ότι αυτή η περιοχή είναι απούσα στις μαϊμούδες και σε άλλα ζώα. Πρέπει να υπάρχουν μερικά πράγματα που είναι μοναδικά στον ανθρώπινο εγκέφαλο πέρα από το μεγαλύτερο μέγεθός του και αυτή η περιοχή είναι πιθανώς ένα από αυτά», δήλωσε ο κ. Παξινός. Και πρόσθεσε: «Μένει να προσδιορισθεί η λειτουργία αυτής της νεοανακαλυφθείσας περιοχής του εγκεφάλου. Τώρα που έχει χαρτογραφηθεί, θα είναι δυνατό να μελετηθεί από την ευρύτερη ερευνητική κοινότητα».
Σύμφωνα με τον κ. Παξινό, “το κάτω παρεγκεφαλιδικό σκέλος, που ονομάζεται επίσης σχοινιοειδές σώμα, είναι σαν ένα ποτάμι που μεταφέρει πληροφορίες από το νωτιαίο μυελό και το εγκεφαλικό στέλεχος προς την παρεγκεφαλίδα. Η περιοχή του εγκεφάλου που ανακαλύφθηκε, είναι μια ομάδα νευρώνων μέσα σε αυτό το σκέλος, εξ ου και το όνομά της “ενδοσχοινιοειδής πυρήνας”. Η νέα ανακάλυψη του Γ. Παξινού θα παρουσιασθεί στο νέο βιβλίο του (“Human Brainstem: Cytoarchitecture, Chemoarchitecture, Myeloarchitecture”) που θα κυκλοφορήσει τον Φεβρουάριο του 2019 από τις επιστημονικές εκδόσεις Elsevier. Ο Γ. Παξινός έχει υπάρξει πρωτοπόρος στη νευροανατομία και στη χαρτογράφηση του εγκεφάλου. .
Πειραματικό εμβόλιο κατά της σκλήρυνσης κατά πλάκας
Στο Πανεπιστήμιο Βικτόρια, στην Αυστραλία, η ερευνήτρια Βάσω Αποστολοπούλου με την αναζητά θεραπείες για πλήθος νόσων. Από τα προγράμματα που “τρέχουν”, κάποια έχουν ήδη αποδώσει καρπούς, ενώ άλλα βρίσκονται σε προχωρημένη φάση. Μεταξύ αυτών είναι και η δημιουργία ενός εμβολίου που αναμένεται να μπει τους επόμενους μήνες σε τροχιά κλινικών δοκιμών ενάντια στην πολλαπλή σκλήρυνση (σκλήρυνση κατά πλάκας). Η ανακοίνωση έγινε στο 19ο Συνέδριο “Ιατρικής Χημείας” που διοργανώθηκε τα μέσα Δεκεμβρίου από τον Δήμο Ηλιδας, το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα “Ιατρική Χημεία” του Πανεπιστημίου Πατρών, τη Διεθνή Ολυμπιακή Ακαδημία και την Ένωση Ελλήνων Χημικών.
Η ανοσοτροποποίηση αποτελεί τη βάση για το “ελληνικό” εμβόλιο ενάντια στη σκλήρυνση κατά πλάκας. Το κλειδί της αποτελεσματικότητας φαίνεται να είναι η μέθοδος που έχει αναπτύξει η κα Αποστολοπούλου από το 1994 και αφορά τη χρήση σακχάρων ως “μεταφορείς” του εκάστοτε θεραπευτικού παράγοντα που επιτρέπουν τη διείσδυσή του εντός των κυττάρων-στόχων.
“Χρησιμοποιούνται πάντα σάκχαρα και αλλάζει, ανάλογα με τη νόσο, ο τρόπος ένωσης του σακχάρου με τον θεραπευτικό παράγοντα, συνήθως με κάποιο πεπτίδιο. Άλλη είναι η πρόσδεση στις περιπτώσεις καρκίνου και άλλη σε ό,τι αφορά τα αυτοάνοσα νοσήματα. Αυτή η λογική όμως δείχνει να λειτουργεί καθολικά. Εκτιμώ ότι μπορεί να χαρίσει θεραπείες για πάρα πολλές νόσους” υπογραμμίζει η κα Αποστολοπούλου προσθέτοντας ότι είναι πιθανό μελλοντικά να αναπτυχθούν με βάση την ίδια φιλοσοφία και προληπτικά εμβόλια για πλήθος ασθενειών.
