Ζήσης Ψάλλας
Ο Δρ. Piero Anversa ήταν ένα εξέχων μέλος του Harvard Medical School και του Brigham and Women’s Hospital της Βοστώνης. Ήταν επίσης μια ισχυρή προσωπικότητα στο πεδίο των βλαστικών κυττάρων. Για μια δεκαετία ήταν αυτός που οδηγούσε την έρευνα γύρω από το ρόλο των βλαστοκυτάρρων στην καρδιά. Όμως, ύστερα από μια εσωτερική έρευνα, οι δύο οργανισμοί πρότειναν στις 14 Οκτωβρίου την απόσυρση 31 μελετών του καθηγητή Anversa διότι “περιελάμβαναν παραποιημένα ή / και κατασκευασμένα στοιχεία” ενώ πρόσθεσαν ότι έχουν “ειδοποιήσει όλα τα σχετικά περιοδικά”.
Τριάντα ένα μελέτες υπό ερωτηματικό είναι κάτι ανήκουστοΟ Anversa, καρδιολόγος που γεννήθηκε και σπούδασε στην Ιταλία, παρήγαγε έρευνα η οποία υποδήλωνε ότι ο καρδιακός μυς που υπέστη βλάβη μπορεί να αναγεννηθεί με βλαστοκύτταρα (κύτταρα τα οποία μπορούν μπορεί να μεταμορφωθούν σε μια ποικιλία άλλων κυττάρων). Παρόλο που άλλοι ερευνητές δεν μπορούσαν να αναπαράγουν τα ευρήματα του Anversa, οι μελέτες του οδήγησαν στη δημιουργία νεοσύστατων εταιρειών για την ανάπτυξη νέων θεραπειών έναντι των καρδιακών προσβολών ενώ ενέπνευσαν ακόμα και μια κλινική δοκιμή που χρηματοδοτήθηκε από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ.
“Δύο μελέτες μπορεί να είναι ανησυχητικό, αλλά 31 μελέτες υπό ερωτηματικό είναι κάτι ανήκουστο”, δήλωσε ο Benoit Bruneau, αναπληρωτής διευθυντής καρδιαγγειακής έρευνας στα Gladstone Institutes στο Σαν Φρανσίσκο. “Είναι σχεδόν ολόκληρο το έργο του εργαστηρίου, και κατά συνέπεια σχεδόν ολόκληρο το πεδίο έρευνας τίθεται υπό αμφισβήτηση”.
Το Harvard Medical School και το Brigham and Women’s Hospital ξεκίνησαν την αναθεώρηση των δημοσιεύσεων του Anversa τον Ιανουάριο του 2013. Τον Απρίλιο του 2017, το Brigham and Women’s Hospital συμφώνησε να πληρώσει 10 εκατομμύρια δολάρια στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση για να διευθετήσει κατηγορίες κατά του Anversa για δόλια δεδομένα προκειμένου να βρεθεί χρηματοδότηση.
Ο Anversa απέκτησε φήμη το 2001 με μια φανταχτερή μελέτη ισχυριζόμενος ότι, αντίθετα με την επιστημονική συναίνεση, ο καρδιακός μυς θα μπορούσε να αναγεννηθεί. Εάν αυτό ήταν αλήθεια, θα είχε τεράστια σημασία για τους καρδιακούς ασθενείς όλου του κόσμου. Η μέθοδός του ήταν να πάρει βλαστοκύτταρα από τον μυελό των οστών και να τα εισφέρει στην καρδιά. Δια μαγείας, ανέφερε, τα βλαστοκύτταρα μετατράπηκαν σε καρδιακά κύτταρα και επισκεύασαν τις βλάβες.
Οι πρώτες μελέτες διεξήχθησαν σε ποντίκια, αλλά τα ευρήματα ενεργοποίησαν πολλούς ερευνητές. Δημιουργήθηκαν εταιρείες, μεταξύ των οποίων και μία με επικεφαλής τον Anversa, με βάση τον ισχυρισμό ότι με την έγχυση βλαστικών κυττάρων θα μπορούσαν να θεραπεύσουν τις καρδιές που υπέστησαν καρδιακές προσβολές.
Τα καρδιακά βλαστοκύτταρα δεν βρέθηκαν ποτέ
Ωστόσο, οι ερευνητές απέτυχαν να αναπαράγουν τα αποτελέσματα. Σε μια δημοσίευση, ο Δρ Irving Weissman, συν-διευθυντής του Ινστιτούτου Βιολογίας Στελετικών Κυττάρων και Αναγεννητικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Stanford, και οι συνάδελφοί του κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα κύτταρα μυελού των οστών που εγχύονται στην καρδιά παραμένουν κύτταρα μυελού των οστών. Μια άλλη δημοσίευση από τον Δρ Charles Murry του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον στο Σιάτλ και τους συναδέλφους του, κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα. Αυτές οι “αποτυχίες” έστειλαν ένα προειδοποιητικό μήνυμα για τη δουλειά του Anversa ο οποίος όμως επέμενε και ουσιαστικά η απάντησή του ήταν “εσείς δεν ξέρετε πώς να το κάνετε”, ανέφερε ο Δρ Bruneau. Πολλά εργαστήρια είπαν ΟΚ, θα συνεχίσουμε την προσπάθεια αλλά ο κατάλογος των αποτυχιών αυξήθηκε.
Ο Anversa ισχυρίστηκε πως ανακάλυψε ότι τα κύτταρα μυελού των οστών δεν χρειάζονται καν για την αποκατάσταση του καρδιακού μυός. Η καρδιά έχει τα δικά της βλαστικά κύτταρα τα οποία μπορούν να αφαιρεθούν, να πολλαπλασιαστούν σε ένα δίσκο Petri και να εγχυθούν πίσω στην καρδιά για να αποκαταστήσουν τα κατεστραμμένα κύτταρα. Κανείς άλλος δεν μπορούσε να κάνει τα πειράματα αυτά να λειτουργήσουν, δήλωσε ο Δρ. Jeffery Molkentin, καθηγητής στο Ιατρικό Ινστιτούτο Howard Hughes και στο Ινστιτούτο Καρκίνου των Παιδιών του Cincinnati.
Στη συνέχεια, μια μελέτη που είχε δημοσιευτεί στο περιοδικό Circulation από τον Anversa αποσύρθηκε το 2014, όταν οι συν-συγγραφείς έγραψαν στο περιοδικό ότι τα στοιχεία της μελέτης δεν ήταν αυτά που οι ίδιοι είχαν δημιουργήσει. Ο Anversa έφυγε τελικά από το Harvard το 2015.
Παρά τις αμφιβολίες που διατυπώθηκαν σχετικά με τα βλαστοκύτταρα, το National Heart, Lung and Blood Institute ξεκίνησε μια κλινική δοκιμή βλαστικών κυττάρων για ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια. Η μελέτη εξακολουθεί να εγγράφει ασθενείς. Και υπάρχουν ακόμη εταιρείες που πωλούν θεραπείες με βλαστοκύτταρα για καρδιές που έχουν υποστεί βλάβη. Τα βλαστοκύτταρα της καρδιάς όμως στην πραγματικότητα δεν ανακαλύφθηκε ποτέ μέχρι σήμερα.
Μερικοί αναρωτιούνται πώς μια αμφισβητούμενη γραμμή έρευνας συνέχισε να υπάρχει για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα και άλλοι ανησυχούν για το πλήγμα που υπέστη η αξιοπιστία της ιατρικής έρευνας, προερχόμενη μάλιστα από το Harvard.
