Το να βρίσκεται κανείς σε περιβάλλον μηδενικής βαρύτητας, μπορεί να έχει περίεργες επιδράσεις στο σώμα. Σύμφωνα με έρευνα, αστροναύτες που έμειναν για μεγάλο χρονικό διάστημα σ’ έναν διαστημικό σταθμό παρουσίασαν αντιστροφή στην κυκλοφορία του αίματος.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε την Τετάρτη στην επιστημονική επιθεώρηση «JAMA Network Open», είναι η πρώτη που μελέτησε τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία των αστροναυτών που λαμβάνουν μέρος σε διαστημικές πτήσεις.
Συνολικά, συμμετείχαν 11 αστροναύτες -εννιά άντρες και δύο γυναίκες με μέσο όρο ηλικίας τα 46 έτη-οι οποίοι έμειναν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό για έξι αποστολές. Διαπιστώθηκε ότι έξι απ’ αυτούς παρουσίασαν στάσιμη ή ανεστραμμένη ροή αίματος, ένας παρουσίασε θρόμβο, ενώ άλλοι είχαν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν θρόμβους.
Οι αλλαγές στο αίμα παρατηρήθηκαν σ’ ένα αγγείο που ονομάζεται αριστερή έσω σφαγίτιδα φλέβα, μία από τις δύο φλέβες που υπό φυσιολογικές συνθήκες μεταφέρουν το αίμα από το κεφάλι όταν είμαστε ξαπλωμένοι. Όταν είμαστε όρθιοι, η κυκλοφορία του αίματός μας ακολουθεί διαφορετική πορεία, μέσω φλεβών που φέρουν περισσότερη αντίσταση προκειμένου να μην μείνει χωρίς αίμα ο εγκέφαλός μας.
Στους ανθρώπους που βρίσκονται στη γη το αίμα κινείται ανάποδα στην έσω σφαγίτιδα φλέβα, όταν υπάρχει χαμηλότερα κάποιο εμπόδιο, όπως για παράδειγμα ένας όγκος στο θώρακα ενώ είναι γνωστό ότι η μηδενική βαρύτητα προκαλεί αλλαγές στη ροή του αίματος των ανθρώπων.
Οι ερευνητές διεξήγαν μετρήσεις και υπερηχογραφήματα του συγκεκριμένου αιμοφόρου αγγείου πριν και μετά τις αποστολές στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, όπως και σε 50 και 150 μέρες κατά τις διαστημικές τους πτήσεις.
Σε δύο από τους αστροναύτες η ροή του αίματος αντιστρεφόταν. Η Καρίνα Μάρσαλ Γκούμπελ από την εταιρεία KBR στο Χιούστον του Τέξας, υποθέτει ότι αυτό οφείλεται στην έλλειψη βαρύτητας η οποία προκαλεί μετακίνηση στα όργανα του θώρακα τα οποία πιέζουν την φλέβα προς τα κάτω. Η ίδια προσθέτει ότι αυτή η φλέβα είναι προδιατεθειμένη να μπλοκάρεται ή να λειτουργεί ανάλογα με το σημείο του σώματος στο οποίο βρίσκεται.
Σε πέντε άλλα μέλη της ομάδας το αίμα σ’ αυτή τη φλέβα ήταν λίγο – πολύ στάσιμο και σ’ έναν από αυτούς παρατηρήθηκε θρόμβος. Η Μάρσαλ – Γκούμπελ τόνισε ότι αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, καθώς οι θρόμβοι αίματος μπορεί να αποβούν θανατηφόροι αν μεταφερθούν στα πνευμόνια, όποτε το συγκεκριμένο άτομο που εμφάνισε θρόμβο άρχισε αμέσως να λαμβάνει την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.
Μετά τη συγκεκριμένη παρατήρηση, η ερευνητική ομάδα ζήτησε από ειδικούς να επανεξετάσουν όλες τις προηγούμενες εξετάσεις που είχαν γίνει σε αστροναύτες. Σ’ αυτή τη διαδικασία εντοπίστηκε ένας μικρός θρόμβος σε έναν αστροναύτη που είχε ήδη επιστρέψει στη Γη.
Η Μάρσαλ – Γκούμπελ τόνισε ότι τα ευρήματα αυτά ίσως πρέπει να κάνουν τις γυναίκες που βρίσκονται σε διαστημικούς σταθμούς και παίρνουν αντισυλληπτικά για την ρύθμιση της εμμήνου ρύσης τους να επανεξετάσουν αυτή την επιλογή, δεδομένου ότι αυτά τα φάρμακα αυξάνουν τον κίνδυνο δημιουργίας θρόμβων.
