Ρεπορτάζ: Σωτήρης Σκουλούδης
Η πολύ κακή και επιβλαβής συνήθεια του καπνίσματος, προς έκπληξη των ερευνητών, λόγω της νικοτίνης, φαίνεται ότι λειτουργεί ευεργετικά στην αντιμετώπιση του Covid-19 από τον ανθρώπινο οργανισμό. Έρευνα επιφανών επιστημόνων στη Γαλλία του καθηγητή ιατρικής Zahir Amoura και του νευροβιολόγου ειδικού στους νικοτινικούς υποδοχείς Jean-Pierre Changeux, επιβεβαιώνει την έρευνα που προηγήθηκε, του δικού μας Κωνσταντίνου Φαρσαλινού.
Παρά τις δυσμενείς συνέπειες του καπνίσματος που δεν αμφισβητούνται από κανέναν, τα στοιχεία και τα ποσοστά που προκύπτουν από την έρευνα είναι εντυπωσιακά και μιλούν από μόνα τους.
Ενδεικτικό ,ότι υπάρχουν 80% λιγότεροι καπνιστές μεταξύ των ασθενών του Covid-19 σε σχέση με το γενικό ποσοστό πληθυσμού ιδίου φύλου και ηλικίας. Έτσι, ο υπουργός Υγείας της Γαλλίας, Ολιβιέ Βεράν έδωσε το πράσινο φως για τσιρότα νικοτίνης που θα χορηγούνται με διαφορετικές δοσολογίες προληπτικά στο υγειονομικό προσωπικό, προκειμένου να διαπιστωθεί η προστατευτική δράση της νικοτίνης και η μέθοδος να εφαρμοστεί και σε νοσηλευόμενους ασθενείς.
Παράλληλα με τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών πάντως, η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας για το Κάπνισμα εξέδωσε ανακοίνωση για τις επιβλαβείς συνέπειες του καπνίσματος σε σχέση με τις λοιμώξεις από τον κορωνοϊό. Οι επιστήμονες που εκπόνησαν τις παραπάνω έρευνες τονίζουν την επείγουσα ανάγκη να αξιοποιηθεί η νικοτίνη ως θεραπευτικό μέτρο προστασίας για τον κορωνοϊό, και βεβαίως αντιτίθενται κι αυτοί στο κάπνισμα, το οποίο αποτελεί τη νούμερο ένα αιτία πρόωρου και αποτρέψιμου θανάτου.
Το zougla.gr επικοινώνησε με τον Κωνσταντίνο Φαρσαλινό, ο οποίος εξήγησε τα πορίσματα των μελετών του και τις εξελίξεις στη Γαλλία. Όπως επισημαίνει, αντίστοιχα πορίσματα με παρόμοια αποτελέσματα προκύπτουν κι από άλλες εν εξελίξει έρευνες σε ασθενείς Covid-19 και σε άλλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, ενώ τονίζει ότι θα πρέπει οι Αρχές να εξετάσουν το ενδεχόμενο να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Γαλλίας.
Δείτε τη συνέντευξη:
Απροσδόκητα χαμηλός ο αριθμός των καπνιστών που νόσησαν στην Κίνα
Στις 23 Μαρτίου, γίνεται προδημοσίευση της σχετικής μελέτης με επικεφαλής τον Δρ. Κωνσταντίνο Φαρσαλινό (σε 1.546 ασθενείς) και μία μέρα αργότερα το zougla.gr δημοσίευσε τα πρώτα πορίσματα , τα οποία στη συνέχεια των ερευνών του Κωνσταντίνου Φαρσαλινού, όχι απλά επιβεβαιώθηκαν, αλλά ενισχύθηκαν!
Στις 3 Απριλίου ολοκληρώνεται η νέα πιο εκτεταμένη μελέτη που αφορά σε 5.960 ασθενείς και στις 6 Απριλίου κατατίθεταιγια δημοσίευση σε επιστημονικό περιοδικό, η οποία έχει γίνει αποδεκτή και αναμένεται να δημοσιευτεί σύντομα.
Όσα αναγράφονται στη μελέτη του οδήγησαν και άλλους επιστήμονες σε αντίστοιχες έρευνες και συμπεράσματα. Εξ ου και σήμερα ανακοινώθηκε ότι στη Γαλλία ξεκινούν κλινικές έρευνες σε ασθενείς Covid-19 προκειμένου να αποδειχτεί η προστατευτική αυτή δράση της νικοτίνης.
O Έλληνας επιστήμονας, σε συνεργασία με την καθηγήτρια Αναστασία Μπαρμπούνη από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και τον Raymond Niaura από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης ανέλυσαν τα δεδομένα από όλες τις δημοσιευμένες μελέτες από την Κίνα που περιγράφουν τα κλινικά χαρακτηριστικά ασθενών του Covid-19 και αναφέρουν στοιχεία για την καπνιστική τους συνήθεια.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της πρώτης μελέτης, από το σύνολο των 1546 νοσηλευόμενων με COVID-19 σε νοσοκομεία της Κίνας, που αναλύθηκαν στις 5 μελέτες που εξετάστηκαν, φαίνεται ότι οι καπνιστές που νόσησαν από τον κορωνοϊό ήταν μόλις το 10,2% του συνόλου των ασθενών. Αυτό είναι ένα ποσοστό που προκαλεί μεγάλη έκπληξη, καθώς τα ποσοστά των καπνιστών στην Κίνα είναι ιδιαίτερα υψηλά. Σύμφωνα με τους ερευνητές, το αναμενόμενο ποσοστό των ασθενών που κάπνιζαν θα έπρεπε να είναι 31,3%.
Η διαφορά αυτή των 20 ποσοστιαίων μονάδων βρέθηκε πως είναι στατιστικά σημαντική. Σημειώνεται ότι μεταξύ των νοσηλευόμενων, το 58% ήταν άνδρες και το 42% γυναίκες.
Στο περιεχόμενο της μελέτης αναφέρουν οι ερευνητές:
«Υπάρχουν πολλές εικασίες σχετικά με τις επιπτώσεις του καπνίσματος στη νόσο COVID-19. Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο για λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, και αναφορές στα μέσα ενημέρωσης υποδηλώνουν ότι μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο προσβολής από το κορωναϊό 2 (SARS-CoV-2), τον ιό που είναι υπεύθυνος για τη νόσο COVID-19.
»Η παρούσα μελέτη εξέτασε για πρώτη φορά τον επιπολασμό καπνίσματος μεταξύ των νοσηλευόμενων ασθενών με COVID-19 στην Κίνα και την συνέκρινε με τον αναμενόμενο επιπολασμό με βάση το κάπνισμα σε όλο τον πληθυσμό. Η ανάλυση έλαβε υπόψη την μεγάλη διαφορά στον επιπολασμό καπνίσματος μεταξύ ανδρών και γυναικών στην Κίνα καθώς το κάπνισμα είναι σημαντικά συχνότερο στους άνδρες.
»Ο επιπολασμός καπνίσματος μεταξύ των νοσηλευόμενων περιπτώσεων COVID-19 στην Κίνα ήταν ασυνήθιστα χαμηλός σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Ο πραγματικός επιπολασμός καπνίσματος σε νοσηλευόμενους με COVID-19 ήταν περίπου το ένα τρίτο του αναμενόμενου επιπολασμού. Αυτή η προκαταρκτική ανάλυση, με δεδομένο ότι τα αναφερόμενα δεδομένα στις δημοσιευμένες μελέτες είναι ακριβή, δεν υποστηρίζει το επιχείρημα ότι το κάπνισμα αποτελεί παράγοντα κινδύνου για νοσηλεία με COVID-19, και μπορεί μάλιστα να έχει προστατευτικό ρόλο».
Στη συνέχεια οι επιστήμονες επέκτειναν την έρευνα τους στα δεδομένα 5.960 ασθενών και εκπονήθηκε νέα μελέτη. Τα συμπεράσματά τους ενισχύθηκαν: Το ποσοστό των καπνιστών μεταξύ αυτών κυμαίνεται από 1,4% έως 12,6%! Η μέση τιμή είναι 6,5%.
.jpg)
Και οι επιστήμονες καταλήγουν στην τελευταία τους μελέτη: «Η γενική συμβουλή για τη διακοπή του καπνίσματος ως μέτρο για μείωση των κινδύνων για την υγεία ισχύει κανονικά. Τα ευρήματα αυτά, σε συνδυασμό με κάποιες ιδιότητες της νικοτίνης, μας οδηγούν στην πρόταση να θεωρηθεί η χορήγηση φαρμακευτικής νικοτίνης ως μια πιθανή επιλογή αντιμετώπισης του Covid-19 σε ασθενείς».
Η πρώτη σελίδα της υπό δημοσίευση μελέτης:
Τονίζουμε πως ο Δρ. Κωνσταντίνος Φαρσαλινός έχει εκπονήσει δεκάδες έρευνες γύρω από το κάπνισμα και το ηλεκτρονικό τσιγάρο σε συνεργασία με Έλληνες και ξένους επιστήμονες, ενώ έχει συμμετάσχει επίσης σε δεκάδες σχετικά συνέδρια σε όλο τον κόσμο. Ακριβώς για αυτή του την ερευνητική δραστηριότητα έχει διακριθεί και ως ένας από τους «Highly Cited Researcher 2019», δηλαδή περιλαμβάνεται στη λίστα των επιστημόνων με τη μεγαλύτερη επιρροή στην παγκόσμια επιστημονική έρευνα την τελευταία δεκαετία.
Οι κλινικές έρευνες στη Γαλλία
Όπως αναφέρθηκε, στο νοσοκομείο La Pitié-Salpêtrière στο Παρίσι ξεκινούν άμεσα δοκιμές πρόληψης και θεραπείας με την χρήση τσιρότων νικοτίνης.
Η υπόθεση της έρευνας υποστηρίζεται από τα συμπεράσματα της παραπάνω μελέτης αλλά και άλλων που ακολούθησαν, δηλαδή την ύπαρξη χαμηλού ποσοστού καπνιστών μεταξύ των νοσηλευομένων ασθενών της Covid-19. Η επιβεβαίωση αυτού του γεγονότος θα έλθει από τα αποτελέσματα γαλλικής έρευνας που πραγματοποιείται επί 350 νοσηλευόμενων ασθενών και 150 ελαφρύτερων περιστατικών της Covid-19 ( που έχουν επιβεβαιωθεί από τεστ PCR).
«Μεταξύ των ασθενών αυτών δεν υπάρχουν παρά 5% καπνιστές», δήλωσε ο καθηγητής Ιατρικής Zahir Amoura, επικεφαλής της μελέτης. «Δηλαδή, υπάρχουν 80% λιγότεροι καπνιστές μεταξύ των ασθενών της Covid σε σχέση με το ποσοστό τους στον γενικό πληθυσμό, ίδιου φύλου και ηλικίας».
«Σύμφωνα με την υπόθεση, η νικοτίνη προσκολλάται στον κυτταρικό υποδοχέα που χρησιμοποιείται από τον κορονοϊό και τον εμποδίζει να προκολληθει» και κατά συνέπεια να διεισδύσει στα κύτταρα και να εξαπλωθεί στον οργανισμό», δηλώνει ο καθηγητής Jean-Pierre Changeux, του Ινστιτούτου Παστερ και του Collège de France.
Ο επιφανής νευροβιολόγος, ειδικός στους νικοτινικούς υποδοχείς, είναι εκ των συντακτών άρθρου για το θέμα αυτό στην επιθεώρηση Comptes Rendus de Biologie , της Ακαδημίας Επιστημών, της οποίας είναι μέλος.
Αφού δόθηκε το πράσινο φως με την υποστήριξη του υπουργού Υγείας της Γαλλίας Ολιβιέ Βεράν, τα τσιρότα νικοτίνης θα χορηγηθούν με διαφορετικές δοσολογίες σε τρεις δοκιμές: προληπτικά σε υγειονομικό προσωπικό, για να διαπιστωθεί εάν έχουν προστατευτική δράση, θεραπευτικά σε νοσηλευόμενους ασθενείς, για την άμβλυνση των συμπτωμάτων τους και τέλος σε βαριά περιστατικά που βρίσκονται στην εντατική, σύμφωνα με τον καθηγητή Zahir Amoura, ο οποίος θεωρεί ότι είναι πιθανόν οι καπνιστές ασθενείς να δουν επιβάρυνση της κατάστασής τους εξαιτίας της απότομης στέρησης του καπνού, αλλά αυτό μένει να επιβεβαιωθεί.
Ο κεντρικός ρόλος του υπο εξέτασιν υποδοχέα, του νικοτινικού υποδοχέα της ακετυλοχολίνης, στην εξάπλωση του ιού στον οργανισμό, θα έδινε μία εξήγηση για την εμφάνιση διαφόρων συμπτωμάτων της Covid-19, όπως η απώλεια της όσφρησης και οι νευρολογικές επιπλοκές, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Η επιτροπή του Υπουργείου Υγείας κατά του καπνίσματος
Η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας για το Κάπνισμα με σημερινή ανακοίνωσή της πάντως εκτιμά ότι η πανδημία του νοσήματος από τον νέο κορωνοϊού αναδεικνύει για πρώτη φορά το κάπνισμα ως άμεση απειλή της ανθρώπινης ζωής και της Δημόσιας Υγείας.
Ακολουθεί η ανακοίνωση:
Η βιβλιογραφία της χρήσης προϊόντων καπνού (τσιγάρων, πούρων, ηλεκτρονικών τσιγάρων, ναργιλέ, θερμαινόμενων μη καιομένων, νέων καπνικών προϊόντων κ.α.) σε σχέση με τη νόσο COVID-19 δεν είναι πλούσια, επιβάλλεται όμως, η κατά το δυνατόν υπεύθυνη ενημέρωση του κοινού με βάση τα μέχρι στιγμής διεθνή δεδομένα και την εμπειρία των μελών της Επιτροπής.
Συγκεκριμένα επισημαίνονται τα ακόλουθα:
1.Μεταδοτικότητα COVID-19
Είναι αδιαμφισβήτητο, ότι κάθε χρήση καπνικού προϊόντος, ιδίως μάλιστα το χρόνιο κάπνισμα, προκαλεί μείωση της άμυνας του αναπνευστικού συστήματος και προδιαθέτει για εμφάνιση συχνών βρογχιτιδικών και πνευμονικών λοιμώξεων. Αυτό έχει πιστοποιηθεί για τους ιούς του κοινού κρυολογήματος και της γρίπης (Arcani L. 2004, Arch Intern Med), φαίνεται ότι επιβεβαιώνεται, ως προς την βαρύτερη πορεία της νόσου και για τον ιό SARS-CoV-2 (Zhang et al. Lancet 2020, Guan et al. NEJM 2020).
Ειδικότερα, έχει αποδειχθεί ότι ο κορωνοϊός αυτός προσπερνά σχετικά εύκολα την υπολειτουργική άμυνα του κροσσωτού επιθηλίου των αεροφόρων οδών των καπνιστών και προσκολλάται στο αναπνευστικό σύστημα με ειδικούς υποδοχείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE-2).Η γονιδιακή έκφραση του ενζύμου αυτού είναι υπερλειτουργική στον καπνιστή (Cai 2020), ο οποίος με αυτόν το μηχανισμό παρέχει περισσότερους υποδοχείς και ακόμη πιο πρόσφορο έδαφος για προσκόλληση το ιού στον πνεύμονα(Zhang et al. Crit Care Med 2020)
Επίσης τονίζεται ότι η χρήση προϊόντων καπνού :
• συνεπάγεται πολύ μεγάλη αύξηση της επαφής των χεριών με το στόμα
• φέρνει σε συχνή επαφή τα δάκτυλά με δυνητικά μολυσμένα αντικείμενα
(πακέτο, σπίρτα, αναπτήρας, συσκευές ατμίσματος, συστήματα ναργιλέ
κ.α.) ανεξάρτητα από τη χρήση προστατευτικών γαντιών
• δυσχεραίνει τη σωστή χρήση μάσκας
2. Βαρύτητα COVID-19
Η γνωστή από την εποχική γρίπη, βαρύτερη πορεία των ιογενών λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος στους χρήστες προϊόντων καπνού, επιβεβαιώνεται και με τον SARS-CoV-2.Αναφορές από την Κίνα ανεβάζουν το ποσοστό των καπνιστών ασθενών με COVID-19 που χρειάσθηκε να εισαχθούν σε ΜΕΘ στο 12.3%, ενώ οι μη καπνιστές ήταν μόλις 4,7% (Guan et al NEJM 2020)
3. Δυσμενής πρόγνωση COVID-19
Πρόσφατη μελέτη από τη Κίνα (Zhou et al 2020) αναφέρει 9% απώλεια ζωής σε καπνιστές, συγκριτικά με 4% σε μη καπνιστές ασθενείς
4. Διασπορά COVID-19
Ο προσυμπτωματικός ή ασυμπτωματικός καπνιστής και ιδίως ο πάσχων από ΧΑΠ, με τον χρόνιο βήχα του, προκαλεί μεγαλύτερη σταγονιδιακή διασπορά της νόσου. Τα μικροσταγονίδια από βίαιη εκπνοή ή βήχα σε κλειστό χώρο εξακοντίζονται με ταχύτητα άνω των 10m/sec και φθάνουν σε απόσταση μεγαλύτερη των επτά μέτρων (Bourbuido L. JAMA 2020)
Ο χρήστης προϊόντων καπνού, επιπλέον παράγει ρύπους που δυνητικά συμβάλλουν στη διασπορά της νόσου (αποτσίγαρα, αιωρούμενα σωματίδια, τριτογενές κάπνισμα από ρύπανση δαπέδου, επίπλων κ.α.)
5. Παθητικό κάπνισμα – προστασία παιδιών
Η απαγόρευση των μετακινήσεων, που εφαρμόζεται για την αντιμετώπιση της πανδημίας, αυξάνει τον κίνδυνο οικογενειακής έκθεσης, ιδίως μικρών παιδιών, σε δευτερογενές και τριτογενές παθητικό κάπνισμα μέσα στο σπίτι
Στον καπνιστή, που έχει απόλυτη ανάγκη το κάπνισμα, συνιστάται να καπνίζει μόνο σε εξωτερικό χώρο (αυλή ή βεράντα) και εκτός θέας μικρών παιδιών
6. Περιορισμός στο σπίτι – stress
Ο περιορισμός στο σπίτι και η συνεχής συμβίωση μέσα σε μικρό χώρο είναι στρεσογόνοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά το συναίσθημα, τον ύπνο, τις ανθρώπινες σχέσεις και να αυξήσουν την επιθυμία των καπνιστών για χρήση καπνικών προϊόντων. Το ίδιο ισχύει για την αυξημένη επιθυμία για πρόσληψη γλυκών και αλκοόλ
Η διατήρηση μιας τακτικής ρουτίνας στο ύπνο, στα γεύματα, στην άσκηση, στην εργασία και στη διασκέδαση θα μετριάσει της αρνητικές επιδράσεις της απομόνωσης
Η υπερσυγκέντρωση στις ειδήσεις για τον ιό δεν βοηθάει και η ασχολία αυτή προτείνεται να είναι περιορισμένη.
Με βάση τις παρά πάνω συνοπτικές παρατηρήσεις, η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για τον Έλεγχο του Καπνίσματος επισημαίνει ότι:
Η αμεσότητα και η οξύτητα της επιδημίας του κορωνοϊού, αποτελεί έναν ιδιαίτερα σημαντικό λόγο για διακοπή και γενική μείωση της χρήσης προϊόντων καπνού, από κάθε είδους καπνιστή.
Ευκολότερη είναι η άμεση διακοπή του καπνίσματος από ευκαιριακούς χρήστες, που ίσως είναι και λιγότερο εξαρτημένοι.
Η αντιμετώπιση του στρες της απομόνωσης είναι σημαντικός συντελεστής διακοπής του καπνίσματος .
Το παθητικό κάπνισμα μέσα στο σπίτι, κατά τη διάρκεια της απαγόρευσης των μετακινήσεων, είναι σοβαρό πρόβλημα για όλη τη οικογένεια και ιδίως για τα παιδιά.
Αναμένεται με ενδιαφέρον η ανάλυση των αποτελεσμάτων του καπνίσματος ως παράγοντα κινδύνου σε σχέση με την εμφάνιση, την βαρύτητα και την έκβαση της νόσου CΟVID-19 στη χώρα μας.
Η Επιτροπή θεωρεί ότι:
Τέτοιου είδους άμεσες ανακοινώσεις επί του θέματος, θα συμβάλουν ουσιαστικά στην ωριμότερη αντιμετώπιση όχι μόνο του καπνίσματος αλλά και της διασποράς του ιού SARS-CoV-2.
Ιδιαίτερη έρευνα επιβάλλεται για τον ρόλο του ενζύμου ACE-2,ως παράγοντα κινδύνου μεταδοτικότητας της πανδημίας, τόσον όσον αφορά στην συχνότερη εμφάνιση της νόσου σε καπνιστές, όσο και στην μακρόχρονη διασπορά του ιού από «ιαθέντες από τη νόσο» καπνιστές.
Η Επιτροπή μας είναι πρόθυμη και έτοιμη να συμβάλει σε τέτοιου είδους επιστημονική έρευνα.
Οι μαθητές, και γενικά οι νέοι άνθρωποι, που έχουν διδαχθεί και γνωρίζουν τις συνέπειες της χρήσης προϊόντων καπνού, αυτήν την κρίσιμη περίοδο, καλούνται να υψώσουν ακόμη ισχυρότερη φωνή κατά του καπνίσματος για προστασία από τον κορωνοϊό, τόσο των ίδιων των καπνιστών, όσο και όλης της οικογένειας.
Τέλος, η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για τον Έλεγχο του Καπνίσματος εκτιμά ότι η μέχρι σήμερα επιτυχής αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού στη χώρα μας αποτελεί έκφραση της ίδιας ώριμης κοινωνικής συμπεριφοράς, που πρόσφατα οδήγησε στην εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου και στην μείωση της χρήσης προϊόντων καπνού, με την απλή διαδικασία της αποδοχής και της πρόθυμης εφαρμογής των νόμων του κράτους για προστασία της δημόσια υγείας.
