Η αφαίρεση του προστάτη με χειρουργική επέμβαση λόγω καρκίνου έχει αντίκρισμα κυρίως για τους νεότερους ασθενείς και όχι για τους πιο γέρους, σύμφωνα με μια νέα μεγάλη σκανδιναβο-αμερικανική επιστημονική έρευνα. Οι καρκινοπαθείς κάτω των 65 ετών που αφαιρούν γρήγορα τον όγκο, αντί να περιμένουν την εξέλιξή του, αυξάνουν τις πιθανότητές επιβίωσής τους, όμως δεν ισχύει το ίδιο για τους ασθενείς άνω των 65 ετών.
Η μελέτη αναθερμαίνει την χρόνια διαμάχη για το κατά πόσο είναι καλύτερα ένας ασθενής με όγκο στον προστάτη να κάνει αμέσως επέμβαση ή να ακολουθήσει τακτική αναμονής του τύπου «βλέποντας και κάνοντας», με το σκεπτικό ότι η χειρουργική αφαίρεση μπορεί να είναι περιττή και να προκαλέσει ανεπιθύμητες παρενέργειες.
Οι ερευνητές από 14 νοσοκομεία στη Σουηδία, τη Φινλανδία, την Ισλανδία και τις ΗΠΑ, με επικεφαλής τον καθηγητή Γιαν Έρικ Γιόχανσον του σουηδικού Πανεπιστημίου Ορέμπρο και την επίκουρη καθηγήτρια επιδημιολογίας Τζένιφερ Ράιντερ της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο διεθνούς κύρους ιατρικό περιοδικό «New England Journal of Medicine», παρακολούθησαν επί 24 χρόνια την πορεία σχεδόν 700 καρκινοπαθών με τοπικό όγκο στον προστάτη. Οι μισοί από αυτούς έκαναν χειρουργική επέμβασή για την αφαίρεσή του, ενώ οι υπόλοιποι έκαναν απλώς τακτικούς διαγνωστικούς ελέγχους και, κατά περίπτωση, ορμονική θεραπεία.
Συγκριτικά, η ομάδα που είχε χειρουργηθεί (μεταξύ 1989 – 1999), τα πήγε καλύτερα σε βάθος χρόνου. Η μελέτη έδειξε ότι η επέμβαση (προστατεκτομή) μείωσε τον κίνδυνο θανάτου από καρκίνο του προστάτη κατά 44% κατά μέσο όρο για την επόμενη εικοσαετία. Έως το τέλος του 2012, 200 ασθενείς είχαν πεθάνει, έναντι 247 στη δεύτερη ομάδα που δεν είχε χειρουργηθεί και απλώς έκανε «τσεκ απ» (ποσοστά θανάτων 56% και 69% αντίστοιχα).
Όμως το όφελος δεν ήταν καθόλου ίδιο στις επιμέρους ηλικιακές ομάδες των χειρουργημένων ασθενών. Αυτοί που ωφελήθηκαν κυρίως ήσαν άτομα κάτω των 65 ετών την εποχή της διάγνωσης, με μέτρια επιθετικό καρκίνο. Αντίθετα, δεν μειώθηκαν διαχρονικά οι θάνατοι στους ασθενείς άνω των 65 ετών.
Η μελέτη επίσης διαπίστωσε ότι το 40% των ασθενών της δεύτερης ομάδας που δεν είχε χειρουργηθεί, μετά από δύο δεκαετίες δεν χρειάζονταν ούτε επέμβαση, ούτε άλλη θεραπεία, επειδή ο όγκος τους εξελισσόταν πολύ αργά και θεωρείτο χαμηλού κινδύνου. Όπως είπε η Τζένιφερ Ράιντερ, «αυτό δείχνει ότι ένα μεγάλο ποσοστό ανδρών με τοπικό καρκίνο του προστάτη μπορούν να ζήσουν για πολλά χρόνια χωρίς καμία σημαντική επίπτωση στην υγεία τους».
Ο καρκίνος του προστάτη είναι η πιο συχνή μορφή καρκίνου στους άνδρες. Ο όγκος είτε μεγαλώνει πολύ γρήγορα και κάνει μεταστάσεις σε άλλα σημεία, είτε αναπτύσσεται πολύ αργά, δεν εμφανίζει συμπτώματα και δεν θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του ασθενούς μέχρι τον θάνατό του από άλλη αιτία.
Όσο βελτιώνονται οι διαγνωστικές τεχνικές, τόσο γίνεται έγκαιρη διάγνωση όγκων που δεν είναι απειλητικοί για τη ζωή, αλλά οι οποίοι, για προληπτικούς λόγους, συχνά αφαιρούνται. Όπως παρατήρησε ο Γιαν Έρικ Γιόχανσον, μέχρι σήμερα παραμένει δύσκολο να προσδιοριστεί τι είναι τελικά καλύτερο για κάθε ασθενή, πράγμα που αναπόφευκτα έχει ως συνέπεια μερικοί να κάνουν επέμβαση ή άλλη θεραπεία, που δεν είναι αναγκαία.
Περίπου το 80% των ανδρών που αφαιρούν τον προστάτη τους, εμφανίζουν στυτική δυσλειτουργία και σχεδόν το ένα τρίτο ακράτεια ούρων – είτε η επέμβαση ήταν επιτυχής, είτε όχι. Οι ερευνητές ανέφεραν ότι σε μεγάλο βαθμό ο ίδιος ο ασθενής καλείται να ζυγίσει τα υπέρ και τα κατά, ώστε να αποφασίσει, ανάλογα με την ηλικία του και με άλλους παράγοντες (π.χ. αν έχει κάποια άλλη σοβαρή ασθένεια), κατά πόσο θα προχωρήσει στο χειρουργείο. Οι γιατροί ελπίζουν ότι στο μέλλον θα είναι σε θέση να κάνουν καλύτερες προγνώσεις για την εξέλιξη καθενός καρκίνου, ώστε να βοηθήσουν τους ασθενείς στη δύσκολη αυτή απόφαση.
