Ζήσης Ψάλλας
Στην παραδοσιακή μαστογραφική εξέταση, όλος ο ιστός του μαστού συλλαμβάνεται σε μία εικόνα. Από την άλλη πλευρά, η τομοσύνθεση του μαστού είναι τρισδιάστατη και λειτουργεί σύμφωνα με την ίδια αρχή με αυτή που είναι γνωστή ως τομογραφία. Αυτό σημαίνει ότι πολλές εικόνες με ακτίνες Χ χαμηλής δοσολογίας λαμβάνονται από το στήθος από διαφορετικές γωνίες, οι οποίες ανακατασκευάζονται σε έναν υπολογιστή για να δείξουν λεπτά στρώματα του μαστού. Με περισσότερες και βελτιωμένες πληροφορίες εικόνων και λιγότερο επικαλυπτόμενες δομές ιστών, αυξάνεται η πιθανότητα ανίχνευσης των καρκινικών όγκων. Περαιτέρω, η δόση ακτινοβολίας μπορεί να μειωθεί υπό ορισμένες συνθήκες.
«Με την τομοσύνθεση του μαστού εντοπίστηκαν 34% περισσότεροι καρκινικοί όγκοι σε σύγκριση με τον τρέχοντα μαστογραφικό έλεγχο, ενώ ταυτόχρονα καταφέραμε να μειώσουμε τη συμπίεση του μαστού κατά τη διάρκεια της εξέτασης, κάτι που μπορεί να ενθαρρύνει περισσότερες γυναίκες να συμμετάσχουν στην εξέταση» ανέφερε η Sophia Zackrisson, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Lund University και ακτινολόγος στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Skåne (SUS), στη Σουηδία.
Αλλά πρόσθεσε: «Ωστόσο, πρέπει να καλέσουμε πίσω ορισμένες γυναίκες για περισσότερες εξετάσεις σε σχέση με την παραδοσιακή μαστογραφία. Να επιβεβαιώσουμε ότι αυτές οι γυναίκες δεν είχαν καρκίνο, καθώς αυτή η μέθοδος βρίσκει περισσότερες δομές στο στήθος εν γένει. Υπάρχει ανάγκη βελτίωσης της ανίχνευσης του καρκίνου και για πολλές γυναίκες η τομοσύνθεση του μαστού είναι σαφώς η καταλληλότερη μέθοδος. Η τομοσύνθεση είναι κάτι θα εισαχθεί ως η επικρατούσα μέθοδος, το ερώτημα είναι απλά πότε και σε ποια έκταση».
Η τομοσύνθεση χρησιμοποιείται ήδη στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Skåne, μεταξύ άλλων, για να διερευνήσει τον καρκίνο του μαστού. Πριν από μια πιθανή εισαγωγή μεγάλης κλίμακας στο γενικό πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου, η ερευνητική ομάδα διεξάγει τώρα μια μελέτη κόστους-οφέλους.
Όλοι οι τύποι ανίχνευσης ενέχουν τον κίνδυνο υπερδιάγνωσης, που με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε αδικαιολόγητες θεραπείες. Ως εκ τούτου, οι ερευνητές, σε συνεργασία με συναδέλφους τους από την Ευρώπη, θα πραγματοποιήσουν μια μετα-ανάλυση συγκεντρώνοντας και εξετάζοντας τα μέχρι τώρα συνολικά αποτελέσματα.
Ένα πρόβλημα για την εισαγωγή της τρισδιάστατης μαστογραφίας είναι η έλλειψη ακτινολόγων που μπορούν να κάνουν διάγνωση με το αυξημένο υλικό εικόνων που παράγει η μέθοδος. Ωστόσο, η μέθοδος που χρησιμοποιείται στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Skåne μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική από εκείνες που εξετάστηκαν σε προηγούμενες διεθνείς μελέτες κατά τις οποίες συνδυάστηκε η 3-D με την παραδοσιακή μαστογραφική εξέταση. Αυτό οδήγησε σε περισσότερο υλικό εικόνων και υψηλότερη δόση ακτινοβολίας.
«Έχουμε δείξει ότι μπορούμε να επιτύχουμε το ίδιο αποτέλεσμα με μια απλούστερη και ίσως ακόμα καλύτερη μέθοδο» είπε η Zackrisson.
Στο μέλλον, ένα μέρος της διάγνωσης εικόνων σχετικά με την τομοσύνθεση μαστού μπορεί να αυτοματοποιηθεί με τη βοήθεια υπολογιστών αλλά θα χρειαστεί χρόνος για κάτι τέτοιο. Για την ώρα υπάρχει έλλειψη κατάλληλου και δοκιμασμένου προς χρήση λογισμικού αλλά οι μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο The Lancet Oncology.
Πηγή: One-view breast tomosynthesis versus two-view mammography in the Malmö Breast Tomosynthesis Screening Trial (MBTST): a prospective, population-based, diagnostic accuracy study, The Lancet Oncology (2018). DOI: 10.1016/S1470-2045(18)30521-7
