Γονιδιακή θεραπεία κατά του καρκίνου
H γονιδιακή θεραπεία, μια νέα μέθοδος που αναπτύχθηκε στην Κίνα, έδωσε στην ανθρωπότητα ελπίδες για την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης νόσου.
Όταν τον Ιανουάριο του 2003 ο Άρθουρ Γουινιάρσκι, ένας 48χρονος Πολωνοαμερικανός έμπορος, επισκέφτηκε το γιατρό του για ένα απλό τσεκάπ έχασε τη Γη κάτω από τα πόδια του. Η διάγνωση ήταν τρομακτική: όγκος στον εγκέφαλο και στην αυχενική μοίρα. O Γουινιάρσκι ξεκίνησε ένα άνισο και κοπιαστικό αγώνα που συμπεριελάμβανε και τις τρεις μάχιμες μονάδες της ογκολογίας: πρώτα εγχείριση, κατόπιν ακτινοβολίες και στο τέλος χημειοθεραπείες.
Όμως το Μάρτιο του 2003 οι ογκολόγοι στο Βερολίνο σήκωσαν τα χέρια ψηλά, λέγοντάς του πως δεν είχαν άλλα, πλέον, όπλα και ότι μπορούσε να ελπίζει μόνο σ’ ένα θαύμα, το οποίο και έγινε.
Κάποιος γνωστός της οικογένειάς του διάβασε σ’ ένα άρθρο για τη γονιδιακή θεραπεία -μια νέα θεραπεία που εφαρμόζαν την περίοδο εκείνη στην Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας.
Ο Γουινιάρσκι έστειλε το ιστορικό του στον ερευνητή που αναφερόταν στο σχετικό άρθρο, ελάχιστες ώρες αργότερα έλαβε την ακόλουθη απάντηση: “Νομίζω ότι είμαστε σε θέση να σας βοηθήσουμε δυναμικά”. Στις αρχές Απριλίου ο ασθενής βρέθηκε στο Πεκίνο όπου συνάντησε τον καθηγητή Νιού Κι, ογκολόγο στο Πανεπιστήμιο Τονγκρέν του Πεκίνου τα υπόλοιπα είναι ιστορία.
Σήμερα ο Γουινιάρσκι είναι πολύ καλύτερα και ατενίζει το μέλλον του με αισιοδοξία και εμπιστοσύνη. Με βάση τα μέχρι στιγμής στοιχεία που έχουν συγκεντρώσει οι Κινέζοι, το 64% από 136 ασθενείς θεραπεύτηκαν μέσα σε 16 μήνες. Κάθε βδομάδα γίνεται και μία ένεσιμη γονιδιακή θεραπεία στον όγκο για συνολικό χρονικό διάστημα δύο μηνών, σε συνδυασμό με ακτινοβολίες. Ανάλογη επιτυχία σημείωσαν και Αμερικανοί ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Μπέιλορ, οι οποίοι παρασκεύασαν ένα εμβόλιο κατά του καρκίνου του πνεύμονα.
Το GVAX, όπως ονομάζεται, περιέχει ένα γονίδιο που επιτρέπει στο ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς να αναγνωρίσει τα καρκινικά κύτταρα και να τους επιτεθεί για να τα καταστρέψει. Οι κλινικές δοκιμές είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές, ωστόσο, όπως τονίζουν οι ειδικοί, τόσο το κινεζικό όσο και το αμερικανικό εμβόλιο θα πρέπει να δοκιμαστούν σε πολλούς ακόμα ασθενείς πριν συναχθούν οριστικά συμπεράσματα.
Μυελός εναντίον λεμφώματος
Μια επαναστατική μέθοδος μεταμόσχευσης μυελού των οστών βοηθά στην αντιμετώπιση των λεμφωμάτων.
Στην Ιταλία οι επιστήμονες προχώρησαν σε μια νέα τεχνική μεταμόσχευσης του μυελού των οστών, τον οποίο λαμβάνει ο ίδιος ο ασθενής. Πρόσφατα στοιχεία καταδεικνύουν ότι η μέθοδος αυτή καταπολεμά τα λεμφώματα τύπου non-Hodgkin που συνήθως προσβάλλουν τους ηλικιωμένους.
Επικεφαλής των Ιταλών επιστημόνων είναι ο Πάολο Κοραντίνι, διδάκτωρ αιματολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου και διευθυντής του προγράμματος μεταμόσχευσης μυελού του εκεί Ογκολογικού Ινστιτούτου. Αρχικά ο Κοραντίνι εγχέει στους ασθενείς του έναν αυξητικό παράγοντα που αναγκάζει το μυελό των οστών να παραγάγει βλαστοκύτταρα. Στη συνέχεια παίρνει αίμα από τους ασθενείς και διαχωρίζει τα βλαστοκύτταρα, τα οποία καταψύχει, επαναχορηγώντας το υπόλοιπο αίμα στον ασθενή.
Όταν η ασθένεια γίνει επιθετική υποβάλλει τον πάσχοντα σε ισχυρή χημειοθεραπεία που αποδεκατίζει τόσο τα καρκινικά όσο και τα κύτταρα του μυελού των οστών. Αμέσως μετά μεταγγίζει στον ασθενή τα δικά του αποψυγμένα βλαστοκύτταρα, τα οποία επανεγκαθίστανται στο μυελό των οστών. Τον Ιούνιο ο Κοραντίνι δημοσίευσε τα αποτελέσματα της θεραπείας που εφάρμοσε σε 70 ασθενείς. Σύμφωνα μ’ αυτά, θεράπευσε τους 58 (ποσοστό 82,8%).
Αυτοάνοσες ασθένειες
Μέχρι σήμερα απαλύναμε απλώς τα συμπτώματα αυτού του είδους των ασθενειών. Σε λίγο θα ελέγχουμε την “επανάσταση” του ανοσοποιητικού συστήματος.
Οι αυτοάνοσες ασθένειες ονομάζονται έτσι γιατί προκαλούνται από την “ανταρσία” του ανοσοποιητικού συστήματος ενάντια στα όργανα τα οποία θα όφειλε να υπερασπίζεται.
Οι πιο γνωστές είναι ο λύκος και η ρευματοειδής αρθρίτιδα, στην οποία έχουν επικεντρώσει την προσοχή τους οι ερευνητές.
To ενδιαφέρον των επιστημόνων επικεντρώνεται σε δύο “ύποπτους” παράγοντες: το TNF άλφα και στα λεμφοκύτταρα Τ, από τα οποία προέρχονται τα μακροφάγα κύτταρα που εμφανίζονται στις άρρωστες αρθρώσεις. Υπό κανονικές συνθήκες το ΤΝF άλφα “δολοφονεί” τα καρκινογόνα κύτταρα. Αν όμως το ανοσοποιητικό σύστημα “τρελαθεί” και το παραγάγει σε μεγάλες ποσότητες, προκαλείται η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Ο Τζόελ Κρέμερ, από το Κέντρο Ρευματολογίας Albany των ΗΠΑ, ανακάλυψε ότι τα φάρμακα που μπλοκάρουν το TΝF άλφα μειώνουν τη φλεγμονή των αρθρώσεων και καθυστερούν την εξέλιξη της ασθένειας. Ωστόσο είναι ακόμα νωρίς για την εξαγωγή συμπερασμάτων, καθώς μόνο το 40% των πασχόντων είδε σημαντική βελτίωση. “Σπάνε” το κλειδί.
Όσον αφορά στα λεμφοκύτταρα Τ, πολλαπλασιάζονται μόνο όταν ενεργοποιηθούν δύο βιολογικά “κλειδιά”. Αρκεί να μπλοκαριστεί η μία από τις δύο “κλειδαριές” για να αποτραπεί η ενεργοποίηση. Για να κλείσει η μία “κλειδαριά” που ενεργοποιεί τα λεμφοκύτταρα Τ χρειάζεται το αντίσωμα Abatacept. Μετά από ένα χρόνο θεραπείας το ένα τρίτο των ασθενών είδε ύφεση στην εξέλιξη της ασθένειας.
Εφ’ όρου ζωής
Χάρη σε νέα, καινοτόμα υλικά, οι φραγμένες αρτηρίες απελευθερώνονται μια για πάντα.
Επί τριάντα χρόνια οι γιατροί απελευθερώνουν με καθετήρα τις αρτηρίες από την αθηρωματική πλάκα και τοποθετούν το stent, ένα μεταλλικό πλέγμα που διαστέλλει το αγγείο επιτρέποντας την απρόσκοπτη ροή του αίματος. Δυστυχώς, περίπου το ένα τρίτο των αγγείων που απελευθερώνονται αποφράσσουν και πάλι.
Καταστολέας απόφραξης
Τώρα ένας νέος τύπος stent απελευθερώνει έναν ανοσολογικό καταστολέα, τη ραπαμικίνη, η οποία εμποδίζει τη δημιουργία νέας στένωσης του αγγείου. Ο Γιοακίμ Σόφερ, από το Πανεπιστήμιο του Αμβούργου, παρακολούθησε 190 ασθενείς, στους οποίους είχε τοποθετήσει το νέο stent, και άλλους 190, που είχαν το παλαιό. Οκτώ μήνες αργότερα, μόνο το 6% των ασθενών που έφεραν το καινούριο stent εμφάνιζαν σημάδια νέας στένωσης, έναντι του 40% της άλλης ομάδας ασθενών. Το Κέντρο Ερευνών του Ρότερνταμ μελέτησε πεντακόσιους ασθενείς και επιβεβαίωσε τις παρατηρήσεις του Σόφερ, πράγμα που σημαίνει ότι το νέο stent απαλλάσσει τους πάσχοντες από νέα επέμβαση.
Ο Θοδωρής Γιάνναρος είναι μοριακός – πυρηνικός βιολόγος
Επικοινωνία: theogiannaros@in.gr και στο τηλ. 210- 9340880
