Επιμέλεια: Θάνος Ξυδόπουλος
Ο Αμερικανός συγγραφέας και δημοσιογράφος David Wallace-Wells στο βιβλίο του «Ακατοίκητη γη» των εκδόσεων «Μεταίχμιο» γράφει μια όχι και τόσο αισιόδοξη ιστορία του μέλλοντος που έχει προκαλέσει θύελλα συζητήσεων. Πώς θα είναι η ζωή σε έναν τσακισμένο πλανήτη;
Ο David Wallance- Wells αναφέρεται στην επίδραση των πυρκαγιών στις εκπομπές ρύπων , οι οποίες είναι ένα από τα πιο εφιαλτικά κλιματικά ντόμινο, καθώς τα δέντρα, που πάντα λειτουργούν σαν αποθήκες διοξειδίου, μετατραπούν ξαφνικά σε πηγές του, εξαπολύοντας τα αέρια που αποθηκεύουν.
Συγκεκριμένα, ο ίδιος υποστηρίζει χαρακτηριστικά ότι : «Οι συνέπειες προβλέπονται δραματικές, ιδιαίτερα όταν τα δάση που καίγονται αποτελούνται κυρίως από τύρφη. Οι φωτιές σε τυφώνες της Ινδονησίας το 1997, για παράδειγμα, απελευθέρωσαν στην ατμόσφαιρα περίπου 2,6 δις τόνους διοξειδίου – 40% των μέσων ετήσιων εκπομπών παγκοσμίως. Όσο περισσότερες φωτιές, τόσο περισσότερο αυξάνεται η θερμοκρασία, που με τη σειρά της οδηγεί σε ακόμα περισσότερες φωτιές. Στην Καλιφόρνια, μια πυρκαγιά αρκεί για να ακυρώσει τελείως τη μείωση στις εκπομπές ρύπων ενός ολόκληρου χρόνου από τις επιθετικές περιβαλλοντικές πολιτικές που έχει επιβάλει η πολιτεία. Πυρκαγιές τέτοιας κλίμακας συμβαίνουν πλέον κάθε χρόνο. Γελοιοποιούν, έτσι, την τεχνοκρατική, βελτιωτική προσέγγιση της πολιτείας στη μείωση των εκπομπών της. Στον Αμαζόνιο, ο οποίος υπέφερε από τη δεύτερη ξηρασία του της κλίμακας «μία φορά στα εκατό χρόνια» σε διάστημα πέντε μόλις ετών, εντοπίστηκαν 100.000 διαφορετικές εστίες φωτιάς το 2017. Για την ώρα, τα δέντρα του Αμαζονίου απορροφούν το 25% του συνολικού διοξειδίου που απορροφάται από τα δάση του πλανήτη κάθε χρόνο. Το 2018, όμως, πρόεδρος της Βραζιλίας εξελέγη ο Ζαΐρ Μπολσονάρο, ο οποίος υπόσχεται να καταστήσει τα τροπικά δάση διαθέσιμα για «ανάπτυξη» – με άλλα λόγια, θα επιτρέψει την αποψίλωσή τους».
Πόση ζημιά μπορεί να κάνει ένας μόνο άνθρωπος στον πλανήτη;
Μια ομάδα Βραζιλιάνων επιστημόνων σύμφωνα με τον David Wallance- Wells υπολόγισε πως, από το 2021 έως το 2030, η αποψίλωση του Μπολσονάρο θα μπορούσε να απελευθερώσει 13,12 γιγατόνους διοξειδίου. Πέρσι οι ΗΠΑ εξέπεμψαν πέντε γιγατόνους. Αυτό σημαίνει πως μια πολιτική απόφαση θα μπορούσε από μόνη της να οδηγήσει σε εκπομπές δύο με τρεις φορές μεγαλύτερες από αυτές ολόκληρης της αμερικανικής οικονομίας, με όλα τα αεροπλάνα και τα αυτοκίνητα και τα εργοστάσιά της. Ο χειρότερος παραβάτης είναι μακράν η Κίνα: ήταν υπεύθυνη για εκπομπές 9,1 γιγατόνων το 2017. Αυτό σημαίνει πως η πολιτική του Μπολσονάρο θα αντιστοιχούσε στην προσθήκη, για έναν χρόνο, μιας δεύτερης Κίνας στο πρόβλημα του πλανήτη με τα ορυκτά καύσιμα – και μιας ολόκληρης Αμερικής επιπλέον. Παγκοσμίως, η αποψίλωση ευθύνεται για το 12% των εκπομπών διοξειδίου, και οι πυρκαγιές των δασών μέχρι και για το 25%.
Η ικανότητα των δασών να απορροφά μεθάνιο έχει μειωθεί κατά 77% σε μόλις τριάντα χρόνια, και μερικοί από τους μελετητές του ρυθμού αποψίλωσης των τροπικών δασών πιστεύουν πως θα μπορούσαν να επιφέρουν αύξηση στη θερμοκρασία του πλανήτη έως και κατά ενάμιση επιπλέον βαθμό, ακόμα κι αν οι εκπομπές από τα ορυκτά καύσιμα διακόπτονταν ακαριαία. Αυτό σημειώνει χαρακτηριστικά ο συγγραφέας.
Ιστορικά, ο ρυθμός εκπομπών από την αποψίλωση υπήρξε ακόμα υψηλότερος, σύμφωνα με τον David Wallance- Wells, καθώς η εκκαθάριση και η ισοπέδωση δασικών περιοχών υπήρξε υπεύθυνη για το 30% των παγκόσμιων εκπομπών από το 1861 μέχρι το 2000. Έως το 1980 η αποψίλωση διαδραμάτιζε σημαντικότερο ρόλο στην αύξηση των ημερών με τις υψηλότερες θερμοκρασίες απ’ ό,τι τα αέρια του θερμοκηπίου. Υπάρχουν επιπτώσεις και για τη δημόσια υγεία: κάθε τετραγωνικό χιλιόμετρο αποψίλωσης παράγει 27 επιπλέον κρούσματα ελονοσίας, λόγω της λεγόμενης «εξάπλωσης φορέων».
