Ζήσης Ψάλλας
Η κοινωνική εμπειρία είναι ένας σημαντικός παράγοντας πρόβλεψης για το πόσο οι ευάλωτοι άνθρωποι και τα άλλα κοινωνικά θηλαστικά είναι επιρρεπή σε ασθένειες επειδή το στρες αφήνει αποτύπωμα σε κυτταρικό επίπεδο.
Αλλά πόσο διαρκεί η επίδραση; Αυτή είναι η ερώτηση που οι ερευνητές θέλησαν να απαντήσουν σε μια μελέτη με 45 θηλυκούς ρέζους μακάκους που φυλάσσονταν στο Yerkes National Primate Research Center, στην Ατλάντα.
Οι ερευνητές εξέτασαν τα αποτελέσματα που έχει η κατώτερη θέση στην κοινωνική κλίμακα επί της βιολογίας των μακάκων. Οι θηλυκοί ρέζους μακάκοι ανταγωνίζονται μεταξύ τους για τον κυρίαρχο κοινωνικό ρόλο. Μόλις έχουν καθιερωθεί αυτοί οι ρόλοι, τα κυρίαρχα θηλυκά παίρνουν όλο το φαγητό στο χώρο τους και κάνουν μπούλινγκ στα κοινωνικά υποδεέστερα θηλυκά και γενικά κάνουν το “αφεντικό” στις άλλες μαϊμούδες.
Στο πείραμά τους, ο καθηγητής Tung και η ομάδα του έθεσαν πέντε θηλυκά που δεν γνώριζαν το ένα το άλλο σε μια ομάδα. Επειδή οι μακάκοι ρέζους θεωρούν τα πρώιμα μέλη μιας ομάδας ως κοινωνικά ανώτερα, οι ερευνητές εισήγαγαν τα θηλυκά ένα προς ένα στην ομάδα. Όπως αναμενόταν, οι αφίξεις συνδέθηκαν με την κοινωνική κατωτερότητα κάτι που έγινε σύντομα εμφανές. Μετά από ένα χρόνο, ωστόσο, οι ερευνητές άλλαξαν τις ομάδες και επανέφεραν τις μαϊμούδες με διαφορετική σειρά, οδηγώντας σε νέους κοινωνικούς ρόλους.
Οι επιστήμονες πήραν αίμα από τα ζώα σε τρία δείγματα. Στο πρώτο δείγμα “επώασαν” ένα χημικό που μιμείται τη βακτηριακή λοίμωξη και στο δεύτερο δείγμα “επώασαν” ένα χημικό που μιμείται την ιογενή λοίμωξη. Οι ερευνητές συνέκριναν την ανοσολογική ανταπόκριση των μαϊμούδων στα βακτηριακά και ιογενή ερεθίσματα. Διαπίστωσαν ότι η ανοσολογική ανταπόκριση αυτών που είχαν χαμηλό στάτους αρχικά και υψηλό στη συνέχεια δεν ήταν τόσο καλή όσο η ανοσολογική ανταπόκριση αυτών που είχαν συνεχώς υψηλή κοινωνική κατάσταση.
Επιπλέον, η ανάλυση αλληλουχίας RNA αποκάλυψε 3.735 γονίδια που είχαν συσχετισμούς με την προηγούμενη κοινωνική τάξη. Αυτά τα γονίδια “εμπλουτίστηκαν για διαφορετικές βιολογικές λειτουργίες”, έγραψαν οι συγγραφείς, με άλλα λόγια, οι εμπειρίες αλλοιώνουν την έκφραση των γονιδίων.
Το συμπέρασμα είναι ότι οι προηγούμενες εμπειρίες από κοινωνικές αντιξοότητες αφήνουν ένα ανεξίτηλο γενετικό αποτύπωμα.
Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences.
