Ζήσης Ψάλλας
Η υψηλή γλυκόζη στους παχύσαρκους φαίνεται να ενοχλεί το έργο των κιρκαδικών ρολογιών των κυττάρων. Τα κιρκαδικά ρολόγια ρυθμίζουν το ρυθμό του σώματός μας ώστε να τρώμε και να κοιμόμαστε την κατάλληλη στιγμή. Λιγότερο γνωστός είναι ο ρόλος τους στην προετοιμασία των οργάνων και των κυττάρων μας ώστε να λειτουργούν άριστα την κατάλληλη στιγμή καθώς και να ρυθμίζουν πότε θα ξεκουραστούν και θα ανανεωθούν.
Τα στοιχεία υποδεικνύουν ότι η παχυσαρκία μπορεί να σπάσει τους κανονικούς δεσμούς μεταξύ μεταβολισμού και καρδιαγγειακής ρύθμισης. Η υπερβολική κατανάλωση τροφίμων, ιδιαίτερα τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και υδατάνθρακες που το σώμα μας διασπά σε γλυκόζη, επιβραδύνει τη λειτουργία του ρολογιού και απειλεί την καρδιαγγειακή υγεία. «Είναι σίγουρα ένας επιταχυντής», λέει ο Fulton για την υψηλή γλυκόζη.
Τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης επιδρούν στο κιρκαδικό σύστημα και αυτό φάνηκε σε ένα μοντέλο υπερφαγίας ποντικών. Τα παχύσαρκα ποντίκια έχουν τεράστια όρεξη, υψηλή γλυκόζη και υψηλή αρτηριακή πίεση η οποία δεν βελτιώνεται τη νύχτα. Επίσης έχουν δυσλειτουργία των ενδοθηλιακών κυττάρων που επικαλύπτουν εσωτερικά τις αρτηρίες. Κανονικά, τα ενδοθηλιακά κύτταρα παρέχουν μια ομαλή επιφάνεια για να περάσει το αίμα και επιτρέπουν στις αρτηρίες να διασταλούν όταν υπάρχει μεγαλύτερος όγκος αίματος, με αποτέλεσμα η αρτηριακή πίεση να μην αυξάνεται πολύ.
Η ενδοθηλιακή δυσλειτουργία είναι ένας σημαντικός παράγοντας αθηροσκλήρωσης. Τα δυσλειτουργικά ενδοθηλιακά κύτταρα φλεγμαίνουν, γίνονται κολλώδη και παράγουν περισσότερα αντιδραστικά μόρια οξυγόνου και λιγότερο μονοξείδιο του αζώτου, πράγμα που παρεμποδίζει τη διαστολή των αιμοφόρων αγγείων. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι μια βασανιστική διέλευση του αίματος, κολλώδη τοιχώματα και τελικά αυξημένος κίνδυνος για στεφανιαία νόσο.
Όταν οι επιστήμονες “χάλασαν” τα κιρκαδικά ρολόγια στα ποντίκια χρησιμοποιώντας γενετικές προσεγγίσεις ή περιβαλλοντικές τροποποιήσεις, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης φωτός, αύξησαν τον κίνδυνο ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας και ασθένειας.
Οι ερευνητές μέτρησαν την ταχύτητα του κιρκάδιου ρολογιού με μια φθορίζουσα πρωτεΐνη που “ανάβει” όταν γυρίζουν τα “γρανάζια”, ώστε να μπορούν να παρακολουθούν την ωρολογιακή δραστηριότητα. Χρησιμοποιώντας τα ποντίκια, είδαν τεράστιες μεταβολές στους κιρκάδιους ρυθμούς. Οι αλλαγές συσχετίστηκαν με συγκεκριμένα γονίδια και υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα πριν από τις μεταβολές.
