Θάνος Ξυδόπουλος
Πολλοί άνθρωποι γνωρίζουν τη μελατονίνη ως ορμόνη του ύπνου, και πράγματι, σε αυτό έχει επικεντρωθεί η περισσότερη έρευνα για τη μελατονίνη. Ωστόσο, η μελατονίνη είναι επίσης ένα αντιοξειδωτικό, προστατεύοντας τα κύτταρα από τις επιβλαβείς «ελεύθερες ρίζες» που μπορούν να βλάψουν το DNA -αυτό περιλαμβάνει την προστασία των κυττάρων της καρδιάς και τα αιμοφόρα αγγεία. Δεδομένου ότι οι καρδιακές παθήσεις είναι η κύρια αιτία θανάτου στον κόσμο, σκοτώνοντας περίπου 17,9 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, αυτή η δράση της μελατονίνης παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Τα συμπληρώματα μελατονίνης (2,5 mg που λαμβάνονται μία ώρα πριν τον ύπνο) έχει αποδειχθεί ότι μειώνουν την αρτηριακή πίεση. Και, φυσικά, η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) είναι ένας γνωστός παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα. Επίσης, τα καρδιαγγειακά συμβάντα, συμπεριλαμβανομένων των καρδιακών προσβολών και του ξαφνικού καρδιακού θανάτου (απροσδόκητος θάνατος που προκαλείται από αρρυθμία της καρδιάς), συμβαίνουν πιο συχνά νωρίς το πρωί, όταν η μελατονίνη είναι στο χαμηλότερο επίπεδο. Αυτές οι μελέτες υποδηλώνουν ότι η μελατονίνη μπορεί να προστατεύει την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία.
Εργαστηριακές μελέτες καρδιακής προσβολής (χρησιμοποιώντας καρδιές αρουραίων που διατηρούνται ζωντανές έξω από το σώμα τους) έχουν δείξει ότι η μελατονίνη προστατεύει πράγματι την καρδιά από βλάβες μετά από καρδιακή προσβολή. Παρόμοιες μελέτες έχουν δείξει πως όταν οι καρδιές των αρουραίων στερούνται οξυγόνου, όπως συμβαίνει σε ένα έμφραγμα, η παροχή μελατονίνης στην καρδιά είχε προστατευτική δράση.
Στους ανθρώπους, τα στοιχεία είναι λιγότερο σαφή. Μια μεγάλη δοκιμή όπου έγινε ένεση μελατονίνης στις καρδιές των ασθενών μετά από καρδιακή προσβολή δεν έδειξε ευεργετικά αποτελέσματα. Μια μεταγενέστερη ανάλυση των ίδιων δεδομένων έδειξε ότι η μελατονίνη μείωσε το μέγεθος της βλάβης που προκαλείται στην καρδιά λόγω της έλλειψης οξυγόνου κατά τη διάρκεια της καρδιακής προσβολής. Και μια παρόμοια κλινική δοκιμή δεν πρότεινε ευεργετικά αποτελέσματα από τη χορήγηση μελατονίνης σε άτομα που είχαν υποστεί καρδιακή προσβολή. Επομένως, τα στοιχεία είναι αντιφατικά και μέχρι στιγμής δεν έχει προκύψει σαφής εικόνα του ρόλου της μελατονίνης στην πρόληψη της βλάβης της καρδιάς κατά τη διάρκεια μιας καρδιακής προσβολής.
Έχει προταθεί ότι η χορήγηση μελατονίνης από το στόμα μετά από καρδιακή προσβολή, αντί απευθείας στην καρδιά, θα μπορούσε να εξηγήσει τα αντιφατικά ευρήματα σε κλινικές δοκιμές. Οι δοκιμές που εξετάζουν την επίδραση της μελατονίνης στην καρδιακή προσβολή βρίσκονται ακόμη σε σχετικά πρώιμα στάδια και είναι σαφές ότι χρειάζονται περαιτέρω μελέτες για να εξεταστεί πώς και πότε θα μπορούσε να χορηγηθεί μελατονίνη μετά από καρδιακή προσβολή. Ωστόσο, είναι σαφές ότι τα επίπεδα μελατονίνης μειώνονται καθώς μεγαλώνουμε και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.
Σε πολλές χώρες τα χάπια μελατονίνης διατίθενται μόνο με ιατρική συνταγή, σε αντίθεση με άλλες ορμόνες όπως είναι η βιταμίνη D. Τελικά, η κατανάλωση μιας δίαιτας που περιέχει πλούσιες τροφές στη μελατονίνη, όπως το γάλα, τα αυγά, τα σταφύλια, τα καρύδια και τα δημητριακά, μπορεί να σας βοηθούν στην προστασία από καρδιαγγειακές παθήσεις. Η μελατονίνη βρίσκεται επίσης στο κρασί και ορισμένοι προτείνουν ότι αυτό μπορεί να εξηγήσει τα προστατευτικά αποτελέσματα του κόκκινου κρασιού για την καρδιά. Ωστόσο η σύγχρονη έρευνα δείχνει ότι το αλκοόλ πρέπει να καταναλώνεται σε πολύ μικρές ποσότητες και μόνο μαζί με φαγητό.
