Είναι η μοναξιά ένα δημόσιο θέμα υγείας;

Ζήσης Ψάλλας

Μια μετα-ανάλυση, η οποία εξέτασε τα αποτελέσματα περίπου 150 μελετών, υπογράμμισε τον αντίκτυπο της μοναξιάς στην υγεία ή πιο συγκεκριμένα της έλλειψης κοινωνικής ένταξης και κοινωνικής στήριξης. Βρήκε ότι η μοναξιά ίσως αυξάνει τον κίνδυνο θανάτου περισσότερο από την κακή διατροφή, την παχυσαρκία, την κατανάλωση αλκοόλ και την έλλειψη άσκησης και ότι είναι τόσο επιβλαβής όσο το βαρύ κάπνισμα.

Το πιο εντυπωσιακό εύρημα από μια εθνική δημοσκόπηση της Αυστραλίας που περιέλαβε περίπου 50.000 άτομα είναι απλά πόσο διάχυτη είναι η μοναξιά σήμερα. Το ήμισυ (54%) των συμμετεχόντων ανέφερε “σπάνια” ή “ποτέ” αίσθημα μοναξιάς.

Η έρευνα διαπίστωσε ότι η μοναξιά αποτελεί μια ιδιαίτερη πρόκληση για ορισμένα τμήματα της κοινωνίας. 

Μεταξύ των ατόμων ηλικίας 18-24 ετών, μόνο το ένα τρίτο (32%) ανέφερε ότι “σπάνια” ή “ποτέ” νιώθει μοναξιά. Πάνω από το ένα τέταρτο (30%) δήλωσε ότι ένιωθε μοναξιά “συχνά” ή “πάντα”. Για τους ηλικιωμένους, το 71% απάντησε ότι “σπάνια” ή “ποτέ” αισθάνεται μοναξιά. Το γεγονός ότι η εικόνα μας για τον μοναχικό άνθρωπο είναι συνήθως κάποιος σε προχωρημένη ηλικία δείχνει ότι πρέπει να ενημερώσουμε τα δεδομένα μας (και τη σκέψη μας).

Η δεύτερη ομάδα για την οποία η μοναξιά εμφανίζεται ως ένα ιδιαίτερο πρόβλημα είναι οι άνθρωποι που ζουν στις μεγάλες πόλεις. Σε σύγκριση με τους ανθρώπους που ζουν σε αγροτικές περιοχές, οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων είναι λιγότερο πιθανό να λένε ότι δεν αισθάνονται “ποτέ” μόνοι (15% έναντι 20%) και πιο πιθανό να λένε ότι αισθάνονται μοναξιά “περιστασιακά”, “συχνά”, ή “πάντα” (50% έναντι 42%). Και πάλι, αυτό έρχεται σε αντίθεση με την αντίληψη ότι η μοναξιά είναι πιο συχνή στα άτομα που είναι φυσικά απομακρυσμένα αλλά η έρευνα αυτή αναφέρεται στην ψυχολογική πραγματικότητα της μοναξιάς. 

Ίσως το πιο αυστηρό εύρημα αφορά τον τρίτο προγνωστικό παράγοντα της μοναξιάς: τη φτώχεια. Ενώ το 21% των ατόμων που κερδίζουν λιγότερο από 600 δολάρια την εβδομάδα αισθάνονται μοναξιά “συχνά” ή “πάντα”, το αντίστοιχο ποσοστό για τους ανθρώπους που κερδίζουν πάνω από 3.000 δολάρια την εβδομάδα είναι κάτω από το 10%. Αυτό υποδεικνύει το γεγονός ότι σε όλο τον κόσμο η φτώχεια είναι ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες πρόβλεψης της κακής υγείας.