Ζήσης Ψάλλας
Ο επίκουρος καθηγητής Ανθρωπολογίας του University of Connecticut Δημήτρης Ξυγαλατάς μελετά τις τελετές και το πώς επηρεάζουν την υγεία μας. Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Philosophical Transactions of the Royal Society, διενέργησαν ο Ξυγαλατάς και οι συνεργάτες από το Πανεπιστήμιο Masaryk της Τσεχίας.
Το πείραμα που αναφέρεται στην τρέχουσα δημοσίευση πραγματοποιήθηκε στον Μαυρίκιο, όπου οι ερευνητές προκάλεσαν άγχος ζητώντας από τους συμμετέχοντες να ετοιμάσουν ένα σχέδιο αντιμετώπισης μιας φυσικής καταστροφής που θα αξιολογηθεί από κυβερνητικούς εμπειρογνώμονες. Αυτό ήταν αγχωτικό, καθώς οι πλημμύρες και οι κυκλώνες αποτελούν πολύ σημαντικές απειλές. Μετά από αυτό το καθήκον που προκάλεσε άγχος, το ήμισυ της ομάδας πραγματοποίησε ένα οικείο θρησκευτικό τελετουργικό στον τοπικό ναό, ενώ το άλλο μισό κλήθηκε να καθίσει και να χαλαρώσει σε έναν μη θρησκευτικό χώρο.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ομιλία ήταν επιτυχής στην πρόκληση άγχους και για τις δύο ομάδες, αλλά όσοι πραγματοποίησαν το θρησκευτικό τελετουργικό παρουσίασαν μεγαλύτερη μείωση του στρες, το οποίο εκτιμήθηκε χρησιμοποιώντας μια φορητή τεχνολογία για τη μέτρηση της μεταβλητότητας του καρδιακού ρυθμού.
Το ίδιο το άγχος είναι σημαντικό, λέει ο Ξυγαλατάς, Το άγχος λειτουργεί ως κίνητρο που μας βοηθά να επικεντρωθούμε στους στόχους μας και να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις μας, είτε αυτές συνεπάγονται εξετάσεις σπουδών, είτε μια πτήση με μαχητικό αεροσκάφος. Το πρόβλημα είναι ότι, πέρα από ένα όριο, το άγχος παύει να είναι χρήσιμο. Στην πραγματικότητα, μπορεί ακόμη να είναι και επικίνδυνο.
Τα καλά τελετουργικά, όπως αυτά που περιλαμβάνονται στη μελέτη, είναι επαναλαμβανόμενα και προβλέψιμα και ως εκ τούτου οι ερευνητές πιστεύουν ότι δίνουν στον εγκέφαλό μας την αίσθηση του ελέγχου και της δομής που λαχταρούμε. Αυτά τα συναισθήματα βοηθούν στην ανακούφιση από το στρες. Αυτή η επίδραση των τελετών θα μπορούσε να είναι ένας τρόπος αντιμετώπισης του χρόνιου άγχους.
Στο σημερινό αγχωτικό πλαίσιο, βλέπουμε το τελετουργικό να παίρνει διάφορες μορφές, από ανθρώπους που συγκεντρώνονται και χειροκροτούν εργαζόμενους στον τομέα της υγείας, έως τις εικονικές χορωδίες που τραγουδούν στο διαδίκτυο. Ο Ξυγαλατάς σημειώνει επίσης μια πρόσφατη μελέτη που παρακολούθησε την αύξηση των ατόμων που πληκτρολογούν τη λέξη «προσευχή» στις αναζητήσεις Google. Σε αυτή την απρόβλεπτη περίοδο, οι άνθρωποι συνεχίζουν να βρίσκουν ανακούφιση στο τελετουργικό.
