Ζήσης Ψάλλας
Ο ύπνος παίζει σημαντικό ρόλο στην ενεργοποίηση της γνωστικής λειτουργίας και στη διατήρηση της καλής ψυχολογικής υγείας. Βοηθά επίσης να διατηρείται υγιής ο εγκέφαλος απομακρύνοντας τα απόβλητα.
Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Aging, επιστήμονες από το Ηνωμένο Βασίλειο και την Κίνα εξέτασαν δεδομένα από σχεδόν 500.000 άτομα ηλικίας 38-73 ετών από τη Biobank του Ηνωμένου Βασιλείου. Οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν για τα πρότυπα ύπνου τους, την ψυχική τους υγεία και ευεξία και έλαβαν μέρος σε μια σειρά γνωστικών τεστ. Η απεικόνιση εγκεφάλου και τα γενετικά δεδομένα ήταν διαθέσιμα για σχεδόν 40.000 από τους συμμετέχοντες στη μελέτη.
Αναλύοντας αυτά τα δεδομένα, η ομάδα διαπίστωσε ότι τόσο η ανεπαρκής όσο και η υπερβολική διάρκεια ύπνου συσχετίστηκαν με μειωμένη γνωστική απόδοση, όπως η ταχύτητα επεξεργασίας, η οπτική προσοχή, η μνήμη και οι δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων. Οι επτά ώρες ύπνου τη νύχτα ήταν η βέλτιστη ποσότητα για γνωστικές επιδόσεις, αλλά και για καλή ψυχική υγεία, με τα άτομα να παρουσιάζουν περισσότερα συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης και χειρότερη γενική ευεξία όταν ανέφεραν ότι κοιμούνται για μεγαλύτερη ή μικρότερη διάρκεια.
Οι ερευνητές λένε ότι ένας πιθανός λόγος για τη συσχέτιση του ανεπαρκούς ύπνου και της γνωστικής έκπτωσης μπορεί να οφείλεται στη διαταραχή του ύπνου αργών κυμάτων -τον «βαθύ» ύπνο. Η διαταραχή σε αυτόν τον τύπο ύπνου έχει αποδειχθεί ότι συνδέεται στενά με την εδραίωση της μνήμης καθώς και με τη συσσώρευση του αμυλοειδούς -μιας πρωτεΐνης η οποία, όταν αναδιπλώνεται μπορεί να προκαλέσει κουβάρια (tangles) στον εγκέφαλο, χαρακτηριστικό ορισμένων μορφών άνοιας.
Η ερευνητική ομάδα βρήκε επίσης μια σύνδεση μεταξύ της ποσότητας ύπνου και των διαφορών στη δομή των περιοχών του εγκεφάλου που εμπλέκονται στη γνωστική επεξεργασία και τη μνήμη. Και πάλι αρνητικές αλλαγές σχετίστηκαν με περισσότερες ή λιγότερες από επτά ώρες ύπνου.
Ο καθηγητής Jianfeng Feng από το Πανεπιστήμιο Fudan στην Κίνα είπε: «Αν και δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι ο πολύ λίγος ή πολύς ύπνος προκαλεί γνωστικά προβλήματα, η ανάλυσή μας φαίνεται να υποστηρίζει αυτήν την ιδέα. Το γιατί οι ηλικιωμένοι έχουν πτωχότερο ύπνο είναι περίπλοκο και επηρεάζεται από έναν συνδυασμό της γενετικής μας σύνθεσης και της δομής του εγκεφάλου μας».
