Θάνος Ξυδόπουλος
Μια μελέτη απεικόνισης του εγκεφάλου ποντικιών του λιβαδιού που ανήκουν στο 3-5% των μονογαμικών θηλαστικών διαπίστωσε πως, όταν πρόκειται για σχηματισμό δεσμών, η κοινωνική ζωή μπορεί να είναι εξίσου σημαντική με τον πόθο για έναν σύντροφο.
Παρατηρώντας τη συμπεριφορά και την εγκεφαλική δραστηριότητα των μονογαμικών τρωκτικών, οι ερευνητές ήθελαν να μελετήσουν καλύτερα ποιες περιοχές του εγκεφάλου -μέχρι το κυτταρικό επίπεδο- ευθύνονται για το ένστικτο σχηματισμού διαρκών δεσμών.
Τα ευρήματα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη θεραπειών για άτομα με αυτισμό, σοβαρή κατάθλιψη και άλλες διαταραχές που καθιστούν δύσκολη την εμφάνιση τέτοιων συναισθηματικών συνδέσεων.
Για τη μελέτη, η Donaldson χρησιμοποίησε μικροσκοπικές κάμερες και μια τεχνολογία αιχμής που ονομάζεται «εργαστηριακή απεικόνιση ασβεστίου» για να κατασκοπεύσει τον εγκέφαλο δεκάδων τρωκτικών σε τρία χρονικά σημεία: όταν συναντούσαν ένα άλλο ποντίκι, τρεις ημέρες αφότου είχαν ζευγαρώσει και 20 ημέρες αφότου είχαν μετακινηθεί μαζί. Τα ζώα αλληλεπιδρούν και με άλλα ποντίκια που δεν είναι σύντροφοί τους.
Προηγούμενη έρευνα απεικόνισης εγκεφάλου σε ανθρώπους έχει δείξει δραστηριότητα σε μια περιοχή που ονομάζεται «επικλινής πυρήνας», το ίδιο κέντρο ανταμοιβής που ενεργοποιείται κατά τη χρήση ηρωίνης ή κοκαΐνης, όταν οι εθελοντές κράτησαν το χέρι του συντρόφου τους έναντι ενός ξένου. Έτσι, η ομάδα της Donaldson υπέθεσε ότι η δραστηριότητα του εγκεφάλου των prairie voles θα ήταν πολύ διαφορετική όταν βρίσκονταν με σύντροφό τους έναντι ενός τυχαίου ποντικιού.
«Παραδόξως, αυτό δεν το βρήκαμε», είπε η Donaldson. Ξένος ή εραστής, ο εγκέφαλος των ποντικιών έμοιαζε βασικά ο ίδιος όταν ήταν μαζί. Μόνο όταν τα τρωκτικά έλειπαν από τον σύντροφό τους και έτρεχαν να τον συναντήσουν, ένα μοναδικό σύμπλεγμα κυττάρων στον επικλινή πυρήνα έδειχνε ενεργοποιημένο. Όσο περισσότερο χρόνο ήταν ζευγαρωμένα τα ζώα, τόσο πιο μεγάλη ήταν η ενεργοποίηση των κυττάρων -ονομάστηκε «σύνολο προσέγγισης συντρόφων»- στην οθόνη των ερευνητών. Όμως ένα εντελώς διαφορετικό σύμπλεγμα κυττάρων ενεργοποιείται όταν ένα τρωκτικό πλησίαζε ένα ξένο.
Αυτό υποδηλώνει ότι η ενεργοποίηση αυτών των κυττάρων είναι σημαντική για τη διαμόρφωση και τη διατήρηση ενός δεσμού.
Η μελέτη δημοσιεύτηκε το περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences.
