Ζήσης Ψάλλας
Μια φθηνή μέτρηση της παχυσαρκίας σε παιδιά και εφήβους που θα μπορούσε να αντικαταστήσει τον δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) προσδιορίστηκε σε μια νέα μελέτη ως η αναλογία περιφέρειας μέσης προς ύψος.
Αυτό το μέτρο ανίχνευσε την περίσσεια λίπους και διέκρινε τη λιπώδη μάζα από τη μυϊκή μάζα σε παιδιά και εφήβους με μεγαλύτερη ακρίβεια από τον ΔΜΣ. Η μελέτη διεξήχθη σε συνεργασία μεταξύ του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ, του Πανεπιστημίου του Έξετερ στο Ηνωμένο Βασίλειο και του Πανεπιστημίου της Ανατολικής Φινλανδίας και τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν στο Pediatric Research.
Ο επιπολασμός της παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας έχει φτάσει σε ποσοστό επιδημίας και επηρεάζει σχεδόν 1 στα 4 παιδιά την τρέχουσα δεκαετία. Δυστυχώς, η παχυσαρκία στον νεαρό πληθυσμό έχει συσχετιστεί με καρδιαγγειακά, μεταβολικά, νευρολογικά, μυοσκελετικά νοσήματα και πρόωρο θάνατο στην ενήλικη ζωή.
Ο ακριβής εντοπισμός του υπερβολικού βάρους και της παχυσαρκίας στα παιδιά είναι κρίσιμος για την έναρξη έγκαιρων παρεμβάσεων. Για σχεδόν μια γενιά, γραφήματα αναλογίας βάρους προς ύψος και ΔΜΣ για την ηλικία και το φύλο έχουν χρησιμοποιηθεί για τη διάγνωση των παιδιών με παχυσαρκία. Ωστόσο, αυτά τα υποκατάστατα εργαλεία αξιολόγησης είναι ανακριβή στην παιδική και εφηβική ηλικία, καθώς δεν διακρίνουν τη λιπώδη μάζα από τη μυϊκή μάζα. Για παράδειγμα, δύο παιδιά με παρόμοιο ΔΜΣ μπορεί να έχουν διαφορετικές αναλογίες λίπους και μυϊκής μάζας, γεγονός που καθιστά δύσκολη τη διάγνωση της παχυσαρκίας.
Εργαλεία όπως η σάρωση απορρόφησης ακτίνων Χ διπλής ενέργειας (DEXA) μετρά με ακρίβεια την περιεκτικότητα σε λίπος και μυς του σώματος, αλλά αυτή η συσκευή δεν είναι άμεσα διαθέσιμη στα κέντρα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.
Η τρέχουσα μελέτη είναι η μεγαλύτερη και η πιο μακροχρόνια παρακολούθησης λίπους και μυϊκής μάζας που μετρήθηκε με DEXA στον κόσμο χρησιμοποιώντας δεδομένα του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ για τα παιδιά της δεκαετίας του ’90 (γνωστή και ως Avon Longitudinal Study of Parents and Children).
Η μελέτη περιλάμβανε 7.237 παιδιά (51% κορίτσια) ηλικίας 9 ετών που παρακολουθήθηκαν μέχρι την ηλικία των 24 ετών. Ο ΔΜΣ και η αναλογία περιφέρειας μέσης προς ύψος μετρήθηκαν σε ηλικίες 9, 11, 15, 17 και 24 ετών.
Η αναλογία περιφέρειας μέσης προς ύψος είχε πολύ υψηλή συμφωνία 81-89% με τη συνολική μάζα λίπους που μετρήθηκε με DEXA και τη λιπώδη μάζα του κορμού, αλλά χαμηλή συμφωνία με τη μυϊκή μάζα (24-39%).
Ο ΔΜΣ είχε μέτρια συμφωνία με τη συνολική λιπώδη μάζα και τη μάζα του κορμού (65-72%) και τη μυϊκή μάζα (52-58%). Δεδομένου ότι ο ΔΜΣ είχε μέτρια συμφωνία με τη μυϊκή μάζα που μετρήθηκε με DEXA, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί εάν ο ΔΜΣ μετρά το υπερβολικό λίπος ή τη μυϊκή μάζα.
Η βέλτιστη αναλογία περιφέρειας μέσης προς ύψος που προέβλεπε το 95ο εκατοστημόριο της συνολικής λιπώδους μάζας ήταν 0,53 στους άντρες και 0,54 στις γυναίκες. Αυτό σημαίνει ότι εντόπισε 8 στους 10 άντρες και 7 στις 10 γυναίκες που είχαν πραγματικά υπερβολικό λίπος μετρημένο με DEXA.
«Η μέση αναλογία περιφέρειας μέσης προς ύψος στην παιδική ηλικία, την εφηβεία και τη νεαρή ενήλικη ζωή είναι 0,45 και δεν ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία και μεταξύ ατόμων όπως ο ΔΜΣ. Η αναλογία περιφέρειας μέσης προς ύψος μπορεί να είναι προτιμότερη από την αξιολόγηση του ΔΜΣ σε κλινικές για παιδιά και εφήβους ως φθηνό εργαλείο για την ανίχνευση του υπερβολικού λίπους», λέει ο Andrew Agbaje, βραβευμένος γιατρός και παιδιατρικός κλινικός επιδημιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Φινλανδίας.
