Θάνος Ξυδόπουλος
Η φλεγμονή είναι μια ισορροπημένη φυσιολογική απόκριση. Το σώμα χρειάζεται να εξαλείψει τους διεισδυτικούς μικροοργανισμούς και άλλα μόρια που ερεθίζουν όμως η υπερβολική φλεγμονή μπορεί να βλάψει τα υγιή κύτταρα, συμβάλλοντας στη γήρανση και στις χρόνιες παθήσεις. Για να σταματήσουν τη φλεγμονή, τα ανοσιακά κύτταρα χρησιμοποιούν ένα μόριο που ονομάζεται NLRP3. Το NLRP3 είναι ανενεργό σε ένα υγιές κύτταρο, αλλά ενεργοποιείται όταν τα μιτοχόνδρια (οργανίδια που παράγουν ενέργεια) καταστρέφονται από το στρες ή την έκθεση σε βακτηριακές τοξίνες.
Εντούτοις, όταν το NLRP3 “κολλήσει” στη θέση “on”, μπορεί να συμβάλει σε μια σειρά χρόνιων φλεγμονωδών καταστάσεων, όπως η ουρική αρθρίτιδα.
Σε μια νέα μελέτη σε ποντίκια, οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο ανακάλυψαν μια μοναδική προσέγγιση που θα μπορούσε να βοηθήσει στη θεραπεία κάποιων χρόνιων φλεγμονωδών νόσων: ανάγκασαν τα κύτταρα να εξαλείψουν τα μιτοχόνδρια που έχουν υποστεί βλάβη προτού ενεργοποιηθεί το μόριο NLRP3.
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο Cell Metabolism και διεξήχθη από τον Michael Karin, διακεκριμένο καθηγητή Φαρμακολογίας και Παθολογίας, και τους συναδέλφους του.
Η μιτοφαγία
Η ίδια ερευνητική ομάδα είχε δείξει το 2018 ότι τα κατεστραμμένα μιτοχόνδρια ενεργοποιούν το μόριο NLRP3. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι το NLRP3 απενεργοποιείται όταν τα μιτοχόνδρια αφαιρούνται από την εσωτερική διαδικασία ανακύκλωσης των αποβλήτων, που ονομάζεται μιτοφαγία.
Οι ερευνητές αναρωτήθηκαν αν θα μπορούσαν να μειώσουν την επιβλαβή περίσσεια φλεγμονής προκαλώντας σκόπιμα μιτοφαγία, η οποία θα έπρεπε με τη σειρά της να παρεμποδίζει προληπτικά την ενεργοποίηση των μορίων NLRP3.
Πιο πρόσφατα οι ερευνητές μελέτησαν πώς τα μακροφάγα ρυθμίζουν την πρόσληψη χολίνης, μιας θρεπτικής ουσίας κρίσιμης για το μεταβολισμό, όταν ανακάλυψαν κάτι που μπορεί να προκαλέσει μιτοφαγία: έναν αναστολέα του ενζύμου που ονομάζεται κινάση χολίνης (ChoK). Με την παρεμπόδιση αυτού του ενζύμου, η χολίνη δεν ενσωματώνεται στις μιτοχονδριακές μεμβράνες. Ως αποτέλεσμα, τα κύτταρα αντιλαμβάνονται τα μιτοχόνδρια ως κατεστραμμένα και τα απομακρύνουν μέσω της μιτοφαγίας.
Τελικά με την εξάλειψη των κατεστραμμένων μιτοχονδρίων με τους αναστολείς ChoK κατάφεραν να αναστέλλουν την ενεργοποίηση του NLRP3.
Ανακάλυψαν ότι η θεραπεία με αναστολείς ChoK σε ποντίκια παρεμπόδισε την οξεία φλεγμονή που προκαλείται από το ουρικό οξύ (προκαλεί εκρήξεις ουρικής αρθρίτιδας) και μια βακτηριακή τοξίνη.
