Ζήσης Ψάλλας
Ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Cell, δίνουν μια καλύτερη κατανόηση των πολύπλοκων ρόλων που διαδραματίζουν πρωτεΐνες που είναι γνωστές ως RGS (Regulator of G-Protein Signaling), στην υγεία και τις ασθένειες. Αυτό, με τη σειρά του, θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες προσεγγίσεις θεραπείας για μια σειρά παθήσεων.
Οι πρωτεΐνες RGS, που ανακαλύφθηκαν πριν από περίπου 25 χρόνια, παρέχουν μια ουσιαστική λειτουργία «φρενάροντας» μια μεγάλη οικογένεια κυτταρικών υποδοχέων που ονομάζονται υποδοχείς συζευγμένοι με πρωτεΐνες G (GPCR: G-protein-coupled receptors).
Οι υποδοχείς GPCR ελέγχουν εκατοντάδες σημαντικές λειτουργίες στα κύτταρα σε όλο το σώμα και έχουν εμπλακεί σε δεκάδες ασθένειες, από καρδιακά προβλήματα έως προβλήματα όρασης και διαταραχές της διάθεσης. Αποτελούν τη μεγαλύτερη κατηγορία στόχων των φαρμάκων -περισσότερο από το ένα τρίτο των εγκεκριμένων από την FDA φαρμάκων αντιμετωπίζουν ασθένειες δεσμεύοντας τους υποδοχείς GPCR και τροποποιώντας τις δραστηριότητές τους. Όταν οι υποδοχείς GPCR ενεργοποιούνται από ορμόνες ή νευροδιαβιβαστές, ξεκινούν καταρράκτες σηματοδότησης εντός των κυττάρων, μέσω άλλων πρωτεϊνών που ονομάζονται G.
Οι πρωτεΐνες RGS λειτουργούν απενεργοποιώντας τις G πρωτεΐνες και κλείνοντας αυτόν τον καταρράκτη σηματοδότησης. Ο μηχανισμός τερματισμού περιορίζει τη σηματοδότηση των πρωτεϊνών G σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα και επιτρέπει στα κύτταρα να δέχονται νέα εισερχόμενα σήματα.
Οι ερευνητές είχαν αξιολογήσει μερικές πρωτεΐνες RGS μεμονωμένα, αλλά στη νέα μελέτη ο Martemyanov και οι συνεργάτες του κάλυψαν και τις 20 από τις πρωτεΐνες RGS που βρέθηκαν σε ανθρώπινα κύτταρα, μελετώντας πώς καθεμία αναγνωρίζει και ρυθμίζει επιλεκτικά τις πρωτεΐνες G.
Σε μια ανάλυση των γονιδιωμάτων άνω των 100.000 ατόμων, οι ερευνητές έδειξαν πώς οι μεταλλάξεις μπορούν να διαταράξουν την αναγνώριση των πρωτεϊνών G από τις πρωτεΐνες RGS. Να σημειωθεί ότι μια μετάλλαξη στην πρωτεΐνη RGS που είναι γνωστή ως RGS16 συνδέεται με την αϋπνία.
Τα παραπάνω μπορούν να εξηγήσουν γιατί διαφορετικά άτομα που λαμβάνουν το ίδιο φάρμακο στόχευσης των υποδοχέων GPCR συχνά διαφέρουν πολύ στην ανταπόκρισή τους.
