Ζήσης Ψάλλας

Είναι σχεδόν αδύνατο να είστε στο Facebook ή το Instagram χωρίς να βλέπετε σχόλια που συνοδεύονται από λόγια παρακίνησης όπως «Κοιτάξτε στη θετική πλευρά», «Επικεντρωθείτε στα καλά πράγματα» ή «Να είστε θετικοί». 

Αλλά, παρ΄ ότι καλοπροαίρετες, αυτές οι φράσεις μπορούν να καταλήξουν να δημιουργούν περισσότερο άγχος αντί να βοηθούν. 

Όταν ένα άτομο μιλά για αυτό που νιώθει, ο κύριος στόχος του είναι συνήθως να επικυρώσει τα συναισθήματά του, να κατανοήσει και να αποδεχτεί τη συναισθηματική εμπειρία. Αντίθετα, η συναισθηματική ακύρωση περιλαμβάνει την αγνόηση, την άρνηση, την κριτική ή την απόρριψη των συναισθημάτων ενός ατόμου. Αρκετές μελέτες έχουν εξετάσει τις επιπτώσεις της συναισθηματικής ακύρωσης. Τα συμπεράσματα είναι σαφή: είναι επιβλαβές για την ψυχική υγεία. Τα άτομα που βιώνουν συναισθηματική ακύρωση είναι πιο πιθανό να έχουν συμπτώματα κατάθλιψης. Ένα άτομο που ακυρώνεται τακτικά μπορεί να έχει δυσκολία στην αποδοχή, τον έλεγχο και την κατανόηση των συναισθημάτων του.

Η αντίδραση αποφυγής, η οποία περιλαμβάνει ό,τι είναι δυνατόν για να αποφύγουμε να βιώσουμε αρνητικά συναισθήματα, συχνά ενισχύεται από τους ανθρώπους γύρω μας. Ωστόσο η ικανότητα να ζούμε με τα συναισθήματά μας είναι απαραίτητη. Η καταστολή ή η αποφυγή τους δεν λύνει τίποτα. Στην πραγματικότητα, η προσπάθεια αποφυγής των αρνητικών συναισθημάτων με κάθε κόστος δεν επιφέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα – αντίθετα, τα συναισθήματα τείνουν να επιστρέφουν πιο έντονα.

Δυστυχώς, οι άνθρωποι δεν έχουν σχεδιαστεί για να είναι θετικοί όλη την ώρα. Για παράδειγμα, είναι πιο πιθανό να θυμηθούμε άσχημες αναμνήσεις. Αυτό πιθανότατα πάει πίσω σε μια εποχή, όταν η επιβίωσή μας εξαρτιόταν από το αντανακλαστικό της αποφυγής του κινδύνου. Ένα άτομο που αγνοεί τα σημάδια κινδύνου, έστω και μία φορά, θα μπορούσε να καταλήξει σε μια θανατηφόρα κατάσταση. Επομένως, ο πιο προσεκτικός μεταξύ των προγόνων μας είχε μεγαλύτερη πιθανότητα μετάδοσης των γονιδίων του. Το αποτέλεσμα είναι ότι είμαστε κατά κάποιο τρόπο προγραμματισμένοι να δίνουμε προσοχή σε πιθανές πηγές κινδύνου. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται προκατάληψη αρνητικότητας. 

Τα αρνητικά συναισθήματα είναι προϊόν της ανθρώπινης πολυπλοκότητας και είναι εξίσου σημαντικά με τα θετικά. Την επόμενη φορά που κάποιος θα σας εμπιστευτεί τα συναισθήματά του, αν δεν ξέρετε τι να πείτε, επιλέξτε ακρόαση και συναισθηματική επικύρωση. Χρησιμοποιήστε εκφράσεις, όπως π.χ. «Φαίνεται ότι είχες μια δύσκολη μέρα». 

Να σημειωθεί ότι το να είσαι θετικός δεν είναι πάντα συνώνυμο με την τοξική θετικότητα – ο στόχος της οποίας είναι να απορρίψει και να αποφύγει τα αρνητικά και να δεις μόνο τη θετική πλευρά των πραγμάτων.

Πηγή: The Conversation