Έρευνα για τις εκφράσεις του προσώπου αλλάζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε για τον αυτισμό

Ζήσης Ψάλλας

Η ικανότητα ανάγνωσης της έκφρασης του προσώπου είναι ζωτικής σημασίας για τις καλές διαπροσωπικές σχέσεις. Εάν δεν μπορείτε να διαβάσετε την έκφραση κάποιου προσώπου, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε κοινωνικές αποκρίσεις που δεν είναι οι ενδεδειγμένες.

Εάν, για παράδειγμα, δεν μπορείτε να διαβάσετε τη θλιβερή έκφραση κάποιου, ενδέχεται να μην παρέχετε μια αγκαλιά. Και αν δεν μπορείτε να πείτε ότι κάποιος είναι θυμωμένος με την έκφρασή του, ενδέχεται να μην ζητήσετε συγγνώμη για τις ενέργειές σας. Και στις δύο περιπτώσεις, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε λιγότερο επιτυχημένες κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και μεγαλύτερη κοινωνική δυσκολία.

Μια πρόσφατα μελέτη υποστηρίζει ότι αυτή η άποψη αγνοεί ότι οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις είναι ακριβώς αυτό που λέει η λέξη: μια αλληλεπίδραση μεταξύ ατόμων. Δεδομένου ότι οι αλληλεπιδράσεις είναι κατ’ ανάγκη τουλάχιστον αμφίδρομες, είναι σημαντικό να σκεφτόμαστε επίσης πόσο καλά οι νευροτυπικοί άνθρωποι διαβάζουν τις αυτιστικές εκφράσεις του προσώπου. Τα ευρήματα από δύο πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι πολλοί νευροτυπικοί άνθρωποι δυσκολεύονται να διαβάσουν και να ερμηνεύσουν τις εκφράσεις του προσώπου και τις κινήσεις του σώματος των αυτιστικών ατόμων.

Γιατί νευροτυπικοί και αυτιστικοί άνθρωποι αγωνίζονται να διαβάσουν ο ένας τον άλλον τις εκφράσεις του προσώπου; Ένας λόγος θα μπορούσε να είναι ότι οι αυτιστικοί και οι νευροτυπικοί άνθρωποι παράγουν διαφορετικές εκφράσεις προσώπου.

Όταν αισθάνεται λυπημένο, για παράδειγμα, ένα αυτιστικό άτομο μπορεί να μετακινήσει το πρόσωπό του σε μια έκφραση που δεν χρησιμοποιείται από τους περισσότερους νευροτυπικούς ανθρώπους. Επειδή αυτή η έκφραση είναι διαφορετική από ό, τι μπορεί να περιμένει ένα νευροτυπικό άτομο, ίσως να μην αναγνωρίζει ότι το αυτιστικό άτομο αισθάνεται λυπημένο. Ομοίως, επειδή το νευροτυπικό άτομο εκφράζει τη θλίψη του με διαφορετικό τρόπο από το αυτιστικό άτομο, το αυτιστικό άτομο μπορεί να μην αναγνωρίσει τη θλίψη του νευροτυπικού ατόμου.

Η μελέτη είναι σημαντική διότι απομακρύνει το στοιχείο της ευθύνης από το αυτιστικό άτομο και αντί αυτού προτείνει ότι αυτές οι δυσκολίες είναι προϊόν αυτιστικών και νευροτυπικών διαφορών. Αυτό που στο παρελθόν είχε θεωρηθεί ως «κοινωνικά ελλείμματα» σε αυτιστικά άτομα μπορεί στην πραγματικότητα να αντικατοπτρίζει μια αναντιστοιχία στις εκφράσεις του προσώπου που παράγονται από αυτιστικούς και νευροτυπικούς ανθρώπους.