Ζήσης Ψάλλας
Ο SARS-CoV-2 εξελίσσεται συνεχώς και οι επιστήμονες έχουν καταλάβει πλέον ότι στοχεύουν ένα κινούμενο στόχο. Η υποπαραλλαγή της Όμικρον που είναι γνωστή ως BA.5 εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη Νότια Αφρική τον Φεβρουάριο του 2022 και εξαπλώθηκε γρήγορα σε όλο τον κόσμο. Από τη δεύτερη εβδομάδα του Ιουλίου 2022, το στέλεχος BA.5 αποτελούσε σχεδόν το 80% όλων των παραλλαγών του COVID-19 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σε αντίθεση με αυτό που αρχικά είχε υποτεθεί, ο ιός μεταλλάσσεται γρήγορα και το μέλλον δεν μπορεί να προβλεφθεί.
Η παραλλαγή Όμικρον έγινε κυρίαρχη στις αρχές του 2022 και έκτοτε έχουν προκύψει αρκετές υποκατηγορίες ή υποπαραλλαγές: BA.1, BA.2, BA.4 και BA.5, μεταξύ άλλων. Με τη συνεχή εμφάνιση τέτοιων εξαιρετικά μεταδοτικών παραλλαγών, είναι προφανές ότι ο SARS-CoV-2, ο ιός που προκαλεί την όσο COVID-19, χρησιμοποιεί αποτελεσματικά τις κλασικές τεχνικές που χρησιμοποιούν οι ιοί για να ξεφύγουν από το ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτές οι στρατηγικές διαφυγής κυμαίνονται από την αλλαγή του σχήματος των βασικών πρωτεϊνών που αναγνωρίζονται από τα προστατευτικά αντισώματα του ανοσοποιητικού συστήματος μέχρι την συγκάλυψη του γενετικού υλικού του για να ξεγελάσουν τα ανθρώπινα κύτταρα ώστε να τα θεωρούν μέρος του εαυτού τους αντί για εισβολέα. Η υποπαραλλαγή BA.5 είναι η πιο ικανή να αποφεύγει το ανοσοποιητικό σύστημα από όλες τις προηγούμενες υποπαραλλαγές.
Τι κάνει το στέλεχος Όμικρον και τις παραφυάδες να εξαπλώνονται; Το ένα είναι η ικανότητα να συνδέεται πιο ισχυρά με τον υποδοχέα ACE2, μια πρωτεΐνη στο σώμα που βοηθά κυρίως στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, αλλά μπορεί επίσης να βοηθήσει τον SARS-CoV-2 να εισέλθει στα κύτταρα. Οι πιο πρόσφατες μεταλλάξεις συνδέονται πιο αποτελεσματικά με τους υποδοχείς ACE2. Επίσης, το υποστέλεχος BA.5 μπορεί να αποφύγει τα αντισώματα τόσο από τον εμβολιασμό όσο και από προηγούμενη μόλυνση εξαιτίας τριών μοναδικών μεταλλάξεων που έχει. Η ικανότητα επιτυχούς διαφυγής της ανοσίας διατηρώντας παράλληλα την ικανότητα να δεσμεύεται με το ACE2 είχε ως συνέπεια την ταχεία παγκόσμια εξάπλωσή του.
Επιπρόσθετα, ο SARS-CoV-2 εξελίσσεται για να καταστείλει την έμφυτη ανοσία των ξενιστών του. Η έμφυτη ανοσία είναι η πρώτη γραμμή άμυνας του οργανισμού ενάντια στα εισβάλλοντα παθογόνα, και αποτελείται από αντιικές πρωτεΐνες που βοηθούν στην καταπολέμηση των ιών. Ο SARS-CoV-2 έχει την ικανότητα να καταστέλλει την ενεργοποίηση ορισμένων από αυτές τις βασικές αντιικές πρωτεΐνες, που σημαίνει ότι είναι σε θέση να ξεπεράσει αποτελεσματικά πολλές από τις άμυνες του σώματος. Αυτό εξηγεί την εξάπλωση των λοιμώξεων μεταξύ εμβολιασμένων ή προηγουμένως μολυσμένων ατόμων.
Τι έπεται;
Το υποστέλεχος BA.5 οπωσδήποτε δεν είναι το τέλος του παιχνιδιού. Καθώς ο ιός συνεχίζει να κυκλοφορεί, αυτή η εξελικτική τάση πιθανότατα θα οδηγήσει στην εμφάνιση περισσότερων μεταδοτικών παραλλαγών που είναι ικανές για ανοσολογική διαφυγή. Αν και είναι δύσκολο να προβλεφθεί ποιες παραλλαγές θα έρθουν στο μέλλον, δεν μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα ορισμένες από αυτές να οδηγήσουν σε αυξημένη σοβαρότητα της νόσου και υψηλότερα ποσοστά νοσηλείας.
Καθώς ο ιός συνεχίζει να εξελίσσεται, οι περισσότεροι άνθρωποι θα κολλήσουν COVID-19 πολλές φορές παρά τον εμβολιασμό τους. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει σύγχυση και απογοήτευση και άρνηση για άλλους εμβολιασμούς. Είναι απαραίτητο να αναγνωρίσουμε ότι τα εμβόλια προστατεύουν από τη σοβαρή νόσηση και το θάνατο, και όχι απαραίτητα από τη μόλυνση.
Η έρευνα τα τελευταία δυόμισι χρόνια βοήθησε τους επιστήμονες να μάθουν πολλά για αυτόν τον νέο ιό αλλά τα αναπάντητα ερωτήματα είναι επίσης πολλά επειδή ο ιός εξελίσσεται συνεχώς. Ενώ η ενημέρωση των εμβολίων ώστε να ταιριάζουν με τις κυκλοφορούσες παραλλαγές είναι μια επιλογή, μπορεί να μην είναι πρακτική βραχυπρόθεσμα επειδή ο ιός εξελίσσεται πολύ γρήγορα. Τα εμβόλια που δημιουργούν αντισώματα έναντι ενός ευρέος φάσματος παραλλαγών του SARS-CoV-2 και ένα κοκτέιλ εραπειών, συμπεριλαμβανομένων των μονοκλωνικών αντισωμάτων και των αντιικών φαρμάκων, θα είναι κρίσιμα για την καταπολέμηση του COVID-19 στο μέλλον.
