Ο σακχαρώδης διαβήτης (ή απλώς διαβήτης) είναι μια χρόνια, διά βίου πάθηση, που επηρεάζει την ικανότητα του σώματος να χρησιμοποιεί την ενέργεια η οποία βρίσκεται στα τρόφιμα. Ένα άτομο έχει διαβήτη όταν η γλυκόζη στο αίμα του, η οποία ονομάζεται επίσης «σάκχαρο», είναι πολύ υψηλή. Η γλυκόζη του αίματος είναι η κύρια πηγή ενέργειας και προέρχεται από το φαγητό που τρώμε. Η ινσουλίνη, πάλι, είναι μια ορμόνη η οποία παράγεται από το πάγκρεας και βοηθά στη λήψη της γλυκόζης από τα τρόφιμα και την καθοδήγησή της στα κύτταρα, ώστε να χρησιμοποιηθεί ως ενέργεια. Μερικές φορές το σώμα σας δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη ή δεν τη χρησιμοποιεί σωστά. Έτσι, η γλυκόζη παραμένει στο αίμα και δεν φτάνει στα κύτταρα.
Με την πάροδο του χρόνου, η υπερβολική γλυκόζη στο αίμα μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας. Παρόλο που για τον διαβήτη δεν υπάρχει ακόμη θεραπεία, ο ασθενής μπορεί να λάβει μέτρα για να διαχειριστεί τη νόσο και να παραμείνει υγιής.
Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι διαβήτη: ο διαβήτης τύπου 1, ο διαβήτης τύπου 2 και ο διαβήτης κύησης.
Όλοι οι τύποι σακχαρώδους διαβήτη έχουν κάτι κοινό: Είτε το σώμα δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη είτε δεν μπορεί να τη χρησιμοποιήσει ή και τα δύο.
Μια περιοδική δοκιμασία που ονομάζεται εξέταση αίματος A1C (τεστ γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης) υπολογίζει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα ενός ατόμου τους τρεις προηγούμενους μήνες. Χρησιμοποιείται για να βοηθήσει στην ταυτοποίηση του συνολικού ελέγχου της γλυκόζης και του κινδύνου επιπλοκών από τον διαβήτη, συμπεριλαμβανομένης της βλάβης κάποιων οργάνων.
Διαβήτης τύπου 1
Ο διαβήτης τύπου 1 ονομάζεται, επίσης, «ινσουλινοεξαρτώμενος». Παλαιότερα ονομαζόταν «νεανικός διαβήτης», επειδή συχνά εμφανίζεται στην παιδική ηλικία.
Ο διαβήτης τύπου 1 ανήκει στα αυτοάνοσα νοσήματα. Προκαλείται από το ίδιο σώμα, το οποίο επιτίθεται στο δικό του πάγκρεας με αντισώματα.
Σε άτομα με διαβήτη τύπου 1 το κατεστραμμένο πάγκρεας δεν παράγει ινσουλίνη. Αυτός ο τύπος διαβήτη συνήθως οφείλεται σε γενετική προδιάθεση. Θα μπορούσε, ωστόσο, να είναι το αποτέλεσμα ελαττωματικών βήτα κυττάρων στο πάγκρεας, τα οποία κανονικά παράγουν ινσουλίνη.
Διάφοροι κίνδυνοι συνδέονται με τον διαβήτη τύπου 1. Οι πιο πιθανοί προέρχονται από βλάβη στα μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία στα μάτια (διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια), στα νεύρα (διαβητική νευροπάθεια) και στα νεφρά (διαβητική νεφροπάθεια). Ακόμα πιο σοβαρός είναι ο αυξημένος κίνδυνος καρδιακής νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου.
Η θεραπεία για τον διαβήτη τύπου 1 περιλαμβάνει λήψη ινσουλίνης, η οποία πρέπει να εγχυθεί μέσω του δέρματος στον λιπώδη ιστό, με σύριγγες, στυλό με προγεμισμένα φυσίγγια και λεπτή βελόνα, εγχυτήρες που χρησιμοποιούν αέρα υψηλής πίεσης για να στείλουν ένα σπρέι ινσουλίνης μέσα στο δέρμα και αντλίες οι οποίες διανέμουν την ινσουλίνη μέσω εύκαμπτων σωληνώσεων σε έναν καθετήρα κάτω από το δέρμα της κοιλιάς.
Τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 πρέπει να ακολουθήσουν μακροχρόνιες συνήθειες, να κάνουν απαραίτητες αλλαγές στον τρόπο ζωής τους και να τηρούν το θεραπευτικό σχήμα που τους έχει συστηθεί από τους θεράποντες ιατρούς τους, όπως α) συχνές δοκιμές των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, β) προσεκτικό σχεδιασμό γευμάτων, γ) καθημερινή άσκηση, δ) λήψη ινσουλίνης και άλλων φαρμάκων, ανάλογα με τις ανάγκες τους.
Διαβήτης τύπου 2
Η πιο κοινή μορφή της ασθένειας είναι ο διαβήτης τύπου 2, που αντιπροσωπεύει το 95% των περιπτώσεων σε ενηλίκους.
Ο διαβήτης τύπου 2 αποκαλείται «μη ινσουλινοεξαρτώμενος» ή «διαβήτης ενηλίκων», αλλά με… την επιδημία των παχύσαρκων και υπέρβαρων παιδιών, όλο και περισσότεροι έφηβοι παρουσιάζουν πλέον διαβήτη τύπου 2.
Ο διαβήτης τύπου 2 είναι συχνά πιο ήπιας μορφής από τον τύπο 1. Παρ’ όλα αυτά, μπορεί επίσης να προκαλέσει σημαντικές επιπλοκές στην υγεία, ιδιαίτερα στα μικρότερα αιμοφόρα αγγεία του σώματος που φτάνουν στα νεφρά, στα νεύρα και στα μάτια. Ο διαβήτης τύπου 2 αυξάνει, επίσης, τον κίνδυνο καρδιακής νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου.
Στην περίπτωση του διαβήτη τύπου 2, είτε το πάγκρεας δεν παράγει την απαιτούμενη ποσότητα ινσουλίνης είτε ο ίδιος ο οργανισμός δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά αυτήν που παράγει. Το αποτέλεσμα είναι η αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Η αντίσταση στην ινσουλίνη ή η έλλειψη ευαισθησίας στην ινσουλίνη συμβαίνει κυρίως στο λίπος, στο ήπαρ και στα μυϊκά κύτταρα.
Οι άνθρωποι που είναι παχύσαρκοι -περισσότερο από 20% σε σχέση με το ιδανικό σωματικό τους βάρος για το ύψος τους- διατρέχουν ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2 και των σχετικών με αυτόν ιατρικών προβλημάτων. Τα παχύσαρκα άτομα παρουσιάζουν αντίσταση στην ινσουλίνη. Έτσι, το πάγκρεας πρέπει να εργαστεί υπερβολικά σκληρά για να παράγει περισσότερη ινσουλίνη. Αλλά, ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση, δεν υπάρχει αρκετή για να κρατήσει το σάκχαρο στα φυσιολογικά επίπεδα.
Είναι πιο πιθανό να αναπτύξετε διαβήτη τύπου 2 εάν είστε ηλικίας 45 ετών και άνω, αν έχετε οικογενειακό ιστορικό διαβήτη ή αν είστε υπέρβαροι. Η σωματική αδράνεια, η φυλή και ορισμένα προβλήματα υγείας, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, συνηγορούν επίσης στην πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Άλλες χρόνιες παθήσεις οι οποίες προκαλούν την ασθένεια είναι η κατάθλιψη και το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών. Ακόμη, έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν διαβήτη τύπου 2 τα άτομα τα οποία έχουν παρουσιάσει προδιαβήτη (κατάσταση κατά την οποία τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα είναι υψηλά, αλλά όχι τόσο ώστε να θεωρείται ότι το άτομο πάσχει από διαβήτη ή, αλλιώς, μεταβολική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από αντίσταση στην ινσουλίνη και πρωτογενή ή δευτερογενή δυσλειτουργία των β-κυττάρων του παγκρέατος) ή διαβήτη κύησης.
Ούτε για τον διαβήτη τύπου 2 υπάρχει θεραπεία. Μπορεί, ωστόσο, να ελέγχεται με τη διαχείριση του βάρους, τη διατροφή και την άσκηση. Δυστυχώς, ο διαβήτης τύπου 2 με την πάροδο του χρόνου εξελίσσεται, οπότε συχνά απαιτούνται διαβητικά φάρμακα.
Πηγές: www.niddk.nih.gov/health-information/diabetes/overview, www.diabetes.co.uk/type3-diabetes.html, www.healthline.com/health/type-3-diabetes, www.webmd.com/diabetes/guide/types-of-diabetes-mellitus, https://medlabgr.blogspot.com/2016/01/hba1c.html#ixzz5U0jDvAk3
