Τί σχέση έχουν οι πρωτεΐνες με την παχυσαρκία;

Η επιδημία της παχυσαρκίας είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις δημόσιας υγείας που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος κόσμος. Όσον αφορά τις διατροφικές αιτίες, η έμφαση έχει δοθεί στην αλλαγή των προτύπων κατανάλωσης του λίπους και των υδατανθράκων. Αντίθετα, ο ρόλος της πρωτεΐνης έχει σε μεγάλο βαθμό αγνοηθεί, επειδή τυπικά περιλαμβάνει μόνο περίπου το 15% της διατροφικής ενέργειας και η πρόσληψη πρωτεΐνης παρέμεινε σχεδόν σταθερή μεταξύ των πληθυσμών καθ’ όλη τη διάρκεια της ανάπτυξης της επιδημίας της παχυσαρκίας. Παραδόξως, η πρωτεΐνη μπορεί να είναι ο μοχλός που οδηγεί την επιδημία της παχυσαρκίας μέσω των επιπτώσεών της στην πρόσληψη τροφής. Υπάρχουν ορισμένα υποστηρικτικά επιδημιολογικά, πειραματικά και ζωικά δεδομένα γι’ αυτό.

Οι άνθρωποι, όπως και πολλά άλλα είδη, ρυθμίζουν την πρόσληψη πρωτεϊνών πιο έντονα από οποιοδήποτε άλλο διατροφικό συστατικό και έτσι εάν η πρωτεΐνη “αραιωθεί”, υπάρχει αντισταθμιστική αύξηση στην πρόσληψη τροφής. Η υπόθεση προτείνει ότι η αραίωση της πρωτεΐνης στις σύγχρονες δίαιτες από επεξεργασμένες τροφές πλούσιες σε λίπος και υδατάνθρακες οδηγεί σε αυξημένη πρόσληψη θερμίδων καθώς το σώμα επιδιώκει να ικανοποιήσει τη φυσική του ώθηση προς την πρωτεΐνη -τρώγοντας περιττές θερμίδες μέχρι να ληφθεί η απαραίτητη ποσότητα πρωτεΐνης.

Για παράδειγμα το 2011 σε μια μελέτη, 22 ατόμων κανονικού βάρους, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως, όταν τα άτομα τρέφονταν με μια δίαιτα 10% πρωτεϊνών, κατανάλωναν 12% περισσότερες θερμίδες σε τέσσερις ημέρες από ό,τι με μια δίαιτα 15% πρωτεΐνης. Το 70% της αυξημένης ενεργειακής πρόσληψης στη δίαιτα χαμηλότερης πρωτεΐνης αποδόθηκε στα σνακ. Όταν η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη αυξήθηκε περαιτέρω στο 25%, ωστόσο, οι ερευνητές δεν παρατήρησαν καμία αλλαγή στη συμπεριφορά σε σχέση με τη δίαιτα πρωτεΐνης 15%. Είχε προταθεί ότι η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη παίζει σημαντικό ρόλο στον καθορισμό της συνολικής ενεργειακής πρόσληψης και συνεπώς επηρεάζει την παχυσαρκία, αλλά μέχρι αυτή τη μελέτη, δεν υπήρχε πειραματική επαλήθευση.

Η παρούσα μελέτη, που προέκυψε από τη Συνάντηση Συζήτησης της Βασιλικής Εταιρείας που πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο τον περασμένο Οκτώβριο, δημοσιεύτηκε στο Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences, και δείχνει ότι η παρατήρηση, η πειραματική και η μηχανιστική έρευνα υποστηρίζει όλο και περισσότερο τον “μοχλό της πρωτεΐνης” ως μηχανισμό που οδηγεί στην παχυσαρκία.

Οι συγγραφείς περιγράφουν δημοσιευμένες μελέτες που εκτείνονται σε μηχανισμούς πρωτεϊνικής όρεξης για να δείξουν ότι η επίδραση της μόχλευσης της πρωτεΐνης αλληλεπιδρά με περιβάλλοντα βιομηχανικά επεξεργασμένων τροφίμων και με αλλαγές στις απαιτήσεις σε πρωτεΐνη καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, αυξάνοντας τον κίνδυνο της παχυσαρκίας. Αυτά περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, την αλλαγή των απαιτήσεων για πρωτεΐνη σε ορισμένα στάδια της ζωής (όπως η μετάβαση στην εμμηνόπαυση), καθώς και μια συνδυασμένη επίδραση με αλλαγές στα επίπεδα της σωματικής δραστηριότητας ή στην ενεργειακή δαπάνη.