Ζήσης Ψάλλας
Οι «προγονικές» δίαιτες όπως η παλαιολιθική διατροφή είναι εξαιρετικά δημοφιλείς στην Αυστραλία, αλλά οι ειδικοί από το University of New South Wales στο Σίδνεϊ έχουν κάποιες ερωτήσεις.
Το σώμα μας δεν έχει ακόμη συνηθίσει σε εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, με σοβαρές συνέπειες για την υγεία όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, φραγμένες αρτηρίες και διαβήτης τύπου 2. Αυτή η ιδέα τροφοδοτεί την τρέχουσα τρέλα για τις προγονικές δίαιτες, ενθαρρύνοντάς μας να επαναλάβουμε τις διατροφικές επιλογές των προϊστορικών προγόνων μας κυνηγών-τροφοσυλλεκτών. Σε μια έρευνα του 2022, το 8% των Αυστραλών ανέφεραν ότι σχεδίαζαν να το δοκιμάσουν. «Πιστεύω ότι η δίαιτα paleo είναι μια δημοφιλής τάση στις μέρες μας λόγω της υψηλής επικράτησης των επεξεργασμένων τροφίμων. Πολλοί άνθρωποι θέλουν να τρώνε λιγότερο επεξεργασμένα τρόφιμα» λέει ο Lachlan Hart, ο οποίος αναλαμβάνει το διδακτορικό του στην παλαιοντολογία σπονδυλωτών στο UNSW.
Οι προγονικές δίαιτες συνιστούν συνήθως άφθονα άπαχα κρέατα, θαλασσινά, φρούτα και λαχανικά και αποφυγή δημητριακών και επεξεργασμένων τροφίμων. Τα γαλακτοκομικά επιτρέπονται μόνο εάν είναι ωμά -όχι παστεριωμένα ή επεξεργασμένα με άλλο τρόπο. «Συνιστούν τον περιορισμό των τροφίμων όπως μπισκότα, κέικ, αρτοσκευάσματα, αναψυκτικά, επεξεργασμένα κρέατα και άλλα επεξεργασμένα είδη», λέει η αναπληρώτρια καθηγήτρια Sara Grafenauer, διαπιστευμένη διαιτολόγος και ερευνήτρια στο UNSW Medicine & Health.
Αλλά δεν υπάρχει μόνο μια παλαιολιθική δίαιτα. Πρώτα από όλα, η Παλαιολιθική περίοδος καλύπτει μια περίοδο εκατομμυρίων ετών. Και η ανθρώπινη διατροφή κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ήταν απίστευτα διαφορετική, ανάλογα με το πού ζούσαν οι πρόγονοί μας, την εποχή του χρόνου και το τι ήταν διαθέσιμο. Όταν οι περισσότεροι άνθρωποι απεικονίζουν τη διατροφή ενός ανθρώπου των σπηλαίων, σκέφτονται το κρέας και τα ζωικά προϊόντα (συχνά ωμά), με περιορισμένα φρούτα, λαχανικά και δημητριακά.
Ωστόσο, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι αυτό ισχύει μόνο για ορισμένες ομάδες ανθρώπων, και μερικές εποχές του χρόνου. Υπήρχαν κάποιες ομάδες όπου το κόκκινο κρέας ήταν ένα πολύ σημαντικό μέρος της διατροφής τους, συνήθως εκείνες που ήταν μακριά από τη θάλασσα χωρίς πρόσβαση σε ψάρια και άλλα θαλασσινά… Αλλά άλλαζε από εποχή σε εποχή. Ίσως η δίαιτα να ήταν 70% κρέας στο στάδιο με τα ζώα μεταναστεύουν στην περιοχή και στη συνέχεια να έπεφτε στο 20% σε άλλες εποχές του χρόνου.
Ορισμένες προγονικές δίαιτες συνιστούν κατανάλωση ωμού κρέατος και μη παστεριωμένων γαλακτοκομικών, τα οποία μπορεί να θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των τροφίμων, σύμφωνα με την Grafenauer. «Τα μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά δεν είναι κάτι που ο κανονικός καταναλωτής μπορεί απλώς να πάει στο σούπερ μάρκετ και να αγοράσει. Τα γαλακτοκομικά μας είναι παστεριωμένα για να μας προστατεύουν από τα πιθανά βακτήρια. Ως επιστήμονες τροφίμων, αναγνωρίζουμε ότι ορισμένα τρόφιμα πρέπει να υποστούν επεξεργασία για να καταναλωθούν και να είναι ασφαλή… Αυτό που οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν είναι πως όταν οι πρόγονοί μας έτρωγαν ωμές τροφές, μερικές φορές τους αρρωσταίναν πολύ».
